Μιλτιάδης Πορφυρογένης – ένας ως το τέλος επαναστάτης μαρξιστής διανοούμενος ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ (1918-55)

Οι δυο με το Ζαχαριάδη επαναστάτες,

ακλόνητοι λενινιστές, σταλινιστές,

παντού στην πάλη του λαού μας μπροστολάτες

ενάντια στου κεφαλαίου τους ληστές.

Δημήτρης ΠΑΝΟΣ 21.2.2003

Φέτος, το Μάρτη, συμπληρώθηκαν 50 χρόνια από τότε (7/3/1958) που έφυγε εντελώς ξαφνικά και πολύ πρόωρα, μόλις 55 χρονών, απ’ τη ζωή το ηγετικό στέλεχος του επαναστατικού ΚΚΕ (μέλος της ΚΕ και πρόεδρος της ΚΕΕ για πολλά χρόνια και δυο φορές βουλευτής του), ο σταλινιστής-ζαχαριαδικός Μιλτιάδης Πορφυρογένης – επαναστάτης μαρξιστής διανοούμενος, επιφανής νομικός και μια απ’ τις ευγενέστερες φυσιογνωμίες του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος, αφοσιωμένος απεριόριστα στην υπόθεση της προλεταριακής επανάστασης και του κομμουνισμού, αδιάλλακτος αντίπαλος και εχθρός του αντεπαναστατικού χρουστσοφικού ρεβιζιονισμού.

Άφησε την τελευταία του πνοή, πολιτικός πρόσφυγας, στην πόλη Τσέσκε Μπουντεγιόβιτσε της Τσεχοσλοβακίας.

Ο Μιλτιάδης Πορφυρογένης που γεννήθηκε στην Αγριά Βόλου στις 12 Φλεβάρη του 1903 κατάγονταν από εύπορη αστική οικογένεια. Εγκατέλειψε νωρίς την τάξη του, πέρασε στις γραμμές του επαναστατικού προλεταριάτου και αναδείχθηκε με την επαναστατική του δράση σ’ έναν απ’ τους πιο φωτισμένους, δραστήριους, ικανούς και μαχητικούς ηγέτες του.

Τελείωσε το Γυμνάσιο στο Βόλο και σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο της Αθήνας. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του επέστρεψε στο Βόλο, άνοιξε δικηγορικό γραφείο και εργάστηκε εκεί λίγα χρόνια.

Από νεαρή ηλικία, παρά την αστική του καταγωγή, επηρεάστηκε απ’ τις επαναστατικές κομμουνιστικές ιδέες και το 1926 προσχώρησε στο κομμουνιστικό κίνημα και έγινε μέλος του τότε νεαρού ΚΚΕ – τμήμα-μέλος της Γ΄ Κομμουνιστικής Διεθνούς. Σ’ εκείνα τα πρώτα χρόνια γνωρίζεται με το Νίκο Ζαχαριάδη με τον οποίο συνδέθηκε με στενότατη και παροιμιώδη φιλία, ανάλογη εκείνης μεταξύ των Μαρξ-Ενγκελς, που άντεξε στις μετέπειτα ταραγμένες επαναστατικές δεκαετίες και περιπέτειες του σταλινικού-ζαχαριαδικού ΚΚΕ ως τη διάλυσή του, η οποία κράτησε ως το τέλος της ζωής του. Αφοσιωμένος και συνεπέστατος κομμουνιστής υπήρξε όχι μόνο στενότατος φίλος αλλά και πολύ έμπιστος σύντροφος του γραμματέα του ΚΚΕ, ο οποίος κατά καιρούς του ανέθεσε τις πιο δύσκολες, περίπλοκες και πιο εμπιστευτικές κομματικές δουλειές που απαιτούσαν ιδιαίτερες ικανότητες αλλά και αυστηρή-άκρα μυστικότητα και τις οποίες έφερε πάντα με μεγάλη επιτυχία σε πέρας.

