Σχετικά με την κρίση και τη διεθνή κατάσταση (μέρος β’)

Διεθνής Σύσκεψη Μαρξιστικών-Λενινιστικών Κομμάτων και Οργανώσεων

Σχετικά με την  κρίση και τη διεθνή κατάσταση

Διαβάστε: Σχετικά με την κρίση και τη διεθνή κατάσταση (μέρος α’)

 

10. Παρ’ ότι οι ρυθμοί ανάπτυξης έχουν γενικά μειωθεί, η Ασία ως ήπειρος (με εξαίρεση την Ιαπωνία), και ειδικά η Ινδία και η Κίνα, οι οποίες είναι μεταξύ των πέντε μεγαλύτερων οικονομιών και έχουν συγκεκριμένη σημασία όσον αφορά την πορεία της ανάπτυξης της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας, έχουν ακολουθήσει ένα διαφορετικό δρόμο.

Με τη σημαντική πτώση της παγκόσμιας βιομηχανικής παραγωγής και εμπορίου και το βάθεμα της χρηματιστηριακής κρίσης, ο ρυθμός ανάπτυξης των  οικονομιών αυτών των χωρών γενικά, και πιο συγκεκριμένα η βιομηχανική τους παραγωγή, άρχισε να πέφτει. Για παράδειγμα, η βιομηχανική παραγωγή της Ινδίας έπεσε κατά 0,4% το 2008 σε σχέση με ένα χρόνο πριν. Ωστόσο τα στοιχεία του Δεκέμβρη ήταν κατά 11,9% χαμηλότερα σε σχέση με αυτά του ίδιου μήνα του 2007.

Παρά  την πτώση και τις διακυμάνσεις στο ρυθμό ανάπτυξής τους, η  οικονομία και βιομηχανία της  Ινδίας συνέχισαν να αναπτύσσονται. Η βιομηχανική της παραγωγή γνώρισε  μία αύξηση 7% φέτος τον Ιούλη  σε σύγκριση με την ίδιο περίοδο  πέρυσι.

Η κινεζική οικονομία, που γνώρισε μία ετήσια ανάπτυξη της τάξης του 16-18% πριν την κρίση, αυτή τη χρονιά το πρώτο τρίμηνο αναπτύχθηκε  5,1% και το δεύτερο 7,9% σε σύγκριση με την ίδια περίοδο πέρυσι. Τον Αύγουστο γνώρισε ανάπτυξη 12,7% σε σχέση με τον ίδιο μήνα πέρυσι. Παρά τη σχετική επιβράδυνση της ανάπτυξης η κινεζική οικονομία και βιομηχανία συνέχισαν να αναπτύσσονται.

Η Κίνα μπήκε στην πρόσφατη κρίση, εκτός  των άλλων, με έναν υψηλό ρυθμό  ανάπτυξης, ένα μεγάλο αποθεματικό  ξένου συναλλάγματος, ένα εμπορευματικό πλεόνασμα, και ένα σχετικά πιο σταθερό και υγιή χρηματοπιστωτικό τομέα  και την εφαρμογή κρατικού καπιταλισμού (οι μεγαλύτερες τράπεζες στην Κίνα είναι κρατικής ιδιοκτησίας).

Αυτό  έδωσε στην Κίνα μεγαλύτερες δυνατότητες  όσον αφορά την παρέμβαση στην οικονομία. Πέρυσι το Νοέμβρη, η κινεζική κυβέρνηση έθεσε σε εφαρμογή ένα πρόγραμμα παρόμοιο με αυτό που εφαρμόστηκε σε πολλές καπιταλιστικές χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Χιτλερικής Γερμανίας κατά τη διάρκεια της κρίσης του 1929, ώστε να τονωθεί η οικονομία. Αυτό το κρατικά χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα κοστίζει 586 δισεκατομμύρια δολάρια και επικεντρώνεται στις επενδύσεις σε έργα υποδομών (γεφυρών και αυτοκινητοδρόμων) κατασκευή σιδηροδρόμων, αεροδρομίων, λιμανιών, κλπ. Αυτό συνοδεύτηκε από πακέτο δανεισμού ύψους 1,1 τρις. δολαρίων με πρωτοβουλία των τραπεζών στο πρώτο μισό του φετινού χρόνου.

