Ποιον βολεύει η Θεωρία της «Μακροχρόνιας Οικονομικής Στασιμότητας»;

Στις τάξεις των αστών και μικροαστών οικονομολόγων – ακόμα και μερικών «μαρξιστών» – είναι της μόδας η θεωρία της «μακροχρόνιας οικονομικής στασιμότητας» (Secular Stagnation), με την οποία επιδιώκουν να εξηγήσουν την κατάσταση στην οποία βρίσκεται σήμερα ο καπιταλισμός, ο οποίος, εννέα χρόνια μετά το ξέσπασμα της οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κρίσης δεν καταφέρνει να ανακάμψει και να αναπτυχθεί με βιώσιμους ρυθμούς ανάπτυξης.

Η θεωρία αυτή δεν είναι καινούργια. Την είχε προτείνει ο Άλβιν Χάνσεν, ένας μαθητής του Κέινς, κατά τη δεκαετία του ’30, μετά τη Μεγάλη Ύφεση. Αναβίωσε το 2013 από το Λάρι Σάμερς, πρώην υπουργό Οικονομικών των ΗΠΑ επί Κλίντον. Σύμφωνα με αυτό το γκουρού της χρηματοπιστωτικής ολιγαρχίας, ο “πλούσιος κόσμος” υποφέρει από μία κατάσταση παρατεταμένα ελάχιστης ή καθόλου ανάπτυξης εξαιτίας διαφόρων παραγόντων, όπως οι πενιχρές επενδύσεις, η γήρανση του πληθυσμού, οι μεγάλες ανισότητες στη διανομή του εισοδήματος κλπ.

Αναμφίβολα, δεν θα είμαστε εμείς αυτοί που θα αρνηθούμε ότι υπάρχει μία τάση προς στασιμότητα, η οποία εδώ και αρκετά χρόνια εκδηλώνεται ιδίως στην Ευρώπη, την Ιαπωνία και τις ΗΠΑ, εξαιτίας μίας χρόνιας ελλιπούς χρησιμοποίησης των παραγωγικών εγκαταστάσεων, μίας χρόνιας μαζικής ανεργίας, της μείωσης των επενδύσεων σε σταθερό κεφάλαιο κλπ.

Όμως από αυτό, δεν μπορεί επουδενί να συναχθεί και θεμελιωθεί η αντίληψη περί “μακροχρόνιας οικονομικής στασιμότητας”, η οποία, στην πραγματικότητα, χρησιμοποιείται με σκοπό την απόρριψη της μαρξιστικής κριτικής της αστικής οικονομίας.

Οι οικονομολόγοι που ασπάζονται αυτή τη θεωρία περί μακροχρόνιας οικονομικής στασιμότητας, διατυπώνουν την υπόθεση ότι υπάρχει μία φυσιολογική και μόνιμη κατάσταση ύφεσης στην οικονομία του μονοπωλιακού καπιταλισμού, με μία φτωχή ανάπτυξη απροσδιόριστης διάρκειας, και επομένως, όχι μόνο για το άμεσο μέλλον. Με λίγα λόγια, παρουσιάζουν ένα παρατεταμένο γκρι σούρουπο, χωρίς τέλος και χωρίς ανάκαμψη, το οποίο θα διαρκέσει για πάρα πολύ χρόνο.

Μία τέτοια θεωρητική προσέγγιση αποκλείει τη δυνατότητα μιας ορθούς κατανόησης του φαινομένου των καπιταλιστικών κυκλικών κρίσεων και της σχέσης του με τη γενική κρίση του καπιταλισμού. Αυτό επιφέρει μία βαθιά παραποίηση της πραγματικής κατάστασης ου ιμπεριαλιστικού – καπιταλιστικού συστήματος. Η “επαναστατική” θεωρία της μακροχρόνιας οικονομικής στασιμότητας, στην πραγματικότητα, ακυρώνει τις θεμελιώδεις αντιθέσεις του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής, ιδίως την όλο και πιο οξυνόμενη αντίθεση ανάμεσα στις παραγωγικές δυνάμεις και τις αστικές σχέσεις παραγωγής, και υποστηρίζει ότι οι παραγωγικές δυνάμεις απλούστατα παύουν σιγά – σιγά να αναπτύσσονται.

Ποια είναι η συνέπεια αυτής της παράλογης θεωρίας στα μυαλά των “αριστερών” υποστηρικτών της; Δεν χρειάζεται να κάνουμε ζύμωση και να παλεύουμε, χρειάζεται μόνο να κάνουμε υπομονή και να περιμένουμε (στις βυζαντινές καλένδες) την πλήρη εξάντληση των δυνάμεων του καπιταλισμού. Ως εκείνη τη στιγμή, η κοινωνική επανάσταση δεν θα έχει ωριμάσει. Όμως, αναμένοντας (ως τάση, επ’ αόριστον) την τελευταία εκείνη ώρα, σύμφωνα με τις … αυθεντίες μας, χρειάζεται να ζητούμε μία αύξηση των δημοσίων επενδύσεων για τη σταθεροποίηση και για να αναζωογονηθούν τα μονοπώλια.

Αυτή η θεωρία, την οποία έχουν ασπαστεί οι εκπρόσωποι του μικροαστικού οπορτουνισμού, αντιλαμβάνεται τη δύση του καπιταλισμού ως μία αργή παρακμή, η οποία μπορεί να διαρκέσει αιώνες, χωρίς να υπάρχει κάποια ανάγκη για την ανάπτυξη της ταξικής πάλης, για την επανάσταση και για το σοσιαλισμό.

Στην πραγματικότητα, πρόκειται για μια παραλλαγή της παλιάς θεωρίας περί αυτόματης κατάρρευσης του καπιταλισμού, μία θεωρία των ηττοπαθών και των αντιμαρξιστών αποστατών, οι οποίοι δρουν για την επιβίωση ενός θνήσκοντος συστήματος, παραλύοντας το προλεταριάτο και στερώντας του την επιστημονική ταξική συνείδησή του. Η εγκατάλειψη της κριτικής της πολιτικής οικονομίας συνδέεται πάντοτε με την εγκατάλειψη του επαναστατικού πολιτικού αγώνα και της ίδιας της εργατικής τάξης, η οποία έτσι περιορίζεται σε προσάρτημα της αστικής τάξης.

Για τους προλεταρίους επαναστάτες είναι, συνεπώς, απαραίτητο να κάνουν δική τους την πρωτοπόρα θεωρία, το μαρξισμό – λενινισμό, ο οποίος είναι μία καθοδήγηση για δράση, για οργάνωση, για πάλη και διαπαιδαγώγηση της εργατικής τάξης και των λαϊκών μαζών.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα Scintilla, όργανο της Κομμουνιστικής Πλατφόρμας (Ιταλία), φ.78, Μάρτης 2017, σελ. 10.

Μετάφραση: parapoda.wordpress.com