Το 1929 ο Μ.Πορφυρογένης αναλαμβάνει με εντολή του κόμματος την ηγεσία της Εργατικής Βοήθειας, που συμπαραστέκονταν στις παντοειδείς σκληρές διώξεις των κομμουνιστών εκ μέρους της αστικής τάξης και της μοναρχοφασιστικής αντίδρασης.

Όταν το 1931 ο Νίκος Ζαχαριάδης επέστρεψε παράνομα απ’ τη Μόσχα στην Ελλάδα για να αναλάβει, μ’ εντολή της ΕΕ της Κομμουνιστικής Διεθνούς, την ηγεσία του ΚΚΕ και να ανασυγκροτήσει την καθοδήγησή του, συναντήθηκε κρυφά με τον Μ. Πορφυρογένη και από κοινού οργάνωσαν τις επαφές με στελέχη που αποτέλεσαν τη νέα ηγεσία του ΚΚΕ.

Ο Μιλτιάδης Πορφυρογένης εκλέχθηκε δυο φορές βουλευτής του ΚΚΕ, μια το 1932 για πρώτη φορά βουλευτής Βόλου και για δεύτερη φορά το 1936 βουλευτής με το «Παλλαϊκό Μέτωπο». Με την εγκαθίδρυση της φασιστικής δικτατορίας του Μεταξά (4 Αυγούστου 1936) διώκεται από τους πρώτους, συλλαμβάνεται και εκτοπίζεται αρχικά στην Ανάφη, μετά στην Ακροναυπλία και τελευταία στην Κίμωλο.

Η κατάληψη της χώρας από τους ναζιφασίστες καταχτητές τον βρίσκει εξόριστο στην Κίμωλο απ’ όπου απόδρασε αρχές Μάη του ΄41, κάτω από περιπετειώδεις συνθήκες, φτάνοντας στην Κρήτη παραμονές της επίθεσης των γερμανών αλεξιπτωτιστών ενάντια στο ηρωικό νησί. Στις 16 Μάη 1941 δημοσιεύεται άρθρο του με τίτλο «όλοι στον αγώνα για την άμυνα της Κρήτης» στην εφημερίδα του Ηρακλείου «Κρητικά Νέα» με την υπογραφή Μιλτιάδης Πορφυρογένης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και βουλευτής του Παλλαϊκού Μετώπου, στο οποίο, αφού καταδικάζει το χιτλερισμό-φασισμό με σκληρή γλώσσα, καλεί τον ελληνικό λαό σε αντίσταση κατά της φασιστικής κατοχής και στον «αγώνα για την άμυνα της Κρήτης, που είναι αγώνας για την απελευθέρωση της Ελλάδος» αλλά και τους κομμουνιστές να βρεθούν «στις πρώτες γραμμές» αυτού του αγώνα «για το τσάκισμα του χιτλερισμού και των πρακτόρων του σαν ένα τεράστιο βήμα προς την κοινωνική χειραφέτηση των εργαζομένων, προς την κοινωνική πρόοδο» («ΚΚΕ Επίσημα Κείμενα», τόμος 5^ος , 1940-45, σελ. 54-55, 1973).

Στην Κρήτη έμεινε παράνομα ως το Δεκέμβρη του 1943, χρονικό διάστημα κατά το οποίο πρωτοστάτησε στην ανασυγκρότηση των παράνομων Οργανώσεων του ΚΚΕ στο νησί που τις καθοδήγησε ως τη μέρα της αναχώρησής του για την Πελοπόννησο.

