Η μαρξιστική θεωρία των καπιταλιστικών οικονομικών κρίσεων και η μαρξιστική θεωρία της εξαθλίωσης του προλεταριάτου βρέθηκαν πάντα στο παρελθόν, βρίσκονται και σήμερα – θα βρεθούν και στο μέλλον όσο θα υπάρχει καπιταλισμός-ιμπεριαλισμός – στο κέντρο της οξύτατης διαμάχης και αντιπαράθεσης μεταξύ του επαναστατικού μαρξισμού και της χυδαίας αστικής πολιτικής οικονομίας(=που δεν είναι πλέον επιστήμη) αλλά και των διαφόρων αντιμαρξιστικών ρεφορμιστικών θεωριών (παλιάς και νέας χρουστσοφικής-τροτσκιστικής σοσιαλδημοκρατίας, κλπ.), στο κέντρο της σφοδρής ιδεολογικο-πολιτικής ταξικής πάλης μεταξύ των επαναστατών κομμουνιστών και των παραδοσιακών αστών και των ρεφορμιστών «θεωρητικών» υπερασπιστών (άμεσα-έμμεσα) του καπιταλιστικού εκμεταλλευτικού συστήματος, κι’ αυτό για σειρά λόγους μεταξύ των οποίων:
Πρώτο, επειδή και οι δυο θεωρίες αποτελούν αναπόσπαστα τμήματα της μοναδικά ορθής υλιστικο-διαλεκτικής προσέγγισης και της γενικότερης επιστημονικής μαρξιστικής ανάλυσης του καπιταλιστικού τρόπου παραγωγής,
Δεύτερο, γιατί, πέραν της κατάδειξης του ιστορικού, παροδικού χαρακτήρα του καπιταλισμού (θεωρία των κρίσεων), αποκαλύπτουν τεκμηριωμένα τον ασυμφιλίωτο χαρακτήρα των ανταγωνιστικών του αντιθέσεων και καταδεικνύουν την αναγκαιότητα αντικατάστασης του καπιταλισμού απ’ το σοσιαλισμό-κομμουνισμό και το αναπόφευκτο της βίαιης-ένοπλης προλεταριακής επανάστασης, κάτω απ’ την καθοδήγηση του επαναστατικού κόμματος, για το ξεπέρασμά τους: «ότι το προλεταριάτο δεν μπορεί να κατακτήσει την πολιτική του κυριαρχία χωρίς βίαιη επανάσταση, μοναδική είσοδος στη νέα κοινωνία, σε αυτό συμφωνούμε. Για να έχει το προλεταριάτο την ημέρα που θα το αποφασίσει, την απαιτούμενη δύναμη να νικήσει, είναι αναγκαίο – κι’ αυτό το έχομε εκπροσωπήσει ο Μαρξ κι εγώ από το 1847 – , να συγκροτηθεί ένα ιδιαίτερο Κόμμα, ξεχωριστό απ’ όλα τα άλλα Κόμματα και σε αντιπαράθεση μ’ αυτά, ένα συνειδητό ταξικό Κόμμα» (ENGELS)1
Τρίτο, γιατί και οι δυο συνδέονται άμεσα με το καίριο ζήτημα της επαναστατικής ταξικής πάλης του προλεταριάτου στην κατεύθυνση της επανάστασης αλλά και με την καταπολέμηση των διαφόρων ρεφορμιστικών «θεωριών», που καταλήγουν στην αντεπαναστατική σοσιαλδημοκρατική-ρεφορμιστική γραμμή της ταξικής συνεργασίας η οποία απομακρύνει την εργατική τάξη απ’ το δρόμο της επαναστατικής ταξικής πάλης και επιπλέον καλλιεργούν ρεφορμιστικές αυταπάτες, υπονομεύοντας-δηλητηριάζοντας αστικά την επαναστατική ταξική συνείδηση του προλεταριάτου και γενικά των πλατιών μαζών των εργαζομένων, υποτάσσοντάς τους στις στρατηγικές επιδιώξεις της κυρίαρχης εκμεταλλεύτριας αντιδραστικής αστικής τάξης.