Τα οικονομικά κίνητρα, τα οποία ανέρχονται σε 1 τρις 686 δις. δολάρια, όπως και στην αύξηση της βιομηχανικής παραγωγής της  Ιαπωνίας και την επιβράδυνση  της ύφεσης της παγκόσμιας καπιταλιστικής οικονομίας στο δεύτερο τέταρτο αυτής της χρονιάς είναι μεταξύ των παραγόντων που βοήθησαν την Κίνα να συνεχίσει να αναπτύσσεται, παρά τους μειούμενους ρυθμούς συγκριτικά με προηγούμενες χρονιές. Ωστόσο, καθώς περνάει ο καιρός, είναι αναπόφευκτο ότι τα θετικά αποτελέσματα αυτών των προσπαθειών θα ξεθωριάσουν καθώς τα αρνητικά θα γίνονται ολοένα και πιο εμφανή. Οι επενδύσεις και οι παραγωγικές δυνατότητες, ειδικά στις βιομηχανίες τσιμέντου και σιδήρου-χάλυβα ανέρχονται σε υψηλότερα επίπεδα από την επέκταση της εγχώριας αγοράς που στηρίζεται στις κρατικοκαπιταλιστικέες επενδύσεις σε έργα υποδομής, προκαλώντας αύξηση παρά τη μείωση της πλεονάζουσας παραγωγικής ικανότητας. Κατά τους πρόσφατους μήνες, παρ’ ότι τα σημάδια μίας κρίσης υπερπαραγωγής έγιναν πιο εμφανή σε αυτούς τους τομείς, επιπρόσθετα με την ανάπτυξη των κρατικά χρηματοδοτούμενων επενδύσεων έργων υποδομής, οι «φούσκες» και οι «φούσκες πλούτου» έχουν γίνει μεγαλύτερες σε πολλούς τομείς, όπως στα ακίνητα και το χρηματιστήριο, ως αποτέλεσμα της επέκτασης του 1,1 τρις. δολαρίων στις κινέζικες δάνειο-αγορές. Έτσι, όλα δείχνουν ότι η Κίνα δεν μπορεί να διατηρήσει για πολύ καιρό την ανάπτυξη που γνώρισε στο φετινό μισό εκτός και αν η παγκόσμια οικονομία μπει σε μία νέα περίοδο ανάπτυξης.

11. Η ταχύτερη ανάπτυξη του πρωτογενούς τομέα που παράγει τα μέσα παραγωγής σε σχέση με το δευτερογενή τομέα που παράγει καταναλωτικά εμπορεύματα., αποτελεί ουσιώδη όρο της διευρυμένης αναπαραγωγής του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής.

Αφήνοντας κατά μέρος ασυνήθιστες περιπτώσεις όπως πολέμους και φυσικές καταστροφές, στο προτσές ανάπτυξης της καπιταλιστικής οικονομίας η υπερπαραγωγή και η συνακόλουθη πτώση της παραγωγής εκδηλώνεται πρώτα απ’ όλα στον πρωτογενή τομέα και με βίαιο τρόπο. Η πρόσφατη κρίση ακολούθησε τον ίδιο δρόμο. Η πτώση στον πρωτογενή τομέα, ο οποίος παράγει τα μέσα παραγωγής, είναι υψηλότερη απ’ ότι στο δευτερογενή τομέα. Είναι δύσκολο να αποκτηθούν δεδομένα που να δείχνουν αυτή τη συγκεκριμένη πτώση καθώς οι στατιστικές δεν βασίζονται σε αυτή τη διαφοροποίηση. Παρ’ ότι δεν είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα, υπάρχουν στατιστικές πάνω στην ενέργεια, στα καταναλωτικά προϊόντα, διαρκή και μη, στο κεφάλαιο, και στα ημιτελή προϊόντα, που επιτρέπουν να αντληθούν συμπεράσματα κατά προσέγγιση όσον αφορά την τάση ανάπτυξης στον πρωτογενή και δευτερογενή τομέα παραγωγής.