Το Δεκέμβρη του 1943 φτάνει με βάρκα στην Πελοπόννησο και από εκεί στην Αθήνα και παίρνει μέρος στη 10^η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (Γενάρης 1944). Σ’ αυτή ο Πορφυρογένης προτείνεται να αναλάβει γραμματέας της ΚΕ του ΕΑΜ, θέση που κράτησε ως το Μάη του ΄44 που τον αντικατέστησε ο Παρτσαλίδης. Αργότερα, Μάης 1944, στάλθηκε μαζί με το μέλος του ΠΓ του ΚΚΕ, Π. Ρούσο (=«επικεφαλής της κομματικής αντιπροσωπίας»), στη Διάσκεψη του Λιβάνου, που όπως μας πληροφορεί ο οπορτουνιστής Γ. Ιωαννίδης «έπρεπε να βάλουμε άλλον πιο σώφρονα δίπλα στο Μιλτιάδη», γιατί, «είχε μεν ικανότητες ο Μιλτιάδης, αλλά ήταν και της φούριας άνθρωπος». (Γ.Ιωαννίδης: «Αναμνήσεις», σελ. 227-228, Αθήνα 1979) δηλ. δεν ήθελε και δεν ήταν διατεθειμένος να υποτάξει το κίνημα στην αντιδραστική αστική τάξη και στους Άγγλους ιμπεριαλιστές, όπως το έπραξαν οι οπορτουνιστές Σιάντος-Ιωαννίδης-Παρτσαλίδης με τις προδοτικές συμφωνίες Λιβάνου-Καζέρτας-Βάρκιζας (ο Πορφυρογένης πειθαρχώντας δέχθηκε τη συμφωνία του Λιβάνου). Ας δοθεί όμως εδώ, με την ευκαιρία, και η μαρτυρία του Πορφυρογένη όπως τη μεταφέρει ο Γ. Γούσιας: «όταν ο Παπανδρέου άνοιξε τη συνεδρίαση με επίθεση κατά του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ εγώ σηκώθηκα και την αντέκρουσα, όμως από πίσω ο Π. Ρούσος και οι άλλοι με τράβαγαν απ’ το σακάκι για να μην μιλάω έτσι και με υποχρέωσαν να κάτσω και να σωπάσω» (Γιώργης Βοντίτσιος-Γούσιας: «Οι αιτίες για τις ήττες, τη διάσπαση του ΚΚΕ και της ελληνικής Αριστεράς», τόμος Β΄ σελ. 142, Αθήνα 1977)

Αργότερα στη διαβόητη κυβέρνηση «Εθνικής ενότητας» αναλαμβάνει με εντολή του κόμματος, το υπουργείο Εργασίας.

Μέλος της ΚΕ απ’ το 6^ο Συνέδριο του ΚΚΕ (1935) επανεκλέγεται και στο 7^ο Συνέδριο (Οχτώβρης 1945) μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ αλλά και της Κεντρικής Επιτροπής Ελέγχου (ΚΕΕ) στην οποία για μεγάλο χρονικό διάστημα υπήρξε πρόεδρός της.

Στις 12 Ιούλη 1946 γίνεται απόπειρα-δολοφονική επίθεση στο σπίτι του Μ. Πορφυρογένη, προέδρου τότε της Κεντρικής Επιτροπής Ελέγχου του ΚΚΕ.

Ως ηγετικό στέλεχος του ΚΚΕ παίρνει δραστήρια μέρος στην προετοιμασία του δεύτερου αντάρτικου σε διάφορα επίπεδα, ιδιαίτερα στον τομέα των επαφών-συζητήσεων με τα αδελφά κόμματα και ήταν εκείνος που από το βήμα του συνεδρίου του Κομμουνιστικού Κόμματος της Γαλλίας (Ιούνης 1947) στο Στρασβούργο ανακοινώνει-κάνει (27 Ιούνη 1947) τη γνωστή κατηγορηματική προειδοποίηση προς τη μοναρχοφασιστική αντίδραση ότι «η αποφασιστική επίδοση και ανάπτυξη του ΔΣΕ, μπροστά στο γεγονός της αμερικανοαγγλικής πολιτικής και της μοναρχοφασιστικής αδιαλλαξίας, αναγκαστικά τείνει ν’ αποκρυσταλλωθεί και αποκρυσταλλώνεται κιόλας, προς τη δημιουργία μιας λεύτερης δημοκρατικής Ελλάδας, με δική της κυβέρνηση και δική της υπόσταση …» («Χρονικό του αγώνα 1878-1951», σελ. 71, 1952) δηλ. ανακοινώνει ότι το ΚΚΕ θα προχωρήσει στη συγκρότηση κυβέρνησης του βουνού, που τελικά έγινε πράξη το Δεκέμβρη το 1947 και στην οποία ο Μιλτιάδης Πορφυρογένης υπήρξε υπουργός Δικαιοσύνης.