Σ΄ αυτή την πολεμική αντιπαράθεση οι επαναστάτες κομμουνιστές που ακολούθησαν τον επαναστατικό δρόμο των ΛΕΝΙΝ-ΣΤΑΛΙΝ, την επαναστατική γραμμή των ΚΟΜΙΝΤΕΡΝ-ΚΟΜΙΝΦΟΡΜ, ήταν οι μόνοι που υπεράσπισαν με συνέπεια τον επαναστατικό μαρξισμό και στα τρία, αδιάσπαστα μεταξύ τους, συστατικά του μέρη, ενώ οι παραδοσιακοί αστοί αλλά και οι ρεφορμιστές της παλιάς όσο και της νέας χρουστσοφικής σοσιαλδημοκρατίας (χρουστσοφικοί, τροτσκιστές, κλπ.) απέρριψαν γενικά τον επαναστατικό μαρξισμό ως «νεκρό δόγμα» και μαζί του κήρυξαν επανειλημμένα τη μαρξιστική θεωρία των κρίσεων και τη μαρξιστική θεωρία της εξαθλίωσης γενικά, σε πρώτη γραμμή τη θεωρία της απόλυτης εξαθλίωσης του προλεταριάτου ως «παλιωμένες» και «ξεπερασμένες» για να διαψευστούν, ακόμα μια φορά, απ’ τη σημερινή ζοφερή αντικειμενική οικονομικο-κοινωνική πραγματικότητα του καπιταλισμού, που επιβεβαιώνει περίτρανα τον επαναστατικό μαρξισμό γενικά και την ορθότητα των αναλύσεων-θέσεών του ειδικότερα.
Επειδή η μαρξιστική θεωρία της απόλυτης εξαθλίωσης του Προλεταριάτου αλλά και η μαρξιστική θεωρία των οικονομικών κυκλικών κρίσεων υπερπαραγωγής συνδέονται άμεσα και στενότατα με την επαναστατική κατεύθυνση-προοπτική του μαρξισμού και είναι αδιαχώριστες απ’ την ιστορική αναγκαιότητα της Προλεταριακής Επανάστασης, οι επαναστάτες μαρξιστές διεξήγαγαν πάντα οξύτατη ιδεολογικο-πολιτική πάλη ενάντια στους διάφορους οπορτουνιστές προδότες αρνητές τους. Και ακριβώς γι’ αυτό το λόγο και οι δυο θεωρίες συγκέντρωναν πάντα τα κύρια πυρά των αντιδραστικών αστών, της παλιάς σοσιαλδημοκρατίας και της νέας χρουστσοφικής σοσιαλδημοκρατίας (από πλευράς περιεχομένου: η γραμμή του αντεπαναστατικού χρουστσοφικού 20ου Συνεδρίου του ΚΚΣΕ(Φλεβάρης 1956)2 ήταν ΣΟΣΙΑΛΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ, πιο συγκεκριμένα ήταν: α) αντικομμουνιστική γραμμή παλινόρθωσης του καπιταλισμού στη Σοβ. Ένωση, κλπ., ακολουθώντας το δρόμο της καπιταλιστικής Γιουγκοσλαβίας του Τίτο, β) αντεπαναστατική ρεφορμιστική σοσιαλδημοκρατική γραμμή: «ειρηνικός κοινοβουλευτικός δρόμος», «εκδημοκρατισμός» του αστικού κράτους, «σοσιαλισμός» χωρίς Διχτατορία του Προλεταριάτου, «ειρηνική συνύπαρξη», κλπ., που όλα μαζί σημαίνουν ΑΡΝΗΣΗ: 1) της βίαιης-ένοπλης επανάστασης, 2) της αναγκαιότητας συντριβής του αστικού κράτους, 3) της αναγκαιότητας ύπαρξης της Διχτατορίας του Προλεταριάτου για τη διατήρηση της εξουσίας της εργατικής τάξης και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού-κομμουνισμού).