Για παράδειγμα, στις 27 χώρες της ΕΕ, ενώ η συνολική βιομηχανική παραγωγή μειώθηκε κατά 19,4% αυτό τον Απρίλη συγκριτικά με τον  περσινό Απρίλη, η μείωση στην παραγωγή ημιτελών και κεφαλαιουχικών προϊόντων ήταν 25,7% και 25% αντίστοιχα την ίδια περίοδο. Ο Αύγουστος γνώρισε μία πτώση της τάξης των 13,5%, 18% και 19,7% αντίστοιχα, ενώ η παραγωγή καταναλωτικών αγαθών, διαρκών και μη, μειώθηκε κατά 16,4% και 3% αντίστοιχα σε σύγκριση με τον περσινό Αύγουστο. Στις ΗΠΑ, η μείωση της βιομηχανικής παραγωγής τον φετινό Ιούνη ήταν της τάξης του 7,9% για τα καταναλωτικά αγαθά, 17,8% για τον εξοπλισμό επιχειρήσεων και 15,8% για την παραγωγή πρώτων υλών, σε σύγκριση με τον περσινό Ιούνη.

Τα παραπάνω γίνονται πιο ξεκάθαρα όταν η τάση ανάπτυξης της παραγωγής σιδήρου και χάλυβα υπολογιστεί μαζί με την τάση ανάπτυξης της συνολικής βιομηχανικής παραγωγής. Σύμφωνα με τα στοιχεία του Διεθνούς Ινστιτούτου Χάλυβα η παγκόσμια παραγωγή ακατέργαστου χάλυβα μειώθηκε δυο φορές περισσότερο από την παγκόσμια βιομηχανική παραγωγή κατά το διάστημα Γενάρη – Ιούνη του 2009 και έπεσε 21,3% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του προηγούμενου χρόνου,. Την ίδια περίοδο, ενώ η παραγωγή ακατέργαστου χάλυβα αυξήθηκε κατά 1,2% στην Κίνα και 1,3% στην Ινδία, αντίθετα κατακρημνίστηκε κατά 40,7% στην Ιαπωνία, 30,2% στη Ρωσία, 51,8% στις ΗΠΑ, 17,3% στη Νότια Κορέα, 43,5% στη Γερμανία, 38,8% στην Ουκρανία, 39,5% στη Βραζιλία, 42,8% στην Ιταλία και 17,3% στην Τουρκία. Τον Αύγουστο, εν μέσω προσπαθειών να δημιουργηθεί κλίμα ανάκαμψης της οικονομίας, η παγκόσμια παραγωγή χάλυβα έπεσε κατά 5,5%, που συνυπολογίζοντας τους προηγούμενους οκτώ μήνες διαμόρφωσε τη συνολική πτώση στο 18,1% σε σχέση με τη προηγούμενη χρονιά. Παρόλο που έχει περάσει ενάμισης χρόνος από την αρχή της παγκόσμιας κρίσης, ο ρυθμός ανάπτυξης του πρωτογενούς τομέα παραγωγής που παράγει μέσα παραγωγής, ιδιαίτερα στις ανεπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, παραμένει αρνητικός και πολύ χαμηλότερος από το δευτερογενή τομέα παραγωγής. Αν είναι έτσι, μπορεί κανείς να ισχυριστεί ότι η βιομηχανία βγαίνει από την κρίση; Σίγουρα δε μπορεί!

12. Στο μονοπωλιακό στάδιο του καπιταλισμού, οι κρίσεις δεν είναι η μοναδική φάση, αλλά μόνο μία από τις φάσεις της καπιταλιστικής ανάπτυξης, παρόλο που ξεσπούν συχνότερα, διαρκούν περισσότερο και έχουν πιο καταστροφικά αποτελέσματα στις παραγωγικές δυνάμεις. Όσο ο καπιταλισμός δεν καταργείται απ’ την κοινωνική επανάσταση του προλεταριάτου, θα καταφέρει να βγει από αυτή την κρίση, καταστρέφοντας εν τω μεταξύ τις παραγωγικές δυνάμεις και προκαλώντας επιπλέον κοινωνικές καταστροφές. Ύστερα θα περάσει σε επόμενη φάση του προτσές της καπιταλιστικής ανάπτυξης, οδεύοντας σε μία νέα κρίση. Ωστόσο, τα στοιχεία που υπάρχουν δεν υποδεικνύουν ακόμα κάποια νέα περίοδο ανάπτυξης για την παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία. Η ανάλυση της κρίσης του 1929 αλλά και των άλλων κρίσεων,  δείχνει ότι οι φάσεις της κρίσης δεν αναπτύσσονται ομοιόμορφα, αλλά περισσότερο σαν μια διαδικασία με διακυμάνσεις, με άνιση και ανισόμετρη ανάπτυξη σε κάθε τομέα. Έτσι ακριβώς προχωρεί και η τωρινή κρίση.