Μετά την υποχώρηση του ΔΣΕ, ο Μιλτιάδης Πορφυρογένης δουλεύει στους πολιτικούς πρόσφυγες και επιπλέον είναι υπεύθυνος της Επιτροπής Διαφώτισης (διευθύνει το «Νέο Κόσμο» και τον εκδοτικό μηχανισμό) αλλά αναλαμβάνει υπεύθυνος και του παράνομου μηχανισμού του ΚΚΕ για τις χώρες της Δυτικής Ευρώπης και ταξιδεύει παράνομα σε Γαλλία και Ελβετία, χώρες στις οποίες συναντήθηκε μυστικά με διάφορους έλληνες πολιτικούς της Αριστεράς και του Κέντρου, συζητώντας μαζί τους την πολιτική κατάσταση στη χώρα και βολιδοσκοπώντάς τους για τις προθέσεις τους.

Στην Ελλάδα ήρθε δυο φορές παράνομος, την πρώτη το Σεπτέμβρη του 1954 ως το Φλεβάρη του 1955 και τη δεύτερη, το Γενάρη του 1956 ως το Σεπτέμβρη του ίδιου χρόνου, χωρίς να συλληφθεί παρόλο που το ανάστημά του έφτανε τα 2 μέτρα και ήταν υπεύθυνος για τη νόμιμη δουλειά του παράνομου ΚΚΕ στην Ελλάδα.

Και στις δυο περιπτώσεις ο Μ.Πορφυρογένης εκπλήρωσε με μεγάλη επιτυχία την πολύ δύσκολη και εξαιρετικά περίπλοκη αποστολή του, βοηθώντας αποφασιστικά τη νόμιμη (υπεύθυνος εκ μέρους του ΠΓ) μαζική πολιτική δουλειά των κομμουνιστών αλλά και γενικά της ΕΔΑ, που αναπτύσσεται και κινείται σε δρόμο αντιφασιστικό και αντιιμπεριαλιστικό πλατιών συμμαχιών, χωρίς όμως να γίνεται ουρά της αστικής τάξης και των κομμάτων της, δουλειά που έδωσε μεγάλη ώθηση στην ανάπτυξη του επαναστατικού κινήματος της χώρας, που φάνηκε αργότερα το 1958 όταν η ΕΔΑ αναδείχθηκε, παρά την τεράστια ζημιά του χρουστσοφικού ρεβιζιονισμού, σε πρώτο κόμμα της Αντιπολίτευσης.

Κατά τη διάρκεια της δεύτερης αποστολής του για παράνομη δουλειά στην Ελλάδα μεσολαβεί η πραγματοποίηση του 20^ου αντεπαναστατικού Συνεδρίου του ΚΚΣΕ (Φλεβάρης 1956) και κορυφώνονται – ολοκληρώνονται οι απανωτές επεμβάσεις των σοβιετικών χρουστσοφικών ρεβιζιονιστών στο ΚΚΕ με όργανο τη διαβόητη «Διεθνή Επιτροπή» των Κοουζινεν-Ντεζ που συγκαλεί τη λεγόμενη «6^η πλατιά Ολομέλεια» (Μάρτης 1956, η οποία καθαιρεί βίαια την εκλεγμένη επαναστατική ηγεσία του ΚΚΕ μ’ επικεφαλής το Νίκο Ζαχαριάδη, μαζί και τον Μ.Πορφυρογένη, και διαλύει το ηρωϊκό κόμμα του ελληνικού προλεταριάτου.