Α. ανοιχτή εγκατάλειψη της μαρξιστικής θεωρίας της απόλυτης εξαθλίωσης του προλεταριάτου απ’ την παλιά παραδοσιακή αλλά και τη νέα χρουστσοφική σοσιαλδημοκρατία
Ο Μαρξ αναλύοντας επιστημονικά τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής ανακάλυψε, μεταξύ άλλων, και το γενικό νόμο της καπιταλιστικής συσσώρευσης – τον «απόλυτο, γενικό νόμο της καπιταλιστικής συσσώρευσης» (MARX) – και σ' άρρηκτη σύνδεση μαζί του εκείνον της σχετικής και απόλυτης εξαθλίωσης του προλεταριάτου, καταδεικνύοντας επιπλέον ταυτόχρονα, ότι η εξαθλίωση της εργατικής τάξης στον καπιταλισμό είναι μια αναγκαία και αναπόφευχτη συνέπεια αυτού του εκμεταλλευτικού συστήματος και μια νομοτέλεια: «στο μέτρο που συσσωρεύεται το κεφάλαιο, χειροτερεύει υποχρεωτικά η κατάσταση του εργάτη, αδιάφορο αν είναι καλή ή κακή η πληρωμή του … επομένως η συσσώρευση πλούτου στον ένα πόλο είναι ταυτόχρονα συσσώρευση αθλιότητας, βασάνου εργασίας, σκλαβιάς, αμάθειας, αποχτήνωσης και ηθικής κατάπτωσης στον αντίθετο πόλο, δηλ. στην πλευρά της τάξης, που παράγει με τη μορφή κεφαλαίου το δικό της προϊόν» (MARX)3.
Παρακάτω, λόγω έλλειψης χώρου και έκτασης, θα γίνει αναφορά μόνο στη μαρξιστική θεωρία της απόλυτης εξαθλίωσης και όχι σ’ εκείνη της σχετικής εξαθλίωσης, κάτι που θα ακολουθήσει στο δεύτερο μέρος σε συνδυασμό με τη στάση της ανοιχτής εγκατάλειψης και των δυο απ’ την ηγεσία του αστικού σοσιαλδημοκρατικού «Κ»ΚΕ(΄56). Η απόλυτη εξαθλίωση εκφράζεται στην πτώση του βιοτικού επιπέδου του Προλεταριάτου και των άλλων εργαζομένων μαζών, την πτώση των πραγματικών μισθών, τη μαζική αύξηση της ανεργίας, την αύξηση της εντατικοποίησης, τη χειροτέρευση των συνθηκών εργασίας, διαβίωσης, κατοικίας, κλπ. Σύμφωνα με τη θεωρία της απόλυτης εξαθλίωσης, κατά το Λένιν, «ο εργάτης εξαθλιώνεται α π ό λ υ τ α, δηλ. γίνεται πραγματικά φτωχότερος από πριν, είναι υποχρεωμένος να ζει χειρότερα, να τρέφεται λιγότερα, να υποσιτίζεται περισσότερο, να στεγάζεται στα υπόγεια και στις σοφίτες» (ΛΕΝΙΝ)4.
Στην εποχή του ιμπεριαλισμού και της γενικής κρίσης του καπιταλισμού, αλλά και σε περιόδους οικονομικών κυκλικών κρίσεων υπερπαραγωγής, το προτσές της σχετικής και απόλυτης εξαθλίωσης της εργατικής τάξης βαθαίνει ακόμα περισσότερο. Η απόλυτη εξαθλίωση του Προλεταριάτου παίρνει τις πιο ακραίες διαστάσεις σε συνθήκες πολέμων και οικονομικής κρίσης όπως η σημερινή: «οι κρίσεις και οι περίοδοι βιομηχανικής στασιμότητας, με τη σειρά τους, καταστρέφουν ακόμη πιο πολύ τους μικρούς παραγωγούς, μεγαλώνουν ακόμα πιο πολύ την εξάρτηση της μισθωτής εργασίας από το κεφάλαιο, οδηγούν ακόμα πιο γρήγορα στη σχετική και επίσης ακόμα στην απόλυτη χειροτέρευση της κατάστασης της εργατικής τάξης» (LENIN)5.