13.  Με την αποκρυστάλλωση του βαθύ χαρακτήρα της κρίσης, του παγκόσμιου καπιταλιστική συστήματος, οι νεοφιλελεύθερες αηδίες και οι οικονομικές πολιτικές, ιδιαίτερα οι νομισματικές πολιτικές, παραμερίστηκαν. Για να εμποδίζουν το βάθεμα και την ολοκληρωτική κατάρρευση, να μειώσουν τις καταστροφικές συνέπειες της κρίσης για τα συμφέροντα και την εξουσία του καπιταλιστικού συστήματος και του χρηματιστικού κεφαλαίου, τα κράτη παρενέβησαν στην οικονομία όχι μόνο με όλα τα μέσα που είχαν στη διάθεση τους, αλλά συρρίκνωσαν ακόμα και τα ταμεία ιατρικής περίθαλψης, ανεργίας και συντάξεων. Η αυστηρή νομισματική πολιτική και οι ισορροπημένοι προϋπολογισμοί, που χρησιμοποιήθηκαν ως άλλοθι για την επίθεση ενάντια στην εργατική τάξη και τους εργαζόμενους καθώς και την απόρριψη των στοιχειωδών αιτημάτων τους, αποκηρύχθηκαν. Ενώ είχαν χορηγήσει εκατομμύρια δολάρια απευθείας στις τράπεζες και στα ταμεία των μονοπωλίων, τα  κράτη εξαγόρασαν και πάλι τις επισφαλείς επενδύσεις και άλλες χρηματιστηριακές ζημιές, όπως φάνηκε από τα παραδείγματα των μονοπωλίων General Motors, της Ford και της Opel. Τα κράτη δε σταμάτησαν σ΄ αυτά, αφού εξαγόρασαν χρηματιστηριακά ιδρύματα και μονοπώλια που βρίσκονται στο χείλος της καταστροφής, εξέδωσαν και «πακέτα οικονομικής στήριξης».Το γεγονός ότι το κράτος είναι όργανο καταπιέσης και εξουσίας της κυρίαρχης τάξης, εκπρόσωπος των γενικότερων μακρόχρονων συμφερόντων της μπουρζουαζίας, ιδιαίτερα της μονοπωλιακής μπουρζουαζίας, αυτό εκδηλώθηκε για άλλη μια φορά οξύτατα.