Ο επαναστάτης κομμουνιστής ηγέτης Μ.Πορφυρογένης* αντιτάχθηκε στην επέμβαση των χρουστσοφικών ρεβιζιονιστών στο ΚΚΕ, αλλά έμεινε παράνομα στην Ελλάδα, ουσιαστικά εγκαταλειμμένος και απομονωμένος απ’ τους διορισμένους οπορτουνιστές, ωσότου εκπλήρωσε την αποστολή που του είχε αναθέσει το κόμμα και το Σεπτέμβρη του ΄56 επέστρεψε στο εξωτερικό.

Είναι γνωστό ότι ο αποστάτης και χρουστσοφικός προδότης Κ.Κολιγιάννης είχε τολμήσει, έχοντας τις πλάτες της χρουστσοφικής συμμορίας ή κατ’ εντολήν της (επειδή ήταν γνωστό ότι ο Μ.Π υποστήριζε σταθερά τη γραμμή του ΚΚΕ και ήταν πολύ στενός συνεργάτης και φίλος του Ν. Ζαχαριάδη), να «κολλήσει» στον ασυμβίβαστο μαρξιστή-λενινιστή Μιλτιάδη Πορφυρογένη τη ρετσινιά του «ύποπτου» και «πράκτορα» δηλ. συκοφαντούσε τον Πορφυρογένη αυτός που είχε διαλύσει ουσιαστικά τις κομματικές οργανώσεις κατά την παραμονή του στην Αθήνα και ήταν ύποπτος για τις συλλήψεις του 1954 (μάλλον κατ’ εντολή των σοβιετικών ρεβιζιονιστών για να υπονομευτεί η επαναστατική καθοδήγηση Ζαχαριάδη), αυτός που είχε αποκλεισθεί απ’ το ΠΓ και τον οποίο η 5^η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (26-28 Δεκέμβρη 1955) είχε καταγγείλει και στιγματίσει σαν «φραξιονιστή, οπορτουνιστή και λιποτάχτη του ΚΚΕ που στη λυσσασμένη επίθεσή του κατά του ΚΚΕ και της ΚΕ του ΚΚΕ ευθυγραμμίστηκε πέρα για πέρα με τον ταξικό εχθρό και μόνο αυτόν εξυπηρετεί» («το ΚΚΕ επίσημα κείμενα», τόμος 7^ος ,1949-1955, σελ. 460. 1995), μια πράξη που καθόλου δεν πρέπει να είναι άσχετη με το διορισμό του απ΄ τους χρουστσοφικούς στη ηγεσία, ως «γραμματέα», του νέου σοσιαλδημοκρατικού αστικού εκτρώματός τους που οι ίδιοι συγκρότησαν το Μάρτη του ΄56.

Ο Ζαχαριάδης είχε πει τότε για τον οπορτουνιστή Κολιγιάννη και τον επαναστάτη κομμουνιστή Πορφυρογένη: «αυτός ο αποτυχημένος, ο μπατίρης, σηκώνει το ανάστημά του και συκοφαντεί το Μίλτο για πράχτορα. Αυτόν τον άνθρωπο, που είναι η μεγάλη κατάχτηση του κόμματός μας, που αν τον είχαν οι αστοί , 10 φορές θα τον κάνανε Πρωθυπουργό» (Γιώργης Βοντίτσιος-Γούσιας: «Οι αιτίες για τις ήττες, τη διάσπαση του ΚΚΕ και της ελληνικής Αριστεράς», τόμος Β΄ σελ. 160, Αθήνα 1977 και Γ. Καραστάθης σε: «ΑΝΑΣΥΝΤΑΞΗ» Νο 34, 1-15 Μάρτη 1998, σελ.3).