Η θεωρία της εξαθλίωσης του προλεταριάτου – αναπόσπαστο τμήμα της μαρξιστικής οικονομικής θεωρίας – έχει μεγάλη σπουδαιότητα για το σωστό καθορισμό των καθηκόντων της ταξικής πάλης, για την επεξεργασία σωστής στρατηγικής και τακτικής του εργατικού κινήματος, επειδή αυτή, τεκμηριώνοντας τη θέση, ότι η ανάπτυξη του καπιταλισμού συνοδεύεται αναπόφευχτα από το δυνάμωμα της εκμετάλλευσης και την εξαθλίωση της εργατικής τάξης, βοηθά στη διαμόρφωση της επαναστατικής ταξικής της συνείδησης και δείχνει το μοναδικό δρόμο που αυτή έχει μπροστά για τη λύση των προβλημάτων της: το δρόμο της επαναστατικής ταξικής πάλης και της βίαιης-ένοπλης ανατροπής του καπιταλιστικού συστήματος. Εγκατάλειψη της μαρξιστικής θεωρίας της εξαθλίωσης, άρνηση της ύπαρξης της εξαθλίωσης του προλεταριάτου και αναγνώριση της δυνατότητας μιας διαρκούς και ουσιαστικής «καλυτέρευσης» της κατάστασής του στα πλαίσια του καπιταλισμού σημαίνει παραίτηση από την επαναστατική ταξική πάλη, σημαίνει εγκατάλειψη-προδοσία της προλεταριακής επανάστασης και του σοσιαλισμού-κομμουνισμού.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο, ότι οι πρώτες επιθέσεις των ρεβιζιονιστών πρακτόρων των ταξικών συμφερόντων της αστικής τάξης στις γραμμές του εργατικού κινήματος και των αστών οικονομολόγων κατά του επαναστατικού μαρξισμού κατευθύνονταν ενάντια στη θεωρία της εξαθλίωσης γενικά, μα πρώτα απ' όλα ενάντια στη θεωρία της απόλυτης εξαθλίωσης του προλεταριάτου. Επιχείρησαν επανειλημμένα ανεπιτυχώς την ανασκευή της, προσπαθώντας να "αποδείξουν" ότι η εξαθλίωση δεν είναι τάχα αναπόφευχτη και μια νομοτέλεια του καπιταλισμού, δεν είναι ένα μόνιμο φαινόμενο που πηγάζει από την ίδια τη φύση αυτού του εκμεταλλευτικού συστήματος, μα ένα τυχαίο και παροδικό φαινόμενο που χαρακτηρίζει μόνο μια ιστορική αρχική φάση ανάπτυξής του, και επομένως η εργατική τάξη έχει τη δυνατότητα, με τον αγώνα της για σειρά μεταρρυθμίσεις, να «καλυτερεύει» τάχα ολοένα και περισσότερο την κατάστασή της στα πλαίσια του καπιταλισμού.
Από την αποδοχή ή μη της θεωρίας της απόλυτης εξαθλίωσης του προλεταριάτου απορρέουν δυο διαμετρικά αντίθετες πολιτικές γραμμές: η επαναστατική-προλεταριακή γραμμή που ακολούθησε το Κόμμα των Μπολσεβίκων, μ’ επικεφαλής τους ΛΕΝΙΝ-ΣΤΑΛΙΝ αλλά και τα κομμουνιστικά κόμματα της Γ' Κομμουνιστικής Διεθνούς και η αστικο-ρεβιζιονιστική γραμμή που ακολούθησε η παλιά σοσιαλδημοκρατία και τα κόμματά της, αλλά και ο χρουστσοφικός ρεβιζιονισμός δηλ. η νέα χρουστσοφική σοσιαλδημοκρατία.