14. Αν και αυτές οι κρατικές παρεμβάσεις δεν καθόρισαν τη μορφή της κρίσης, παρόλα αυτά την επηρέασαν. Για παράδειγμα στις ΗΠΑ και την Αγγλία τέτοιες παρεμβάσεις απέτρεψαν τον χρηματιστηριακό τομέα από την πλήρη κατάρρευση. Μία απ’ τις βασικές αιτίες της επιβράδυνσης της πτώσης της οικονομίας στον τομέα της βιομηχανικής παραγωγής πολλών κρατών, αρχίζοντας απ’ τα αναπτυγμένα καπιταλιστικά κράτη, από το δεύτερο τρίμηνο αυτής της χρονιάς, όπως φαίνεται απ’ το παράδειγμα της Ιαπωνίας, είναι η απάλειψη της αποθήκευσης προϊόντων ((destocking) λόγω της απότομης πτώσης της παραγωγής (εξάλλου είναι η κύρια αιτία) και τα τρισεκατομμύρια δολάρια που ξοδεύτηκαν από τα κράτη για να ενισχύσουν την εγχώρια αγορά και παραγωγή. (Πρέπει να διασαφηνιστεί ότι, εξαιρώντας την Κίνα, τα πακέτα τόνωσης της παραγωγής και της αγοράς αντιπροσωπεύουν μόνο ένα μικρό μέρος της κρατικής δαπάνης. Σε χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Αγγλία, όπου η χρηματιστηριακή κρίση ήταν πολύ βαθιά, οι κρατικές δαπάνες χρησιμοποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό στο χρηματιστηριακό τομέα). H κρατικές δαπάνες χρησιμοποιήθηκαν σε μεγάλο βαθμό στο χρηματιστηριακό τομέα Αυτές οι δαπάνες ήταν ένα στοιχείο στις χώρες που χρησιμοποιήθηκαν που συνέβαλαν για βραχύ διάστημα στην επιβράδυνση της ύφεσης στην αγορά και στην παραγωγή. Σε κάποιες φάσεις μάλιστα ήταν και ένας από τους παράγοντες μιας ανάκαμψης μικρής διαρκείας. Ιδιαίτερα στη Γερμανία και σε άλλες χώρες, πρωτοβουλίες όπως το «σχέδιο ξεσκαρταρίσματος» (“scrappage scheme”) και τα χαμηλά επιτόκια για αγορές αυτοκινήτων έχουν εφαρμοστεί με σκοπό την ανάκαμψη ή ενίσχυση της βιομηχανίας και αγοράς αυτοκινήτων. Για παράδειγμα, στη Γερμανία, ως απόρροια του «σχεδίου ξεσκαρταρίσματος», το οποίο ήταν ένα σχέδιο ύψους 5 εκατ. Ευρώ, 200 χιλιάδες οχήματα έχουν αποσυρθεί, ή, με άλλα λόγια, ο προαναφερθείς αριθμός αυτοκινήτων έχει αποσυρθεί πριν την ημερομηνία απόσυρσης, έτσι ώστε να ελαφρυνθεί το απόθεμα στην αυτοκινητοβιομηχανία και να ενισχυθεί η αγορά και παραγωγή αυτοκινήτων. Το κόστος τέτοιων παρεμβατικών πολιτικών του κράτους δεν πληρώθηκε από τα μονοπώλια αλλά από τους εργάτες. Η παροδική φύση τέτοιων πακέτων έγινε ολοφάνερη ένα μήνα μετά τις 2 Σεπτέμβρη, που ήταν και η καταληκτική ημερομηνία του σχεδίου ξεσκαρταρίσματος, και αυτό επειδή οι πωλήσεις οχημάτων μειώθηκαν στο μισό σε σύγκριση με ένα μήνα πριν τη λήξη του σχεδίου.

15. Σύμφωνα με αριθμητικά στοιχεία που ανακοινώθηκαν από το ΔΝΤ, το συνολικό κόστος των παρεμβάσεων έναντι της κρίσης στις χώρες του G20 ήταν 10,5 τρις. δολάρια. Τον περασμένο χρόνο τα περισσότερα χρήματα ξοδεύτηκαν από τις ΗΠΑ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Από την έναρξη της κρίσης μέχρι το φετινό Σεπτέμβρη, το κόστος της κρίσης για τις ΗΠΑ έχει φτάσει τα 13 τρις. δολάρια. Το έλλειμμα του προϋπολογισμού των ΗΠΑ τριπλασιάστηκε και άγγιξε το 1,5 τρις. δολάρια. Το αυξανόμενο έλλειμμα στον προϋπολογισμό πρώτα και κύρια των ΗΠΑ και άλλων αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών έχει φτάσει το 10% του ΑΕΠ τους. Στις εξαρτημένες χώρες έχει ξεπεράσει το 10%. Το γεγονός της αύξησης της κυκλοφορίας χρήματος, όταν σημειώθηκε πτώση της παραγωγής και οι οικονομίες και οι αγορές συρρικνώθηκαν, έχει προκαλέσει, εκτός από όλα τα άλλα, και συγκέντρωση των δραστηριοτήτων των κερδοσκόπων και ανάπτυξη των «φουσκών και σαπουνόφουσκων», πτώση στην αξία του νομίσματος, (ιδιαίτερα του δολαρίου), άνοδο του προβλεπόμενου πληθωρισμού, πλήγμα στη θέση του δολαρίου ως διεθνές νόμισμα, και δημιουργία αποσταθεροποιητικών χαρακτηριστικών, ιδιαίτερα για τον χρηματοοικονομικό τομέα και όλους τους τομείς της οικονομίας. Η πτώση της αξίας του δολαρίου και των περισσοτέρων νομισμάτων έχει αποτελέσει έναν από τους λόγους της αύξησης των ανταλλαγών στο χρηματιστήριο, τη δημιουργία νέων «σαπουνόφουσκων», επάνοδο των τόκων σε αναπτυσσόμενες χώρες, όπως η Κίνα, για τα ομόλογα των ιαπωνικών μονοπωλίων που γνώρισαν μια άνοδο (τους τελευταίους μήνες σημειώνεται πτώση) στη βιομηχανική παραγωγή. Εξαιτίας της υποτίμησης του δολαρίου έναντι του χρυσού και πολλών άλλων νομισμάτων, πολλά νομίσματα έχουν υποτιμηθεί έναντι του χρυσού. Η αξία μιάς ουγκιάς χρυσού έχει τετραπλασιαστεί, σε σχέση με την πριν την κρίση περίοδο, και ξεπέρασε τα 1000 δολάρια. Το Ιράν έχει μετατρέψει τα νομισματικά του αποθέματα σε ευρώ και τώρα πουλάει πετρέλαιο σε ευρώ. Κι άλλες χώρες έχουν μετατρέψει τα νομισματικά τους αποθέματα σε ευρώ και σε άλλα νομίσματα. Ιδιαίτερα η Κίνα και η Ρωσία, και οι περισσότερες χώρες, έχουν συνάψει συμφωνίες οι οποίες νομιμοποιούν την ανταλλαγή μεταξύ των δικών τους νομισμάτων. Έτσι, το χρηματοοικονομικό και νομισματικό σύστημα απ΄ τα οποία επωφελήθηκαν οι ΗΠΑ και έκαναν το δολάριο διεθνές νόμισμα κλονίσθηκαν. Οι συζητήσεις για την αντικατάσταση του δολαρίου από ένα νέο διεθνές νόμισμα έχουν εντατικοποιηθεί και πλέον γίνονται ανοιχτά. Οι κινεζικές αρχές ήδη έχουν διακηρύξει τέτοιες απόψεις. Έτσι η παγκόσμια καπιταλιστική οικονομία οδηγείται σ’ ένα χάος όπου ωριμάζουν τα στοιχεία μιας νομισματικής κρίσης, βαθαίνουν  οι αντιθέσεις και οι αβεβαιότητες ανάπτυξης. Όλα τα δεδομένα δείχνουν ότι τα μέσα για την τόνωση, ακόμα και προσωρινά, της οικονομίας με πακέτα στήριξης της, ή ακριβέστερα τα μέσα τόνωσης της οικονομίας που αναστέλλουν τις καταστροφικές συνέπειες στην οικονομία, είναι περιορισμένα. Στο τελευταίο κοινό ανακοινωθέν του G20 και των ΔΝΤ-Παγκόσμιας Τράπεζας δηλώνεται ξεκάθαρα ότι τα ελλείμματα στους προϋπολογισμούς και τα χρηματικά ποσά στην αγορά έχουν ξεπεράσει προ πολλού το κρίσιμο όριο ή στάδιο, και άρα η αναγκαιότητα του περιορισμού του ελλείμματος, με τη λήψη των απαραίτητων μέτρων, είναι αδιαμφισβήτητη. Αλλά δηλώνεται επίσης ότι τέτοια μέτρα πρέπει να ληφθούν και να εφαρμοστούν έχοντας κατά νου το γεγονός ότι η παγκόσμια οικονομία περνάει κρίσιμη περίοδο και ότι η οικονομική και χρηματιστηριακή ισορροπία και ανάπτυξη κάθε χώρας είναι διαφορετική. Και απαιτείται από χώρες, όπως η Κίνα, οι οποίες διαθέτουν μεγάλα ποσά αποθεμάτων ξένου συναλλάγματος και έχουν μια σχετικά καλύτερη ισορροπία στον προϋπολογισμό τους, να παίξουν έναν πιο υπεύθυνο και δημιουργικό ρόλο σε σχέση με την παγκόσμια οικονομία, αλλιώς μπορεί να ξαναυπάρξει απότομη πτώση.

συνεχίζεται