Η προδοτική ρεβιζιονιστική κλίκα των Κολιγιάννη,-Παρτσαλίδη-Βαφειάδη κλπ. απομόνωσε και καταδίωξε τον επαναστάτη μαρξιστή Μιλτιάδη Πορφυρογένη επειδή δεν υποτάχθηκε στον χρουστσοφικό ρεβιζιονισμό, οδηγώντας τον πρόωρα στο θάνατο, σε ηλικία μόλις 55 χρονών, ο οποίος «σύμφωνα με την γνωμάτευση των ιατρών πέθανε από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, στις 7 Μάρτη 1958, ώρα 5 το πρωί» («ΑΝΑΣΥΝΤΑΞΗ» Νο 34, 1-15 Μάρτη 1998, σελ. 4) – χωρίς καθόλου να αποκλείεται και αργή δηλητηρίασή του - και ύστερα έβγαλε μια υποκριτική ανακοίνωση για το θάνατό του που δημοσιεύτηκε στο «Νέο Κόσμο» (3/1958), ενώ χωρίς να σεβαστεί το νεκρό επαναστάτη και το πένθος της οικογένειάς του άρπαξε γκανγκστερικά ότι βρήκε από ντοκουμέντα στο γραφείο του σπιτιού του.

Ο Μιλτιάδης Πορφυρογένης έπεσε-έφυγε όρθιος, μαχόμενος στις επάλξεις του επαναστατικού μαρξισμού δηλ. του λενινισμού-σταλινισμού κατά του χρουστσοφικού ρεβιζιονισμού.

***

Ο Μ. Πορφυρογένης σαν διανοούμενος γενικά υπήρξε επιφανής νομικός, έχοντας συνάμα ευρύτατη παιδεία ενώ διέθετε πλατιά κατάρτιση και γνώσεις σε σειρά άλλες κοινωνικές επιστήμες. Σαν επαναστάτης μαρξιστής ήταν πολύ καλός και βαθύς γνώστης της επαναστατικής κοσμοθεωρίας του προλεταριάτου δηλ. του μαρξισμού-λενινισμού-σταλινισμού και εξοπλισμένος με τη φιλοσοφία του διαλεκτικού και ιστορικού υλισμού είχε τη δυνατότητα να αναλύει, κρίνει και τοποθετείται από μαρξιστική σκοπιά σε διάφορα θέματα σειράς κοινωνικών επιστημών (νομικά, οικονομικά, πολιτικά, ιστορικά, λογοτεχνικά κλπ.), επηρεάζοντας σημαντικά το χώρο της διανόησης. Δυστυχώς όμως η πολύπλευρη κομματική ενασχόλησή του δεν του άφησε τον απαιτούμενο χρόνο και του στέρησε την όποια άνεση για συστηματικότερη μελέτη (ας ελπίζουμε ότι κάποτε στο μέλλον θα συγκεντρωθούν σε ένα τόμο τα διάφορα σκόρπια άρθρα του).

Σαν επαναστάτης κομμουνιστής διεθνιστής διαμορφώθηκε μέσα σε συνθήκες σκληρών ταξικών μαχών του προλεταριάτου, τοπικά και διεθνώς, και διαπαιδαγωγήθηκε στο πνεύμα της επαναστατικής πολιτικής της Γ΄ Κομμουνιστικής Διεθνούς, καθοδηγούμενης απ’ τον Ιωσήφ Στάλιν, και του ΚΚΕ,, καθοδηγούμενο απ’ το Νίκο Ζαχαριάδη.

Σαν κομμουνιστής ηγέτης, στέλεχος του επαναστατικού ΚΚΕ (1918-55), αναδείχθηκε σε ένα απ’ τα λαμπρότερα και πιο δραστήρια στελέχη του κόμματος με πολύπλευρη δράση σ’ όλους τους τομείς δουλειάς του κομμουνιστικού κινήματος, όπου διακρίθηκε για τις ιδιαίτερες και σπάνιες ικανότητές του.

Σαν ηγετικό στέλεχος ήταν «η τυπική μορφή κομμουνιστή ηγέτη» της ένδοξης σταλινικής εποχής των ΚΟΜΙΝΤΕΡΝ-ΚΟΜΙΝΦΟΡΜ αλλά και της ζαχαριαδικής περιόδου στο ΚΚΕ. Υπήρξε διορατικός και οξυδερκής ηγέτης, ενώ συνάμα διακρίνονταν για τη συνέπεια, τη σταθερότητα και τη μαχητικότητά του, αλύγιστος, αδιάλλακτος και ασυμβίβαστος επαναστάτης κομμουνιστής, αταλάντευτα αφοσιωμένος στην υπόθεση του κομμουνισμού. Το ήθος, η σεμνότητα και η παροιμιώδης ευγένειά του, μακριά από μικροαστικές συνήθειες, εγωισμούς, επιδείξεις και εντυπωσιασμούς κέρδισαν το θαυμασμό και την αγάπη των συντρόφων και φίλων αλλά και το σεβασμό των αντιπάλων.

Ολόκληρη η επαναστατική ζωή του Μιλτιάδη Πορφυρογένη είναι αδιάσπαστα δεμένη με την ιστορία του ηρωικού ΚΚΕ. Φλογερός επαναστάτης μαρξιστής υπήρξε υπόδειγμα κομμουνιστή. Η πλούσια μα και πολύμορφη επαναστατική του δράση δεν μπορούν παρά να αποτελέσουν παράδειγμα μίμησης για τους νεότερους κομμουνιστές.

* Ο Γ. Γούσιας παρουσιάζει μια συζήτηση με το Μιλτιάδη Πορφυρογένη για ζητήματα του κομμουνιστικού κινήματος, όμως πρέπει να παρατηρηθεί πρώτο ότι αυτή έχει γραφεί πολλά χρόνια αργότερα, και επομένως έχει αλλαχτεί εκ τον υστέρων, επιπλέον δεύτερο πρέπει να παρθεί υπόψη ότι ο Γούσιας ήταν από εκείνους που χαιρέτισαν τη διαβόητη «6^η Ολομέλεια»: «οι αποφάσεις της 6^ης Ολομέλειας του κόμματός μας αμέσως με βρήκαν σύμφωνο και χωρίς ταλαντεύσεις δούλεψα για να τις εμποτίσω στους κομμουνιστές στην Ελλάδα» και ως «μετανοούσα Μαγδαλινή» έσπευσε αμέσως να απολογηθεί στην προδοτική κλίκα του Κολιγιάννη ισχυριζόμενος: «φέρνω ευθύνες γιατί δεν αντέδρασα στην έξαλλη εσωκομματική πολιτική που εφάρμοζε ο Ζαχαριάδης. Τις διοικητικές μέθοδες καθοδήγησής που επικράτησαν στο κόμμα μας, τις αποδέχθηκα σαν ορθές και τις εφάρμοζα», κλπ. («Νέος Κόσμος», 7/1956, σελ. 70-71). Γι’ αυτούς τους λόγους το πιο πιθανό-σίγουρο είναι σε πολλά σημεία να παρουσιάζει δικές του απόψεις ως απόψεις του Μιλτιάδη Πορφυρογένη.

-----------

1. Άρθρα Μ. Πορφυρογένη

2. Γ.Ιωαννίδης: «Αναμνήσεις», Αθήνα 1979

3. «ΚΚΕ Επίσημα Κείμενα», τόμος 5^ος , 1940-45, 1973

4. «Χρονικό του αγώνα 1878-1951», 1952

5. Γιώργης Βοντίτσιος-Γούσιας: «Οι αιτίες για τις ήττες, τη διάσπαση του ΚΚΕ και της ελληνικής Αριστεράς», τόμος Β΄, 1977

6. Γ. Καραστάθης σε: «ΑΝΑΣΥΝΤΑΞΗ» Νο 34, 1-15 Μάρτη 1998

7. ΑρχειοΤαξιο, Νο 7, Μάιος 2005

8. «Νέος Κόσμος», 7/1956

9.«το ΚΚΕ επίσημα κείμενα», τόμος 7^ος ,1949-1955, 1995