Γι’ αυτό το λόγο όχι μόνο οι ανοιχτοί απολογητές του καπιταλισμού, αλλά και οι ρεβιζιονιστές-ρεφορμιστές σοσιαλδημοκράτες, διαστρέβλωσαν και απέρριψαν τη μαρξιστική θεωρία της εξαθλίωσης του προλεταριάτου, ιδιαίτερα τη θεωρία της απόλυτης εξαθλίωσης του προλεταριάτου, κηρύσσοντάς την, κατά καιρούς, «ξεπερασμένη», κλπ., με πρώτους τους Bernstein(1898), Kampffmeyer(1898), David(1899), Kautsky(1899-1901), Cunow, Plechanow, κλπ., εκείνους της 2ης και 3ης δεκαετίας του 20ου αιώνα Bucharin, Tarnow, Noelting, Braunthal, Cole, κλπ. φθάνοντας σ’ αυτούς των δεκαετιών '50-60 Strachey, Boese, Rimbert, Core, Herve, Browder, Cowie, Czernetz, κλπ., καταλήγοντας στους χρουτσωφικούς ρεβιζιονιστές και τροτσκιστές.
Είναι γνωστό, ότι αργότερα, αρχές-μέσα της δεκαετίας του ΄50 του περασμένου αιώνα – μετά το θάνατο-δολοφονία του ΙΩΣΗΦ ΣΤΑΛΙΝ – με την επικράτηση της αστικο-ρεβιζιονιστικής χρουστσοφικής αντεπανάστασης στη Σοβιετική Ένωση και την εξαγωγή της (με ωμές απανωτές επεμβάσεις) στις τότε Λαϊκές Δημοκρατίες, την επιβολή και κυριαρχία της αντεπαναστατικής σοσιαλδημοκρατικής γραμμής του 20ου Συνεδρίου του ΚΚΣΕ (Φλεβάρης 1956) στο Διεθνές Κομμουνιστικό Κίνημα άνοιξε διάπλατα ο δρόμος στις τότε ρεβιζιονιστικές χώρες του παλινορθωμένου καπιταλισμού αλλά και σ’ όλα τα αστικά, σοσιαλδημοκρατικού τύπου, χρουστσοφικά κόμματα των διαφόρων χωρών (συμπεριλαμβανομένου και του «Κ»ΚΕ΄56), όχι μόνο στην αναθεώρηση και απόρριψη του επαναστατικού μαρξισμού δηλ. του Λενινισμού-Σταλινισμού γενικά, αλλά και στην παραποίηση και ανοιχτή απόρριψη της μαρξιστικής θεωρίας της απόλυτης εξαθλίωσης του προλεταριάτου. Και στο ζήτημα αυτής της θεωρίας η νέα προδοτική χρουστσοφική σοσιαλδημοκρατία βάδισε με συνέπεια στα χνάρια της παλιάς προδοτικής σοσιαλδημοκρατίας. Στρατιές ρεβιζιονιστών οικονομολόγων των διαφόρων χωρών επιτέθηκαν και απέρριψαν ανοιχτά τη μαρξιστική θεωρία της απόλυτης εξαθλίωσης του προλεταριάτου μεταξύ των οποίων οι Varga, Lange, Klein, Tscheprakow, Ljubimova, Arsumanjan, Mandel, Rosdolski, Hoffman, Prager, κλπ.. Δεν παραποίησαν μόνο και αρνήθηκαν ανοιχτά τη θεωρία της απόλυτης εξαθλίωσης του Μαρξ, μα και μερικοί απ’ αυτούς αντικατέστησαν ακόμα και τον επιστημονικό όρο "εξαθλίωση" με τον όρο "πτώχευση".
Αν ο Kautsky και ο Varga παραποίησαν-διαστρέβλωσαν και απέρριπταν τη μαρξιστική θεωρία της απόλυτης εξαθλίωσης του προλεταριάτου, κάποιοι απ’ τους σοβιετικούς χρουστσοφικούς αποστάτες και προδότες του μαρξισμού, όπως ο Ρώσος Sergej Dalin6, είχε το θράσος να ισχυριστεί-γράψει: «παλιότερα διακηρύσσονταν η θεωρία της απόλυτης εξαθλίωσης του Προλεταριάτου. Όμως αυτή δεν έχει τίποτε το κοινό με το μαρξισμό-λενινισμό», εννοώντας προφανώς ότι δεν έχει σχέση με το αντεπαναστατικό ρεύμα του χρουστσοφικού ρεβιζιονισμού (=παραλλαγή της αστικής ιδεολογίας).
Επειδή η βιβλιογραφία (παλιά και νεότερη) γύρω απ’ το ζήτημα της εξαθλίωσης γεμίζει βιβλιοθήκες, ας αναφερθούν μόνο ελάχιστα απ’ τα πιο χαρακτηριστικά βιβλία και άρθρα αυτών των αντιμαρξιστικών ρεφορμιστικών απόψεων απ’ τη δεκαετία του ΄60 του 20ου αιώνα, όπως των E.Varga7, O.Lange8, V.Tscheprakow9 και του τροτσκιστή E.Mandel10 και τα άρθρα των D.Klein11 και S.Dalin12.
Ας αναφερθεί επίσης, για κάπως πληρέστερη πληροφόρηση των νεότερων, πως ακόμα και ρεβιζιονιστές οικονομολόγοι, διαπίστωναν-ομολογούσαν, όπως ο ανατολικο-γερμανός J.Kuczynski, το γεγονός της απόρριψης της μαρξιστικής θεωρίας της απόλυτης εξαθλίωσης του προλεταριάτου στις τότε ρεβιζιονιστικές χώρες του παλινορθωμένου καπιταλισμού, σημειώνοντας το 1968: «ότι μερικοί μαρξιστές (εννοεί προφανώς χρουστσοφικούς ρεβιζιονιστές)εκπροσωπούν την άποψη, ότι ο Μαρξ δεν έχει αναπτύξει καμιά θεωρία της απόλυτης εξαθλίωσης, ή θεωρούν, ότι, αν ίσχυε παλιότερα, σήμερα δεν έχει κανένα νόημα. Αυτή την αντίληψη δεν την συμμερίζομαι»( J.Kuczynski)13. (ο J.Kuczynski αναφέρει μόνο τα ονόματα των E.Varga, O.Lange, D.Klein, όμως τα ονόματα είναι πολύ περισσότερα και από αυτά που αναφέρονται παραπάνω, ανέρχονται σε πολλές δεκάδες).
----------
1.Marx/Engels: Werke, Bd.37, σελ. 326, Berlin-DDR 1967,
2.Ν.Σ.Χρουστσιοφ: Λογοδοσία της Κ.Ε. του ΚΚΣΕ στο ΧΧ Συνέδριο, 1956
3.Marx/Engels: Werke, Bd.23, σελ. 675, Berlin-DDR 1970
4. Lenin Werke: Bd. 18, σελ. 428, Berlin-DDR 1965
5.Lenin Werke: Bd. 29, σελ.85, Berlin-DDR 1965
6. Sergej Dalin: “Vargas letztes Buch” στο: “Sowjetunion heute”, 7/1965, σελ.9
7. E.Varga: Essais sur l’economie politique du capitalisme, Moscou 1967, και Ausgewaehlte Schriften 1918-1924 Bd.3, Berlin-DDR 1982, ρώσικα 1964
8. O.Lange: Entwicklungstendenzen der modernen Wirtschaft und Gesellschaft, Wien 1964
9. V. Tscheprakow: le capitalisme monopoliste d’ Etat, Moscou 1969
10. E.Mandel: Traite d’ economie marxiste, Paris 1962 και Marxistische Wirtschaftstheorie, Frankfurt a.Main 1968
11. D.Klein: zur Dialektik des modernen Imperialismus, στο: «Forum» No 23, Berlin-DDR 1964
12. Sergej Dalin: “Vargas letztes Buch” στο: “Sowjetunion heute”, 7/1965
13. J.Kuczynski: «Die Geschichte der Lage der Arbeiter unter dem Kapitalismus», Bd. 36,σελ.5, Berlin-DDR 1968
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου