Ι. Β. Στάλιν: Τροτσκισμός ή Λενινισμός;

ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ

Δημοσιεύτηκε σε 6 συνέχειες στα φύλλα:

«Φωνή της Αλήθειας», αρ. φυλ. 42, 1-15 Σεπτέμβρη 1995, σελ. 1,3,4

«Φωνή της Αλήθειας», αρ. φυλ. 43, 15-30 Σεπτέμβρη 1995, σελ. 1,2

«Φωνή της Αλήθειας», αρ. φυλ. 44, 1-15 Οχτώβρη 1995, σελ. 1,2

«Φωνή της Αλήθειας», αρ. φυλ. 45, 15-31 Οχτώβρη 1995, σελ. 1,2

«Φωνή της Αλήθειας», αρ. φυλ. 46, 1-15 Νοέμβρη 1995, σελ. 1,2

«Φωνή της Αλήθειας», αρ. φυλ. 47, 15-30 Νοέμβρη 1995, σελ. 1,2

 

ΤΡΟΤΣΚΙΣΜΟΣ Ή ΛΕΝΙΝΙΣΜΟΣ;

I. Β. Σ Τ Α Λ I Ν

Το αντεπαναστατικό πολιτικό ρεύμα του τροτσκισμού προκάλεσε πάντοτε στο παρελθόν και προκαλεί και σήμερα μεγάλη ζημιά στο εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα, διασπώντας το και αποπροσανατολίζοντάς το - οδηγώντας το σε αντιλενινιστικό-αντισταλινικό δρόμο.

Η οικοδόμηση του σοσιαλισμού στη Σοβιετική Ένωση προχώρησε μέσα από μία οξύτατη και σκληρή τοξική πάλη ενάντιο στις εκμεταλλεύτριες τάξεις και τα υπολείμματα τους καθώς και τους πράκτορες τους, τις αντεπαναστατικές ομάδες των Τρότσκι, Μπουχάριν, Ζηνόβιεφ, Καμένεφ κ.λπ. Η συντριβή των αντεπαναστατικών αυτών ομάδων αποτέλεσε βασική προϋπόθεση για τη συνέχιση της σοσιαλιστικής οικοδόμησης.

Οι εκμεταλλεύτριες τάξεις που είχαν ανατραπεί και οι ξένοι ιμπεριαλιστές είχαν μέσα στο κόμμα των μπολσεβίκων τους πράκτορες τους, τους τροτσκιστο-μπουχαρινικούς. Αυτοί α πράκτορες κατέβαλαν όλες τις δυνατές προσπάθειες να υπονομεύσουν και εκμηδενίσουν τον ηγετικό ρόλο του κόμματος των μπολσεβίκων στο προλεταριακό κράτος, να διασπάσουν τις γροθιές του κόμματος, να απομακρύνουν το κόμμα από τον λενινιστικό δρόμο και να οδηγήσουν τη Σοβιετική Ένωση στο δρόμο της αποκατάστασης του καπιταλισμού, στο δρόμο της υποταγής της στα ιμπεριαλιστικά κράτη. Οι θανάσιμοι αυτοί εχθροί της επανάστασης και του σοσιαλισμού είχαν πάντα την υποστήριξη της διεθνούς μπουρζουαζίας.

Η αντεπαναστάτες ρώσοι τροτσκιστές δεν πρόδωσαν μόνο την επανάσταση και το σοσιαλισμό στη Σοβιετική Ένωση, αλλά εφαρμόζοντας στην πράξη το κεντρικό σύνθημα τους "ενάντια στο Στάλιν επιτρέπονται όλες οι συμμαχίες και όλες οι ενέργειες" προχώρησαν σε μυστική συνεργασία - συμφωνίες με τους γερμανούς ναζιφασίστες παράδοσης σ' αυτούς τμημάτων της Σοβιετικής Ένωσης προδίνοντας έτσι με τον πιο ξετσίπωτο τρόπο και την ίδια την πατρίδα τους.

Μετά την χρουτσωφική προδοσία που εκδηλώθηκε ανοιχτά με την αντεπαναστατική σοσιαλδημοκρατική γραμμή του 20ου συνεδρίου, ο τροτσκισμός άρχισε να σημειώνει κάποια ανάπτυξη και να προκαλεί ζημιά στο εργατικό κίνημα. Τροτσκιστικές απόψεις δεν προπαγανδίζουν μόνο οι διάφορες τροτσκιστικές ομάδες αλλά αυτές συνυπάρχουν και προωθούνται και μέσα στα ρεβιζιονιστικά κόμματα. Παράδειγμα, ανάμεσα στ' άλλα, είναι τα διάφορα τροτσκιστικά δημοσιεύματα στο "Ριζοσπάστη". Εντελώς πρόσφατα ο "Ρ" (14/9/95) συσταίνει στα μέλη και συμπαθούντες του "Κ"ΚΕ και στους αναγνώστες του να παρακολουθήσουν από την ΕΤ "Το "πορτραίτο" της Ρεντγκρέιβ", γνωστής αγγλίδας φανατικής τροτσκίστριας ηθοποιού, δηλ. τους συσταίνει ως "ιστορική αλήθεια" τις γνωστές συκοφαντικές λασπολογικές επινοήσεις του διεθνούς τροτσκισμού σε βάρος του Στάλιν και του σοσιαλισμού που οικοδομήθηκε στην ΕΣΣΔ στην εποχή του.

Αρχίζοντας απ’ αυτό το φύλλο θα αναδημοσιεύσομε σε συνέχειες το λόγο του Στάλιν "Τροτσκισμός ή Λενινισμός" στην Ολομέλεια της κομμουνιστικής Φράξιας του Κεντρικού Συμβουλίου των Συνδικάτων της Σοβιετικής Ένωσης 19/11/1924 (Στάλιν, τομ. 6, σελ. 370-408), στο οποίο ανασκευάζει πειστικά τους μύθους για το ρόλο του Τρότσκι στην επανάσταση, κ.λπ., μύθοι που διαδίδονται ακόμα και σήμερα όχι μόνο από τους τροτσκιστές, αλλά και από τα ρεβιζιονιστικά κόμματα στα οποία δρουν μεμονωμένα τροτσκιστές ή τροτσκιστικές ομάδες, όπως το "Κ"ΚΕ, ΣΥΝ, ΝΑΡ, "Μαχόμενη Αριστερά" (συνεργασία ΚΚΕ(μ-λ)-ΝΑΡ- τροτσκιστών), κ.λπ.

Λόγος στην Ολομέλεια της κομμουνιστικής φράξιας του Κεντρικού Συμβουλίου των Συνδικάτων της ΕΣΣΔ,

19 του Νοέμβρη 1924

Σύντροφοι! Ύστερα από την διεξοδική εισήγηση του Κάμενεφ δε μου μένουν και πολλά να πω. Γι’ αυτό θα περιοριστώ να ανασκευάσω ορισμένους μύθους, που διαδίδονται από τον Τρότσκι και τους ομοϊδεάτες του για την Οχτωβριανή εξέγερση, για το ρόλο του Τρότσκι στην εξέγερση, για το κόμμα και την προετοιμασία του Οχτώβρη κ.λπ. Ακόμα θα μιλήσω εδώ για τον τροτσκισμό σαν ιδιόμορφη ιδεολογία, που δεν συμβιβάζεται με τον λενινισμό και τα καθήκοντα του κόμματος σε σχέση με τις τελευταίες συγγραφικές εξορμήσεις του Τρότσκι.

Ι

ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΞΕΓΕΡΣΗ ΤΟΥ ΟΧΤΩΒΡΗ

Θα μιλήσω πριν απ όλα για την εξέγερση του Οχτώβρη. Ανάμεσα στα μέλη του κόμματος διαδίδονται επίμονα φήμες ότι η ΚΕ ήταν τάχα στο σύνολο της αντίθετη με την εξέγερση του Οχτώβρη του 1917. Υπάρχει η συνήθεια να διηγούνται ότι στις 10 του Οχτώβρη όταν η ΚΕ πήρε την απόφαση για την οργάνωση της εξέγερσης, στην αρχή εκφράστηκε στην πλειοψηφία της ενάντια στην εξέγερση, όμως εκείνη τη στιγμή μπήκε τάχα ορμητικά στην αίθουσα της συνεδρίασης της ΚΕ ένας εργάτης και είπε: "Με την απόφαση σας καταδικάζεται την εξέγερση, εγώ όμως σας λέω ότι η εξέγερση θα γίνει ότι και να συμβεί". Και να, ύστερα απ' αυτές τις απειλές, όπως διηγούνται πάντοτε, η ΚΕ που είχε δειλιάσει, έθεσε ξανά το ζήτημα της εξέγερσης και πήρε την απόφαση για την οργάνωση της.

Αυτό δεν είναι μια απλή φήμη, σύντροφοι. Αυτά όλα τα γράφει στο βιβλίο του "Δέκα μέρες" ο γνωστός Τζον Ριντ, που βρίσκονταν μακριά από το κόμμα μας και δεν μπορούσε βέβαια να ξέρει την ιστορία της παράνομης συνεδρίασης μας της 10 του Οχτώβρη και γι’ αυτό έπεσε θύμα του κουτσομπολιού, που ξεκινά από τους κυρίους Σουχάνοφ. Αυτό το παραμύθι μεταδίνεται και επαναλαμβάνε­ται έπειτα σε μια σειρά μπροσούρες, που ανήκουν στην πέννα των τροτσκι­στών, ανάμεσα στ' άλλα και σε μία α­πό τις τελευταίες μπροσούρες για τον Οχτώβρη, που γράφτηκε από το Σύρκιν. Αυτές οι φήμες υποστηρίζονται επίμονα στις τελευταίες συγγραφικές εξορμή­σεις του Τρότσκι.

Είναι ζήτημα αν χρειάζεται ν' αποδεί­ξουμε ότι όλα αυτά και τα παρόμοια τους παραμύθια της χαλιμάς δεν αντα­ποκρίνονται στην πραγματικότητα, ότι τί­ποτε το παρόμοιο δεν συνέβηκε στην πραγματικότητα στη συνεδρίαση της ΚΕ, μα ούτε και μπορούσε να συμβεί, θα μπορούσαμε γι’ αυτό το λόγο να μην δώσουμε σημασία σ' αυτές τις ανόητες φήμες: μήπως είναι λίγες γενικά οι φή­μες, που μαγειρεύονται στα γραφεία των αντιπολιτευόμενων ή των ανθρώπων που βρίσκονται μακριά απ' το κόμμα; Αυτό και κάναμε μέχρι σήμερα, δε δώσαμε λ.χ. προσοχή στα λάθη του Τζον Ριντ και δε φροντίσαμε να διορθώσουμε αυ­τά τα λάθη. Ύστερα όμως από τα τε­λευταία δημοσιεύματα του Τρότσκι δεν μπορούμε πια να αφήσουμε απαρατήρη­τους αυτούς τους μύθους, γιατί μ' αυτούς τους μύθους προσπαθούν τώρα να διαπαιδαγωγήσουν τη νεολαία και, δυ­στυχώς, πέτυχαν κιόλας ορισμένα απο­τελέσματα απ' αυτή την άποψη. Και γι’ αυτό είμαι υποχρεωμένος να αντιπαρα­θέσω σ' αυτές τις ανόητες φήμες τα πραγματικά γεγονότα.

Ας πάρουμε τα πραχτικά της συνεδρί­ασης της ΚΕ του κόμματος μας στις 10(23) του Οχτώβρη 1917. Παρόντες εί­ναι: Λένιν, Ζηνόβιεφ. Κάμενεφ, Στάλιν, Τρότσκι, Σβερντλόφ, Ουρίτσκι. Ντζερζίνσκι, Κολλοντάϊ, Μπουμπνόφ, Σοκόλνικοφ, Λόμοφ. Συζητιέται το ζήτημα της τρέχου­σας στιγμής και της εξέγερσης. Ύστερα από τη συζήτηση μπαίνει σε ψηφοφο­ρία το σχέδιο απόφασης του συντρόφου Λένιν για την εξέγερση. Το σχέδιο απόφασης εγκρίνεται με πλειοψηφία 10 με 2 κατά. Μου φαίνεται ότι είναι ξεκάθαρο: η ΚΕ με πλειοψηφία 10 ενάντια σε 2 αποφάσισε να περάσει στην άμεση πραχτική δουλειά για την οργάνωση της εξέγερσης. Η Κεντρική Επιτροπή εκλέγει στην ίδια συνεδρίαση ένα π ο λ ι τ ι κ ό κέντρο για την καθοδήγηση της εξέγερσης που ονομάζεται Πολιτικό Γραφείο και αποτελείται από τους: Λέ­νιν, Ζηνόβιεφ, Στάλιν, Κάμενεφ, Τρότσκι, Σοκόλνικοφ και Μπουμπνόφ. Αυτά είναι τα γεγονότα. Τα πραχτικά αυτά διαλύουν δια μιας αρκετούς μύθους. Διαλύουν το μύθο ότι η ΚΕ στην πλειοψηφία της ήταν τάχα ενάντια στην εξέγερση. Διαλύουν επίσης τον μύθο ότι η ΚΕ στο ζήτημα της εξέγερσης βρισκόταν τάχα μπροστά στον κίνδυνο διάσπασης. Από τα πραχτικά φαίνεται καθαρά ότι οι αντίπαλοι της άμεσης εξέγερσης - ο Κάμενεφ και ο Ζηνόβιεφ - μπήκαν στο όργανο της πο­λιτικής καθοδήγησης της εξέγερσης στην ίδια μοίρα με τους οπαδούς της εξέ­γερσης. Για κανενός είδους διάσπαση δεν γινόταν και δεν μπορούσε να γίνει λόγος.

Ο Τρότσκι υποστηρίζει ότι τον Οχτώ­βρη είχαμε να κάνουμε, όσον αφορά τον Κάμενεφ και τον Ζηνόβιεφ, με δε­ξιά πτέρυγα μέσα στο κόμμα, σχεδόν με σοσιαλδημοκράτες. Ένα πράγμα δεν μπορεί να καταλάβει κανείς: πώς έγινε και το κόμμα σε μια τέτοια περίπτωση απόφυγε τη διάσπαση; Πώς έγινε και οι διαφωνίες με τον Κάμενεφ και τον Ζη­νόβιεφ κράτησαν μόνο λίγες μέρες; Πώς έγινε και οι σύντροφοι αυτοί, παρά τις διαφωνίες, τοποθετήθηκαν από το κόμ­μα σε σοβαρότερα πόστα, εκλέχτηκαν στο πολιτικό κέντρο της εξέγερσης κ,λπ.; Στο κόμμα είναι αρκετά γνωστή η αμείλικτη στάση του Λένιν απέναντι στους σοσιαλδημοκράτες, το κόμμα ξέρει ότι ο Λένιν δεν θα συμφωνούσε ό­τι για ένα λεπτό να υπάρχουν στο κόμ­μα, και μάλιστα σε σοβαρότατα πόστα, σύντροφοι με σοσιαλδημοκρατικές αντι­λήψεις. Πως εξηγείται ότι το κόμμα α­πόφυγε τη διάσπαση; Εξηγείται με το γεγονός, ότι παρά τις διαφωνίες είχαμε να κάνουμε με παλιούς μπολσεβίκους, που στέκονταν πάνω στην κοινή βάση του μπολσεβικισμού. Που βρίσκονταν αυ­τή η κοινή βάση; Βρίσκονταν στην ενό­τητα αντιλήψεων πάνω στα βασικά ζητή­ματα: χαρακτήρας της ρωσικής επανά­στασης, κινητήριες δυνάμεις της επανά­στασης, ρόλος της αγροτιάς, βάσεις της κομματικής καθοδήγησης κ.λπ. Χωρίς αυ­τή την κοινή βάση η διάσπαση θα ή­ταν αναπόφευκτη. Διάσπαση δεν έγινε και οι διαφωνίες κράτησαν μόνο λίγες μέρες, μόνο και μόνο γιατί στο πρόσω­πο του Κάμενεφ και του Ζηνόβιεφ είχα­με να κάνουμε με λενινιστές, με μπολ­σεβίκους.

Ας περάσουμε τώρα στο μύθο για τον ξεχωριστό ρόλο του Τρότσκι στην εξέ­γερση του Οχτώβρη. Οι τροτσκιστές δι­αδίδουν επίμονα τη φήμη ότι εμπνευ­στής και μοναδικός καθοδηγητής της ε­ξέγερσης του Οχτώβρη ήταν ο Τρότσκι. Αυτή η φήμη διαδίδεται με ιδιαίτερη επιμονή από τον λεγόμενο επιμελητή των έργων του Τρότσκι, το Λεντσνερ. Ο ίδι­ος ο Τρότσκι, παραλείποντας συστημα­τικά ν' αναφέρει το κόμμα, την ΚΕ του κόμματος και την κομματική επιτροπή της Πετρούπολης, αποσιωπώντας τον κα­θοδηγητικό ρόλο αυτών των οργανώσε­ων στην εξέγερση και προβάλλοντας έ­ντονα τον εαυτό του σαν κεντρική φυσι­ογνωμία της εξέγερσης του Οχτώβρη, θεληματικά είτε άθελα του, υποβοηθά τη διάδοση της φήμης για τον ξεχωριστό ρόλο του Τρότσκι στην εξέγερση. Κάθε άλλο παρά σκοπεύω να αρνηθώ τον αμφισβήτητα σοβαρό ρόλο του Τρότσκι στην εξέγερση. Όμως πρέπει να πω ότι στην εξέγερση του Οχτώβρη ο Τρότσκι δεν έπαιξε κι ούτε μπορούσε να παίξει κανένα ξεχωριστό ρόλο, ότι σαν πρόε­δρος του Σοβιέτ της Πετρούπολης εκτελούσε μόνο τη θέληση των αντίστοιχων κομματικών οργάνων, που καθοδηγούσαν κάθε βήμα του Τρότσκι. Όλα αυτά μπο­ρούν να φαίνονται παράξενα για μικροα­στούς σαν τον Σουχάνοφ, όμως τα γεγο­νότα, τα πραγματικά γεγονότα, επιβεβαι­ώνουν πέρα για πέρα αυτή τη διαβεβαί­ωση μου.

Ας πάρουμε τα πραχτικά της επόμε­νης συνεδρίασης της ΚΕ στις 16(29) του Οχτώβρη 1917. Παρόντα είναι τα μέλη της ΚΕ και ακόμα αντιπρόσωποι της Επι­τροπής Πετρούπολης και αντιπρόσωποι της στρατιωτικής οργάνωσης, των εργο­στασιακών επιτροπών, των συνδικάτων και των σιδηροδρομικών. Ανάμεσα στους παρόντες εκτός από τα μέλη της ΚΕ εί­ναι οι: Κριλένκο. Σότμαν, Καλίνιν, Βολοντάρσκι, Σλιαπνικοφ, Λάτσις. κ.α. Συνολι­κά 25 άτομα. Συζητιέται το ζήτημα της εξέγερσης από καθαρά πραχτική-οργανωτική πλευρά. Ψηφίζεται το σχέδιο α­πόφασης του Λένιν για την εξέγερση με πλειοψηφία 20, 2 κατά και 3 αποχές. Ε­κλέγεται π ρ α χ τ ι κ ό κέντρο για την οργανωτική καθοδήγηση της εξέγερ­σης. Ποιοί εκλέγονται λοιπόν σ' αυτό το κέντρο; Στο κέντρο αυτό εκλέγονται πέ­ντε: Σβερντλόφ, Στάλιν, Ντζερζίνσκι, Μπουμπνόφ και Ουρίτσκι. Τα καθήκοντα του πραχτικού κέντρου είναι: να καθοδη­γεί τα πραχτικά όργανα της εξέγερσης σύμφωνα με τις οδηγίες της ΚΕ. Έτσι στη συνεδρίαση αυτή της ΚΕ έγινε, ό­πως βλέπεται, κάτι το "φοβερό", δηλα­δή στο πραχτικό κέντρο, που είχε' απο­στολή να καθοδηγήσει την εξέγερση, δεν εκλέγεται, κατά "τρόπο παράξενο", ο "εμπνευστής", η "κύρια φυσιογνωμία", ο "μοναδικός καθοδηγητής" της εξέγερσης, ο Τρότσκι. Πως συμβιβάζεται αυτό με τη γνώμη που κυκλοφορεί για τον ξεχω­ριστό ρόλο του Τρότσκι; Όλα αυτά εί­ναι κάπως "παράξενα" όπως θάλεγε ο Σουχάνοφ, ή όπως θάλεγαν οι τροτσκιστές, δεν είναι αλήθεια; Κι όμως εδώ δεν υπάρχει στην ουσία τίποτε το πα­ράξενο, γιατί ο Τρότσκι, ένας άνθρω­πος σχετικά νέος για το κόμμα μας, στην περίοδο του Οχτώβρη, δεν έπαιξε κι ούτε μπορούσε να παίξει κανένα ξ ε χωριστό ρόλο ούτε στο κόμμα μας ούτε στην εξέγερση του Οχτώβρη. Αυτός, όπως και όλα τα υπεύθυνα στε­λέχη, ήταν απλώς εκτελεστής της θέλη­σης της ΚΕ και των οργάνων της. Όποι­ος είναι γνώστης της λειτουργίας της κομματικής καθοδήγησης των μπολσεβί­κων, θα καταλάβει χωρίς μεγάλο κόπο ότι δε μπορούσε να γίνει και αλλιώτι­κα: έφτανε να παραβιάσει ο Τρότσκι τη θέληση της ΚΕ, για να χάσει κάθε επιρ­ροή στην πορεία των γεγονότων. Τα λεγόμενα για τον ξεχωριστό ρόλο του Τρότσκι είναι μύθος, που διαδίδεται α­πό τις πρόθυμες "κομματικές" κυράτσες.

Αυτό δε σημαίνει, βέβαια, ότι η Οχτωβριανή επανάσταση δεν είχε τον εμ­πνευστή της. Ναι, είχε τον εμπνευστή της και τον καθοδηγητή της. Αυτός ό­μως ήταν ο Λένιν και μόνο ο Λένιν, που τα δικά του σχέδια αποφάσεων ψήφιζε η ΚΕ όταν έλυνε το ζήτημα της εξέγερ­σης, ο Λένιν, που η παρανομία δεν τον εμπόδισε να είναι ο πραγματικός εμ­πνευστής της εξέγερσης, παρά τους ι­σχυρισμούς του Τρότσκι. Είναι ανόητο και γελοίο να προσπαθεί κανείς τώρα με τις φλυαρίες για παρανομία να συ­γκαλύψει το αναμφισβήτητο γεγονός, ό­τι εμπνευστής της εξέγερσης ήταν ο αρχηγός του κόμματος μας Β.Ι. Λένιν.

Αυτά είναι τα γεγονότα.

Ας υποθέσουμε ότι είναι έτσι, μας λέ­νε, όμως δε μπορεί να αρνηθεί κανείς ότι ο Τρότσκι πάλεψε καλά στην περίο­δο του Οχτώβρη. Ναι, αυτό είναι σω­στό, ο Τρότσκι πραγματικά πάλεψε κα­λά τον Οχτώβρη. Όμως στην περίοδο του Οχτώβρη δεν ήταν μόνο ο Τρότσκι που πάλεψε καλά, πάλεψαν όχι άσχη­μα ακόμα και άνθρωποι σαν τους αριστερούς σοσιαλεπαναστάτες που ήταν τότε στο πλευρό των μπολσεβίκων. Γενι­κά πρέπει να πω ότι στην περίοδο της νικηφόρας εξέγερσης, τότε που ο ε­χθρός είναι απομονωμένος και η εξέγερ­ση ανεβαίνει, δεν είναι δύσκολο να πα­λεύει κανείς καλά. Σε τέτοιες στιγμές ακόμα και καθυστερημένοι άνθρωποι γί­νονται ήρωες.

Όμως η πάλη του προλεταριάτου δεν είναι μια συνεχής επίθεση, μια συνεχής αλυσίδα από επιτυχίες, η πάλη του προ­λεταριάτου έχει και τις δοκιμασίες της, τις ήττες της. Αληθινός επαναστάτης δεν είναι εκείνος που δείχνει παλικαριά στην περίοδο της νικηφόρας εξέγερσης, αλλά εκείνος, που ξέροντας να παλεύει καλά στην νικηφόρα επίθεση της επανάστασης, ξέρει συνάμα να δείχνει παλικαριά και στην περίοδο της υποχώ­ρησης της επανάστασης, στην περίοδο της ήττας του προλεταριάτου, εκείνος που δεν τα χάνει και δεν άγεται και φέρεται όταν η επανάσταση έχει αποτυ­χίες και ο εχθρός επιτυχίες, εκείνος που δεν πανικοβάλλεται και δεν πέφτει σε απόγνωση στην περίοδο της υποχώρη­σης της επανάστασης. Οι αριστεροί σοσιαλεπαναστάτες δεν πάλεψαν άσχημα στην περίοδο του Οχτώβρη, υποστηρίζο­ντας τους μπολσεβίκους. Όμως ποιος δεν ξέρει ότι αυτοί οι "γενναίοι" μαχη­τές πανικοβλήθηκαν στην περίοδο του Μπρεστ-Λιτόφσκ, τότε που η επίθεση του γερμανικού ιμπεριαλισμού τους έρι­ξε σε απόγνωση και υστερία; Είναι πο­λύ θλιβερό, όμως είναι γεγονός αναμφι­σβήτητο ότι ο Τρότσκι, που πάλεψε κα­λά στην περίοδο του Οχτώβρη, δεν βρήκε την απαιτούμενη παλικαριά στην περίοδο του Μπρεστ-Λιτόφσκ, στην πε­ρίοδο των προσωρινών αποτυχιών της ε­πανάστασης, για να δείξει αρκετή στα­θερότητα σ' αυτή τη δύσκολη στιγμή και να μην ακολουθήσει τ' χνάρια των αριστερών σοσιαλεπαναστατών. Είναι αναμφισβήτητο ότι η στιγμή ήταν δύσκο­λη, ότι χρειάζονταν μεγάλη παλικαριά και σιδερένια ηρεμία για να μην τα χά­σει κανείς, να υποχωρήσει έγκαιρα, να κάνει έγκαιρα δεχτή την ειρήνη, να α­ποσύρει την προλεταριακή στρατιά ώ­στε ν' αποφύγει το χτύπημα του γερμα­νικού ιμπεριαλισμού, να διατηρήσει τις αγροτικές εφεδρείες, και κερδίζοντας έ­τσι μια ανάπαυλα να χτυπήσει έτσι τον εχθρό με νέες δυνάμεις. Δυστυχώς ό­μως ο Τρότσκι δεν βρήκε αυτή την πα­λικαριά κι αυτή την επαναστατική σταθερότητα, στη δύσκολη αυτή στιγμή.

Σύμφωνα με τη γνώμη του Τρότσκι το βασικό δίδαγμα της προλεταριακής επα­νάστασης είναι "να μη άγεται και φέρε­ται κανείς" σε περίοδες σαν του Οχτώ­βρη. Αυτό δεν είναι σωστό, γιατί ο ισχυρισμός αυτός του Τρότσκι περιέχει μόνο ένα μικρό μέρος από την αλήθεια για τα διδάγματα της επα­νάστασης. Η ό λ η αλήθεια για τα δι­δάγματα της προλεταριακής επανάστα­σης βρίσκεται στο "να μη άγεται και φέρεται κανείς" όχι μόνο τις μέρες της επίθεσης της επανάστασης, αλλά και τις μέρες της υποχώρησης της. όταν ο ε­χθρός έχει υπεροχή και η επανάσταση σημειώνει αποτυχίες. Η επανάσταση δεν εξαντλείται με τον Οχτώβρη. Ο Οχτώβρης είναι μόνο η αρχή της προλεταρι­ακής επανάστασης. Είναι κακό να άγε­ται και να φέρεται κανείς όταν η εξέ­γερση ανεβαίνει. Όμως είναι ακόμη χει­ρότερο να άγεται και να φέρεται κα­νείς στις σκληρές δοκιμασίες της επα­νάστασης, ύστερα από την κατάληψη της εξουσίας. Το κράτημα της εξουσίας την επόμενη της επανάστασης δεν έχει μικρότερη σημασία από την κατάληψη της εξουσίας. Αν ο Τρότσκι άγονταν και φέρονταν στην περίοδο του Μπρεστ-Λιτόφσκ, στην περίοδο των σκληρών δοκι­μασιών της επανάστασης μας, τότε που τα πράγματα λίγο έλειψε να φτάσουν στην "παράδοση" της εξουσίας, πρέπει να καταλάβει ότι τα λάθη του Κάμενεφ και του Ζηνόβιεφ τον Οχτώβρη δεν έ­χουν εδώ καμιά απόλυτα θέση.

Έτσι έχει το ζήτημα με τους μύθους για την εξέγερση του Οχτώβρη.

II

ΤΟ ΚΟΜΜΑ ΚΑΙ Η ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΤΟΥ ΟΧΤΩΒΡΗ

Ας περάσουμε τώρα στο ζήτημα της προετοιμασίας του Οχτώβρη.

Ακούγοντας κανείς τον Τρότσκι, θα μπορούσε να νομίσει ότι το κόμμα των μπολσεβίκων σ' όλη την προπαρασκευαστική περίοδο από το Μάρτη ως τον Οχτώβρη δεν έκανε τίποτε άλλο από βήμα σημειωτόν, δεν έκανε τίποτε άλλο από να σπαράζεται από εσωτερικές αντιφάσεις και να δημιουργεί κάθε λογής εμπόδια στο Λένιν, και ότι αν δεν ήταν ο Τρότσκι, είναι άγνωστο που θα κατάληγε η υπόθεση της Οχτωβριανής Επανάστασης. Είναι κάπως γελοίο ν' ακούμε αυτούς τους παράξενους λόγους για το κόμμα από τον Τρότσκι, που στον ίδιο "Πρόλογο" του 3ου τόμου έχει διακηρύξει ότι "βασικό όργανο της προλεταριακής επανάστασης είναι το κόμμα", ότι "η προλεταριακή επανάσταση δεν μπορεί να νικήσει χωρίς το κόμμα, έξω απ το κόμμα, παρακάμπτοντας το κόμμα, με τη χρησιμοποίηση ενός υποκατάστα­του του κόμματος". Ο ίδιος ο Αλ­λάχ δε θα ήταν σε θέση να κατα­λάβει πώς μπόρεσε να νικήσει η ε­πανάσταση μας, όταν το "βασικό της όργανο" αποδείχτηκε ακατάλλη­λο και όταν, "παρακάμπτοντας το κόμμα", δεν υπάρχει όπως είναι φα­νερό καμιά δυνατότητα να νικήσει η επανάσταση. Όμως δεν είναι η πρώτη φορά που ο Τρότσκι μας σερβίρει τέτοιες παραξενιές. Πρέ­πει να παραδεχτούμε ότι οι κωμι­κοί αυτοί λόγοι για το κόμμα μας ανήκουν στις συνηθισμένες παραξε­νιές του Τρότσκι.

Ας εξετάσουμε σύντομα την ιστο­ρία της προετοιμασίας του Οχτώ­βρη κατά περίοδες.

1) Η π ε ρ ί ο δ ο ς τ ο υ ν έ ο υ π ρ ο σ α ν α τ ο λ ι σ μ ο ύ τ ο υ κ ό μ μ α τ ο ς (Μ ά ρ τ η ς - Α π ρ ί λ η ς). Τα βασικά γεγονότα αυτής της περιό­δου είναι:

α) ανατροπή του τσαρισμού,

β) σχηματισμός της Προσωρινής κυβέρνησης (διχτατορία της αστι­κής τάξης),

γ) εμφάνιση των Σοβιέτ των εργα­τών και στρατιωτών βουλευτών (δι­χτατορία του προλεταριάτου και της αγροτιάς),

δ) δυαδική εξουσία,

ε) διαδήλωση του Απρίλη.

στ) πρώτη κρίση της εξουσίας.

Χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτής της περιόδου είναι το γεγονός ότι υπάρχουν πλάι-πλάι, μαζί, ταυτόχρο­να και η διχτατορία της αστικής τάξης και η διχτατορία του προλε­ταριάτου και της αγροτιάς με την προσθήκη ότι η τελευταία διχτατο­ρία φέρνεται με εμπιστοσύνη απέ­ναντι στην πρώτη, πιστεύει στις ει­ρηνικές της διαθέσεις, παραδίνει θεληματικά την εξουσία στην αστι­κή τάξη και μετατρέπεται έτσι σε εξάρτημα της. Δεν έχουμε ακόμα να σημειώσουμε σοβαρές συγκρού­σεις ανάμεσα στις δυο διχτατορίες. Αντίθετα έχουμε "επιτροπή επα­φής". (1)

Η περίοδος αυτή ήταν μια πολύ μεγάλη καμπή στην ιστορία της Ρωσίας και μια πρωτόφαντη στρο­φή στην ιστορία του κόμματος μας. Η παλιά προεπαναστατική πλατφόρ­μα της άμεσης ανατροπής της κυ­βέρνησης ήταν σαφής και ακριβής, όμως δεν ανταποκρίνονταν πια στις νέες συνθήκες πάλης. Τώρα δεν μπορούσαμε πια να βαδίσουμε για άμεση ανατροπή της κυβέρνησης, επειδή η κυβέρνηση συνδεότανε με τα Σοβιέτ, που βρίσκονταν κάτω απ' την επιρροή των αμυνιτών και το κόμμα θα ήταν υποχρεωμένο να κάνει έναν ανώτερο από τις δυνά­μεις του αγώνα και ενάντια στην κυβέρνηση και ενάντια στα Σοβιέτ. Δεν μπορούσαμε όμως επίσης να ακολουθήσουμε πολιτική υποστήρι­ξης της Προσωρινής κυβέρνησης, γι­ατί ήταν κυβέρνηση του ιμπεριαλι­σμού. Χρειαζόταν ένας νέος προσα­νατολισμός του κόμματος, μέσα στις νέες συνθήκες πάλης. Το κόμ­μα (η πλειοψηφία του) προσπαθού­σε ψηλαφώντας να φτάσει στον νέο αυτόν προσανατολισμό. Υιοθέτησε μια πολιτική πίεσης των Σοβιέτ πάνω στην Προσωρινή κυβέρνηση στο ζήτημα της ειρήνης, δεν αποφάσιζε όμως αμέσως να κάνει ένα βήμα προς τα μπρος από το παλιό σύν­θημα της διχτατορίας του προλετα­ριάτου και της αγροτιάς στο νέο σύνθημα της εξουσίας των Σοβιέτ. Αυτή η μεσοβέζικη πολιτική απόβλε­πε στο να δώσει στα Σοβιέτ τη δυνατότητα να δουν, με βάση τα συγκεκριμένα ζητήματα της ειρή­νης, τον αληθινό ιμπεριαλιστικό χα­ρακτήρα της Προσωρινής κυβέρνη­σης και να τα αποσπάσει έτσι απ' αυτήν. Όμως αυτή ήταν μια βαθιά λαθεμένη θέση, γιατί γεννούσε πασιφιστικές αυταπάτες, έχυνε νερό στο μύλο των αμυνιτών και δυσκόλευε την επαναστατική διαπαιδαγώ­γηση των μαζών. Αυτή τη λαθεμέ­νη θέση τη συμμεριζόμουν τότε κι εγώ μαζί με άλλους συντρόφους του κόμματος και την εγκατέλειψα ολοκληρωτικά μόνο στα μέσα του Απρίλη, όταν τάχθηκα με τις θέ­σεις τους Λένιν. Χρειαζόταν ένας νέος προσανατολισμός. Το νέο αυ­τό προσανατολισμό τον έδωσε στο κόμμα ο Λένιν στις περίφημες θέ­σεις του Απρίλη(2). Δεν πρόκειται να επεκταθώ σ' αυτές τις θέσεις γιατί είναι γνωστές σΓ όλους σας. Υπήρχαν τότε διαφορές γνωμών α­νάμεσα στο κόμμα και τον Λένιν;

Ναι, υπήρχαν. Πόσο καιρό κράτη­σαν αυτές οι διαφορές γνωμών; Ό­χι παραπάνω από δυο βδομάδες. Η Συνδιάσκεψη πόλης της κομματικής οργάνωσης της Πετρούπολης (3) (δεύτερο δεκαπενθήμερο του Απρί­λη), υιοθέτησε τις θέσεις του Λέ­νιν και αποτέλεσε σημείο στροφής στην ανάπτυξη του κόμματος μας. Η Πανρωσική Συνδιάσκεψη του Απρίλη (4) (τέλη Απρίλη) δεν έκανε τί­ποτε άλλο από το να ολοκληρώσει σε πανρωσική κλίμακα το έργο της Συνδιάσκεψης της Πετρούπολης, συσπειρώνοντας γύρω απ' την ενιαία κομματική θέση τα εννιά δέκατα του κόμματος.

Τώρα, ύστερα από εφτά χρόνια, ο Τρότσκι χαιρεκακεί απ' αφορμή τις παλιές διαφορές γνωμών ανάμεσα στους μπολσεβίκους, παρουσιάζο­ντας αυτές τις διαφορές γνωμών, σχεδόν σαν πάλη δυο κομμάτων μέσα στον μπολσεβικισμό. Όμως, πρώτο, ο Τρότσκι υπερβάλλει εδώ ξεδιάντροπα και παραφουσκώνει το ζήτημα, γιατί το κόμμα των Μπολ­σεβίκων ξεπέρασε αυτές τις διαφο­ρές γνωμών χωρίς τον παραμικρό κλονισμό. Δεύτερο, το κόμμα μας θα ήταν κάστα και όχι επαναστατι­κό κόμμα, αν δεν επέτρεπε μέσα στο περιβάλλον του αποχρώσεις σκέψης, και είναι γνωστό ότι δια­φωνίες είχαμε και στο παρελθόν, λόγου χάρη στην περίοδο της 3ης Δούμας, πράγμα όμως που δεν ε­μπόδιζε την ενότητα του κόμματος μας. Τρίτο, δεν θα ήταν περιττό να ρωτήσουμε, ποια ήταν τ ό τ ε η θέση του ίδιου του Τρότσκι. που σ ήμερα χαιρεκακεί με ζήλο απ' αφορμή τις παλιές διαφωνίες ανά­μεσα στους μπολσεβίκους; Ο λεγό­μενος επιμελητής των έργων του Τρότσκι Λέντσνερ ισχυρίζεται ότι τα γράμματα από την Αμερική του Τρότσκι (Μάρτης) "πρόλαβαν ολο­κληρωτικά" τα "Γράμματα από μακρυά"(5) του Λένιν (Μάρτης), που αποτέλεσαν την βάση των θέσεων του Απρίλη του Λένιν. Έτσι ακρι­βώς είναι γραμμένο: "πρόλαβαν ο­λοκληρωτικά". Ο Τρότσκι δεν έχει αντιρρήσεις σε μια τέτοια σύγκρι­ση και τη δέχεται, καθώς φαίνεται, με ευγνωμοσύνη. Όμως, πρώτο, τα γράμματα του Τρότσκι "δεν μοιά­ζουν καθόλου" με τα γράμματα του Λένιν, ούτε στο πνεύμα τους, ούτε στα συμπεράσματα τους, γιατί εκ­φράζουν πέρα για πέρα το αντιμπολσεβίκικο σύνθημα του Τρό­τσκι: "Κάτω ο Τσάρος, κυβέρνηση εργατική" σύνθημα, που σημαίνει ε­πανάσταση χωρίς την αγροτιά. Φτάνει να εξετάσει κανείς αυ­τές τις δυο σειρές γραμμάτων για να πειστεί. Δεύτερο, πως εξηγείται σ' αυτή την περίπτωση το γεγονός ότι ο Λένιν θεώρησε αναγκαίο να κάνει διαχωρισμό ανάμεσα στον ε­αυτό του και τον Τρότσκι την άλ­λη μέρα ύστερα από τον ερχομό του από το εξωτερικό; Ποιος δεν ξέρει τις επανειλημμένες δηλώσεις του Λένιν ότι το σύνθημα του Τρό­τσκι "Κάτω ο τσάρος, κυβέρνηση εργατική", είναι μια απόπειρα "να πηδήσει πάνω από το αγροτικό κίνημα, που δεν έχει φτάσει ακόμα στο τέλος του", ότι το σύνθημα αυτό σημαί­νει "να παίζεις με την κατάληψη της εξουσίας από μια εργατική κυβέρνηση"(6);

Τι το κοινό μπορεί να υπάρξει α­νάμεσα στις μπολσεβίκικες θέσεις του Λένιν και το αντιμπολσεβίκικο σχήμα του Τρότσκι με το "παιχνίδι κατάληψης της εξουσίας"; Και από που άραγε να προέρχεται αυτή η μανία ορισμένων να συγκρίνουν έ­να άθλιο καλυβάκι με το Λευκό Ό­ρος; Γιατί χρειάστηκε στον Λέντσνερ να ριψοκινδυνέψει να προσ­θέσει ακόμα ένα μύθο στο σωρό των παλιών μύθων για την επανά­σταση μας. το μύθο ότι τα γράμματα από την Αμερική του Τρό­τσκι "πρόλαβαν" τα γνωστά "Γράμ­ματα από μακριά" του Λένιν;(7)

Δεν έχουν άδικο όταν λένε ότι έ­νας ανόητος που θέλει να σε υπη­ρετήσει είναι πιο επικίνδυνος από έναν εχθρό.

(1) Η "επιτροπή επαφής", που αποτελούνταν από τους Τσχέιντζε, Στεκλόφ, Σουχάνοφ, Φιλιππόβσκι και Σκόμπελεφ (αργότερα πήραν μέ­ρος και οι Τσερνόφ και Τσερετέλι) είχε σχηματιστεί από τη μενσεβίκικη-σοσιαλεπαναστατική Εκτελεστική Επιτροπή του Σοβιέτ των εργα­τών και στρατιωτών βουλευτών της Πετρούπολης στις 7 του Μάρτη 1917, για να κρατάει επαφή με την Προσωρινή κυβέρνηση, να επι­δρά πάνω της και να "ελέγχει" τη όραση της. Στην πράξη η "επιτροπή επαφής" βοηθούσε στην πραγματοποίηση της αστικής πολιτι­κής της Προσωρινής κυβέρνησης και συγκρατούσε τις εργατικές μάζες από το δραστήριο επαναστατικό αγώνα για το πέρασμα ό­λης της εξουσίας στα Σοβιέτ. Η "επιτροπή επαφής" συνέχισε τη δράση της ως το Μάη του 1917, τότε που οι αντιπρόσωποι των μενσεβίκων και των σοσιαλεπαναστατών πήραν άμεσα μέρος στην Προσωρινή κυβέρνηση.

(2) Β.Ι. Λένιν, άπαντα, εκδ. 3η, τομ. 20ος, σελ. 87-90.

(3) Η Συνδιάσκεψη της οργάνωσης της Πετρούπολης του ΣΔΕΚΡ(Μπ) έγινε στις 17 του Απρίλη-5 του Μάη (14-22 του Απρίλη) 1917 στη Συνδιάσκεψη ήταν παρόντες 57 αντιπρόσωποι. Στις εργασίες της Συνδιάσκεψης πήραν μέρος ο Β.Ι. Λένιν και Ι.Β. Στάλιν. Ο Β.Ι. Λένιν έ­κανε εισήγηση για την τρέχουσα κατάσταση. Βάση της εισήγησης ήταν οι θέσεις του Απρίλη. Ο Ι.Β. Στάλιν ήταν μέλος της επιτρο­πής για την επεξεργασία της απόφασης πάνω στην εισήγηση του Β.Ι. Λένιν.

(4) Για την 7η Πανρωσική Συνδιάσκεψη του Απρίλη των μπολσεβίκων βλ. "Ιστορία του ΚΚ(μπ.) της ΣΕ, σελ. 180-184 και 3η ελλ. έκδοση, σελ. 197-201.

(5) Β.Ι. Λένιν, άπαντα, εκδ. 3η, τομ. 20ος, σελ. 13-47.

(6) Λένιν, άπαντα, τομ. 20ος, σελ. 104. Βλ. επίσης και τις εκθέσεις στη Συνδιάσκεψη της κομματικής οργάνωσης της Πετρούπολης και στην Πανρωσική Συνδιάσκεψη του ΣΔΕΚΡ(Μπ) (μέσα και τέλη του Απρίλη 1917).

(7) Σ’ αυτούς τους μύθους πρέπει να κατατάξουμε επίσης και την πολύ διαδεδομένη παραλλαγή ότι ο Τρότσκι είναι τάχα ο "μοναδι­κός" ή "ο κύριος οργανωτής" των νικών στα μέτωπα του εμφυλίου πολέμου. Για την αποκατάσταση της αλήθειας, είμαι υποχρεωμέ­νος, σύντροφοι, να δηλώσω ότι η παραλλαγή αυτή δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Δε σκοπεύω καθόλου να αρνηθώ τον σοβαρό ρόλο που έπαιξε ο Τρότσκι στον εμφύλιο πόλεμο. Είμαι υποχρεωμένος όμως να δηλώσω με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο ό­τι η υψηλή τιμή του οργανωτή των νικών μας ανήκει όχι σε ορισμένα πρόσωπα, αλλά στη μεγάλη κολλεχτίβα των πρωτοπόρων εργα­τών της χώρας μας, στο Κομμουνιστικό Κόμμα της Ρωσίας. Δε δα είναι ίσως περιττό να αναφέρω μερικά παραδείγματα. Ξέρετε ότι οι κύριοι εχθροί της Σοβιετικής Δημοκρατίας ήταν ο Κολτσάκ και ο Ντενίκιν. Ξέρετε ότι η χώρα μας ανάσανε ελεύθερα μόνο αφού νικήσαμε αυτούς τους εχθρούς. Και η ιστορία μας λέει ότι και τους δυο αυτούς εχθρούς, δηλ. και τον Κολτσάκ και το Ντενίκιν τους σύν­τριψαν τα στρατεύματα μας παρά τα σχέδια του Τρότσκι.

Κρίνετε μόνοι σας.

1)Για τον Κολτσάκ. Καλοκαίρι του 1919. Τα στρατεύματα μας επιτίθενται ενάντια στον Κολτσάκ και δρουν κοντά στην Ούφα. Συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής. Ο Τρότσκι προτείνει να σταματήσουμε την επίθεση στη γραμμή του ποταμού Μπέλαγια (κοντά στην Ούφα), να αφήσουμε τα Ουράλια στα χέρια του Κολτσάκ, να αποσύρουμε ένα μέρος των στρατευμάτων απ’ το Ανατολικό μέτω­πο και να το ρίξουμε στο Νότιο μέτωπο. Γίνεται θυελλώδικη συζήτηση. Η Κεντρική Επιτροπή δε συμφωνεί με τον Τρότσκι γιατί έχει τη γνώμη ότι δεν πρέπει να αφήσουμε στα χέρια του Κολτσάκ τα Ουράλια με τα εργοστάσια τους και το σιδηροδρομικό τους δίχτυ, ό­που ο Κολτσάκ μπορεί εύκολα να αναλάβει, να συγκεντρώσει τις δυνάμεις του, σε μια γροθιά και να ξαναβρεθεί στο Βόλγα, - ότι πρέ­πει να διώξομε πρώτα τον Κολτσάκ πέρα απ' την οροσειρά των Ουραλίων, στις Στέπες της Σιβηρίας και μόνο ύστερα απ' αυτό να ασχοληθούμε με τη μεταφορά δυνάμεων στο Νότο. Η Κεντρική Επιτροπή απορρίπτει το σχέδιο Τρότσκι. Αυτός υποβάλλει παραίτηση. Η Κεντρική Επιτροπή δεν δέχεται την παραίτηση. Ο ανώτατος διοικητής Βατσέτης, οπαδός του σχεδίου Τρότσκι, παραιτείται. Τη θέση του την παίρνει νέος ανώτατος διοικητής, ο Κάμενεφ. Από τη στιγμή αυτή ο Τρότσκι παύει να παίρνει άμεσα μέρος στις υποθέσεις του Α­νατολικού μετώπου.

2)Για το Ντενίκιν. Φθινόπωρο του 1919. Η επίθεση ενάντια στο Ντενίκιν δεν πετυχαίνει. Ο "ατσαλένιος κλοιός" γύρω από τον Μάμοντοφ (επιδρομή του Μάμοντοφ) καταρρέει κατά τρόπο ολοφάνερο. Ο Ντενίκιν παίρνει το Κούρσκ. Ο Ντενίκιν πλησιάζει στο Οριόλ. Ο Τρότσκι καλείται από το Νότιο μέτωπο σε συνεδρίαση της Κεντρικής Επιτροπής. Η Κεντρική Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η κατάστα­ση είναι ανησυχαστική και αποφασίζει να στείλει στο Νότιο μέτωπο νέα στρατιωτικά στελέχη και να ανακαλέσει τον Τρότσκι. Τα νέα στρατιωτικά στελέχη απαιτούν να "μη επεμβαίνει" ο Τρότσκι στις υποθέσεις του Νότιου μετώπου. Ο Τρότσκι παύει να παίρνει μέρος στις υποθέσεις του Νότιου μετώπου. Οι επιχειρήσεις στο Νότιο μέτωπο, μέχρι και την κατάληψη από μέρους μας του Ροστόφ στο Ντον και της Οδησσού γίνονται χωρίς τον Τρότσκι.

Ας δοκιμάσουν να αναιρέσουν αυτά τα γεγονότα.

2) Η π ε ρ ί ο δ ο ς τ η ς ε π α ν α σ τ α τ ι κ ή ς κ ι ν η τ ο π ο ί η σ η ς τ ω ν μ α ζ ώ ν (Μ ά η ς – Α ύ γ ο υ σ τ ο ς). Τα βασικά γεγονότα αυτής της περιόδου είναι:

α) Η διαδήλωση του Απρίλη στην Πετρούπολη και ο σχηματισμός κυβέρνησης Συνασπισμού με συμμετοχή των "σοσιαλιστών",

β) Οι διαδηλώσεις της 1ης του Μάη στα βασικά κέντρα της Ρωσίας με το σύνθημα της "δημοκρατικής ειρήνης",

γ) Η διαδήλωση του Ιούνη στην Πετρούπολη με βασικό σύνθημα "Κάτω οι καπιταλιστές υπουργοί!"

δ) Η επίθεση του Ιούνη στο μέτωπο και οι αποτυχίες του ρωσικού στρατού,

ε) Η ένοπλη διαδήλωση του Ιούλη στην Πετρούπολη και η αποχώρηση των καντέτων υπουργών απ την κυβέρνηση.

στ) Η μεταφορά αντεπαναστατικών στρατευμάτων απ’ το μέτωπο, το σπάσιμο των γραφείων της σύνταξης της "Πράβντα", η πάλη της αντεπανάστασης ενάντια στα Σοβιέτ και ο σχηματισμός νέας κυβέρνησης Συνασπισμού με επικεφαλής τον Κερένσκι,

ζ) Το 6ο συνέδριο του κόμματος μας, που έριξε το σύνθημα της προετοιμασίας της ένοπλης εξέγερσης.

η) Η αντεπαναστατική Κρατική σύσκεψη και η γενική απεργία στη Μόσχα.

θ) Η αποτυχημένη επίθεση του Κορνίλοφ ενάντια στην Πετρούπολη, το ζωντάνεμα των Σοβιέτ, η παραίτηση των καντέτων και ο σχηματισμός "Διευθυντηρίου".

Χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτής της περιόδου πρέπει να θεωρείται η όξυνση της κρίσης και ανατροπή της ασταθούς ισορροπίας στα Σοβιέτ και την Προσωρινή κυβέρνηση, ισορροπίας, που καλά-καλά - υπήρχε στην προηγούμενη περίοδο. Η δυαδική εξουσία έγινε αφόρητη και για τις δυο πλευρές. Το εύθραυστο οικοδόμημα της "επιτροπής επαφής" ζει τις τελευταίες του μέρες. Η "κρίση εξουσίας" και ο "χορός των υπουργικών μεταβολών" ήταν τότε οι περισσότερο της μόδας. Η κρίση στο μέτωπο και το ξεχαρβάλωμα στα μετόπισθεν κάνουν τη δουλειά τους, ενισχύουν τις άκρες πτέρυγες και συμπιέζουν από τις δυο πλευρές τους συμβιβαστές-αμυνίτες. Η επανάσταση επιστρατεύει τις δυνάμεις της και προκαλεί μ' αυτό την επιστράτευση των δυνάμεων της αντεπανάστασης. Η αντεπανάσταση με τη σειρά της κεντρίζει την επανάσταση. προκαλώντας νέα κύματα επαναστατικής πλημμυρίδας. Το ζήτημα του περάσματος της εξουσίας στη νέα τάξη γίνεται το άμεσο ζήτημα της ημέρας. Υπήρχαν άραγε τότε διαφορές γνωμών μέσα στο κόμμα μας; Ναι. υπήρχαν. Όμως είχαν αποκλειστικά πραχτικό χαρακτήρα, παρά τους ισχυρισμούς του Τρότσκι που προσπαθεί να ανακαλύψει "δεξιά" και "αριστερή" πτέρυγα μέσα στο κόμμα. Δηλ. υπήρχαν τέτοιες διαφορές γνωμών, που χωρίς αυτές δεν υπάρχει γενικά ζωντανή κομματική ζωή και πραγματική κομματική δουλειά.

Δεν έχει δίκιο ο Τρότσκι, όταν ισχυρίζεται ότι η δήλωση του Απρίλη στην Πετρούπολη προκάλεσε διαφωνίες μέσα στην Κεντρική Επιτροπή. Η Κεντρική Επιτροπή ήταν απόλυτα ενιαία σ' αυτό το ζήτημα, και καταδίκασε την απόπειρα μιας ομάδας συντρόφων να συλλάβουν την Προσωρινή κυβέρνηση σε μια στιγμή που στα Σοβιέτ και στο στρατό οι μπολσεβίκοι αποτελούσαν τη μειοψηφία. Αν ο Τρότσκι έγραφε την "ιστορία" του Οχτώβρη όχι σύμφωνα με το Σουχάνοφ, αλλά σύμφωνα με τα πραγματικά ντοκουμέντα θα είχε πειστεί χωρίς κόπο ότι ο ισχυρισμός του είναι λαθεμένος.

Ο Τρότσκι δεν είχε καθόλου δίκιο όταν ισχυρίζεται ότι η απόπειρα που έγινε "με πρωτοβουλία του Λένιν", να οργανωθεί διαδήλωση στις 10 του Ιούνη, καταδικάστηκε από τα "δεξιά" μέλη της Κεντρικής Επιτροπής σαν "τυχοδιωχτισμός". Αν ο Τρότσκι δεν έγραφε την ιστορία σύμφωνα με το Σουχάνοφ, θα ήξερε ασφαλώς ότι η διαδήλωση της 10 του Ιούνη αναβλήθηκε με πλήρη συγκατάθεση του Λένιν και μάλιστα ότι ο Λένιν υποστήριξε την ανάγκη της αναβολής στο μεγάλο λόγο του που εκφώνησε στη γνωστή συνεδρίαση της επιτροπής της Πετρούπολης. (Βλ. τα πραχτικά της Επιτροπής Πετρούπολης)(1).

Δεν έχει καθόλου δίκιο ο Τρότσκι, όταν μιλά για "τραγικές" διαφωνίες μέσα στην ΚΕ σε σχέση με την ένοπλη διαδήλωση του Ιούλη. Ο Τρότσκι απλούστατα φαντασιοκοπεί, όταν πιστεύει ότι ορισμένα μέλη της καθοδηγητικής ομάδας της ΚΕ "θα έπρεπε να είχαν δει στα γεγονότα του Ιούλη ένα επιζήμιο τυχωδιοχτισμό". Ο Τρότσκι, που δεν ανήκε ακόμη τότε στην ΚΕ μας και που ήταν μόνο κοινοβουλευτικός αντιπρόσωπος μας στα Σοβιέτ, μπορούσε βέβαια να μην ξέρει ότι η ΚΕ θεωρούσε τη διαδήλωση του Ιούλη μόνο σα μέσο για τη σφυγμομέτρηση του αντιπάλου, ότι η ΚΕ (και ο Λένιν) δεν ήθελαν και δεν σκέφτονταν να μετατρέψουν τη διαδήλωση σε εξέγερση σε μια στιγμή που τα Σοβιέτ της πρωτεύουσας ήταν ακόμα με το μέρος των αμυνιτών. Είναι πολύ πιθανόν να βρέθηκε ένας ή άλλος μπολσεβίκος που να μιξόκλαιγε ύστερα από την ήττα του Ιούλη. Ξέρω λ.χ. ότι κάποιοι απ τους μπολσεβίκους που είχαν συλληφθεί τότε ήταν έτοιμοι ακόμα και να εγκαταλείψουν τις γραμμές μας. Όμως το να βγάζει κανείς από δω οποιαδήποτε συμπεράσματα ενάντια σε ορισμένα τάχα "δεξιά", τάχα μέλη της ΚΕ, σημαίνει ότι διαστρεβλώνει αδιάντροπα την ιστορία.

Δεν έχει δίκιο ο Τρότσκι, όταν δηλώνει ότι τις μέρες του κινήματος του Κορνίλοφ εκδηλώθηκε σ' ένα μέρος των κορυφών του κόμματος η τάση για συνασπισμό με τους αμυνίτες, για υποστήριξη της Προσωρινής κυβέρνησης. Πρόκειται, εννοείται, για τους ίδιους πάλι τάχα "δεξιούς", που δεν αφήνουν τον Τρότσκι να κοιμάται ήσυχος. Ο Τρότσκι δεν έχει δίκιο, γιατί υπάρχουν στον κόσμο ντοκουμέντα, όπως είναι το τότε κεντρικό όργανο του κόμματος, που ανατρέπει τις δηλώσεις αυτές του Τρότσκι. Ο Τρότσκι αναφέρεται στο γράμμα του Λένιν προς την ΚΕ, όπου γίνεται προειδοποίηση ενάντια σε τυχόν υποστήριξη του Κερένσκι. Ο Τρότσκι όμως δεν καταλαβαίνει τα γράμματα του Λένιν, τη σημασία τους, την αποστολή τους. Ο Λένιν στα γράμματα του κάποτε τρέχει επίτηδες μπροστά, προβάλλει τα π ι θ α ν ά λάθη. που θα μπορούσαν να διαπραχθούν και τα κριτικάρει προκαταβολικά για να προειδοποιήσει το κόμμα και να το προφυλάξει από λάθη, είτε καμιά φορά μεγαλοποιεί ένα "μικροζήτημα" και κάνει "το κουνούπι βόδι" για τον ίδιο διαπαιδαγωγητικό σκοπό. Ο αρχηγός του κόμματος, ιδιαίτερα όταν βρίσκεται στην παρανομία, δε μπορεί να κάνει και αλλιώτικα, γιατί πρέπει να βλέπει πιο μακριά από τους συμπολεμιστές του και είναι υποχρεωμένος να καλεί σε συναγερμό για κάθε πιθανό λάθος, ακόμα και για "μικροζητήματα". Όμως, να βγάζεις από τέτοια γράμματα του Λένιν (και τέτοια γράμματα ο Λένιν έχει όχι λίγα) το συμπέρασμα για "τραγικές" διαφωνίες και αυτό να το διασαλπίζεις, σημαίνει ότι δεν καταλαβαίνεις τα γράμματα του Λένιν, ότι δεν ξέρεις το Λένιν. Έτσι ασφαλώς εξηγείται και το γεγονός ότι ο Τρότσκι πέφτει πολλές φορές έξω. Με δυο λόγια: δεν υπήρχαν κανενός είδους, μα κανενός είδους διαφωνίες στην ΚΕ τις μέρες του κινήματος Κορνίλοφ.

Ύστερα από την ήττα του Ιούλη παρουσιάστηκαν πραγματικά διαφορές γνωμών ανάμεσα στην ΚΕ και το Λένιν σχετικά με την τύχη των Σοβιετ. Είναι γνωστό ότι ο Λένιν, θέλοντας να συγκεντρώσει την προσοχή του κόμματος στην προετοιμασία της εξέγερσης έξω από τα Σοβιέτ, προειδοποιούσε το κόμμα από τυχόν υπερεκτίμηση των Σοβιέτ, γιατί είχε τη γνώμη ότι τα Σοβιέτ, που είχαν μολυνθεί από τους αμυνίτες, είχαν χάσει πια ολότελα τη σημασία τους. Η Κεντρική Επιτροπή και το 6ο Συνέδριο του κόμματος ακολούθησαν πιο συνετή γραμμή, κατάληξαν δηλ. στην απόφαση ότι δεν υπάρχουν λόγοι να αποκλειστεί ένα ζωντάνεμα των Σοβιέτ. Το κίνημα του Κορνίλοφ έδειξε ότι η απόφαση αυτή ήταν σωστή. Άλλωστε η διαφορά αυτή γνωμών δεν είχε επίκαιρη σημασία για το κόμμα. Αργότερα ο Λένιν παραδέχτηκε ότι η γραμμή του 6ου Συνεδρίου ήταν σωστή. Είναι περίεργο πως ο Τρότσκι δεν πιάστηκε απ αυτή τη διαφορά γνωμών και δεν τη μεγαλοποίησε, ώστε να πάρει "τεράστιες" διαστάσεις.

Ενιαίο και συσπειρωμένο κόμμα, που βρίσκονταν στο κέντρο της επαναστατικής κινητοποίησης των μαζών, - αυτή ήταν η εικόνα της κατάστασης του κόμματος μας σ' αυτή την περίοδο.

(1) Βλ. το "Λόγος του ΒΑ. Λένιν στη συνεδρίαση της επιτροπής Πετρούπολης του ΔΣΕΚΡ (μπ) στις 24 (II) του Ιούνη 1917 απ αφορμή την αναβολή της διαδήλωσης" (Απαντα, έκδ. 3η, τομ. 20ος, σελ. 526-527).

3) Η π ε ρ ί ο δ ο ς τ η ς ο ρ γ ά ν ω σ η ς τ η ς ε φ ό δ ο υ (Σ ε π τ έ μ β ρ η ς –Ο χ τ ώ β ρ η ς). Τα βασικά γεγονότα αυτής της περιόδου είναι:

α) η σύγκληση της Δημοκρατικής σύσκε­ψης και η χρεωκοπία της ιδέας του συνασπισμού με τους καντέτους,

β) το πέρασμα των Σοβιέτ της Μόσχας και της Πετρούπολης με το μέρος των μπολσεβίκων,

γ)το συνέδριο των Σοβιέτ της Βόρειας περιοχής και η απόφαση του Σοβιέτ της Πετρούπολης ενάντια στην απομάκρυνση των στρατευμάτων,

δ) η απόφαση της ΚΕ του κόμματος για την εξέγερση και η δημιουργία της Επα­ναστατικής Στρατιωτικής Επιτροπής του Σοβιέτ της Πετρούπολης,

ε) η απόφαση της φρουράς της Πετρού­πολης για ένοπλη υποστήριξη του Σοβιέτ της Πετρούπολης και η οργάνωση του συ­στήματος των επιτρόπων της Επαναστατι­κής Στρατιωτικής Επιτροπής,

στ) η εξόρμηση των ενόπλων δυνάμεων των μπολσεβίκων και η σύλληψη των με­λών της Προσωρινής κυβέρνησης,

ζ) η κατάληψη της εξουσίας από την Επαναστατική Στρατιωτική Επιτροπή του Σοβιέτ της Πετρούπολης και η δημιουρ­γία του Συμβουλίου των Λαϊκών Επιτρό­πων στο 2ο Συνέδριο των Σοβιέτ.

Χαρακτηριστικό γνώρισμα αυτής της περιόδου πρέπει να θεωρείται η γρήγορη όξυνση της κρίσης, η πλήρης σύγχυση ανά­μεσα στους κυβερνητικούς κύκλους, η α­πομόνωση των σοσιαλεπαναστατών και των μενσεβίκων και το μαζικό πέρασμα των ταλαντευόμενων στοιχείων με το μέ­ρος των μπολσεβίκων. Πρέπει να τονι­στεί μια πρωτότυπη ιδιομορφία της ταχτι­κής της επανάστασης σ’ αυτή την περίο­δο. Η ιδιομορφία αυτή βρίσκεται στο γεγονός ότι η επανάσταση προσπαθεί κάθε ή σχεδόν κάθε βήμα της επίθεσης της να το κάνει με τη μορφή της άμυνας. Δε χωρεί αμφιβολία ότι η παρεμπόδιση της μεταφοράς των στρατευμάτων έξω από την Πετρούπολη ήταν ένα σοβαρό επιθετι­κό βήμα της επανάστασης, κι ωστόσο η επίθεση αυτή έγινε με το σύνθημα της ά­μυνας της Πετρούπολης από ενδεχόμενη επίθεση του εξωτερικού εχθρού. Δε χω­ρεί αμφιβολία ότι η δημιουργία της Επα­ναστατικής Στρατιωτικής Επιτροπής ήταν ένα ακόμα πιο σοβαρό βήμα επίθεσης ε­νάντια στην Προσωρινή κυβέρνηση, κι ω­στόσο το βήμα αυτό έγινε με το σύνθη­μα της οργάνωσης του ελέγχου των Σοβιέτ πάνω στις ενέργειες του επιτελείου της στρατιωτικής περιφέρειας. Δε χωρεί αμφιβολία ότι το ανοιχτό πέρασμα της φρουράς με το μέρος της Επαναστατικής Στρατιωτικής Επιτροπής και η οργάνωση διχτύου σοβιετικών επιτρόπων σημείωσαν την αρχή της εξέγερσης κι ωστόσο αυτά τα βήματα έγιναν από την επανάσταση με το σύνθημα της υπεράσπισης του Σοβιέτ της Πετρούπολης από ενδεχόμενες επιθε­τικές ενέργειες της αντεπανάστασης. Η ε­πανάσταση σα να καμουφλάριζε τις επιθε­τικές της ενέργειες με το μανδύα της ά­μυνας για να τραβήξει όσο το δυνατό πιο εύκολα στην τροχιά της τα αναποφά­σιστα, ταλαντευόμενα στοιχεία. Έτσι α­σφαλώς εξηγείται και ο εξωτερικά αμυντικός χαρακτήρας των λόγων, των άρ­θρων και των συνθημάτων αυτής της πε­ριόδου, που το περιεχόμενο τους είχε ω­στόσο βαθιά επιθετικό χαρακτήρα.

Υπήρχαν άραγε διαφορές γνωμών σ' αυτή την περίοδο μέσα στην Κεντρική Επιτροπή; Ναι, υπήρχαν κι όχι μικρής σημα­σίας Για τις διαφωνίες πάνω στο ζήτημα της εξέγερσης μίλησα κιόλας. Οι δια­φωνίες αυτές βρήκαν πέρα για πέρα την έκφραση τους στα πραχτικά της ΚΕ της 10 και 16 του Οχτώβρη. Για το λόγο αυ­τό δεν πρόκειται να επαναλάβω όσα λέ­χθηκαν προηγούμενα. Τώρα είναι ανάγκη να σταθούμε σε τρία ζητήματα: στο ζήτη­μα της συμμετοχής στο προκοινοβούλιο, στο ρόλο των Σοβιέτ, στην εξέγερση και στην ημερομηνία της εξέγερσης. Αυτό εί­ναι ακόμα περισσότερο αναγκαίο, επειδή ο Τρότσκι, στο ζήλο του να προβάλει τον εαυτό του σε περίοπτη θέση, διαστρέ­βλωσε "από απροσεξία" τη θέση του Λέ­νιν πάνω στα δυο τελευταία ζητήματα.

Δε χωρεί αμφιβολία ότι οι διαφωνίες πάνω στο ζήτημα του προκοινοβουλίου εί­χαν σοβαρό χαρακτήρα. Ποιος ήταν, σα να λέμε, ο σκοπός του προκοινοβουλίου; Ήταν να βοηθήσει την αστική τάξη ν' α­πωθήσει τα Σοβιέτ σε δεύτερη μοίρα κα 'να βάλει τα θεμέλια του αστικού κοινο­βουλευτισμού. Άλλο ζήτημα είναι αν μπορούσε το προκοινοβούλιο να εκπληρώσει ένα τέτοιο καθήκον με την επαναστατική κατάσταση που είχε δημιουργηθεί. Τα γε­γονότα έδειξαν ότι ο σκοπός αυτός ήταν απραγματοποίητος και ότι το ίδιο το προ­κοινοβούλιο ήταν ένα κορνιλοφικό έκτρω­μα. Είναι όμως αναμφισβήτητο ότι έναν τέτοιο ακριβώς σκοπό επιδίωκαν οι μενσεβίκοι και οι σοσιαλεπαναστάτες, δημιουρ­γώντας το προκοινοβούλιο. Τι μπορούσε να σημαίνει σ' αυτές τις συνθήκες η συμμετοχή των μπολσεβίκων στο προκοι­νοβούλιο; Τίποτε άλλο από την παραπλά­νηση των προλεταριακών μαζών σχετικά με τον αληθινό χαρακτήρα του προκοινο­βουλίου. Έτσι βασικά εξηγείται και γιατί με τόσο πάθος μαστίγωνε ο Λένιν στα γράμματα του τους οπαδούς της συμμετο­χής στο προκοινοβούλιο. Η συμμετοχή στο προκοινοβούλιο ήταν, αναμφισβήτητα, έ­να σοβαρό λάθος.

Θα ήταν όμως λάθος να νομίσει κα­νείς, όπως κάνει τώρα ο Τρότσκι, ότι οι οπαδοί της συμμετοχής πήγαν στο προκοι­νοβούλιο για να πάρουν οργανικό μέρος στη δουλειά του, για να "μπάσουν το ερ­γατικό κίνημα" "στο κανάλι της σοσιαλ­δημοκρατίας". Αυτό δεν είναι καθόλου σωστό. Αυτό δεν είναι αλήθεια. Αν αυτό ήταν σωστό, το κόμμα δε θα κατόρθω­νε "άψε-σβήσε" να εξαλείψει αυτό το λά­θος με την επιδειχτική αποχώρηση του α­πό το προκοινοβούλιο. Η ζωτικότητα και η επαναστατική δύναμη του κόμματος μας εκφράστηκαν, ανάμεσα στ' άλλα, και στο γεγονός ότι διόρθωσε αυτό το λάθος αστραπιαία.

Και τώρα, επιτρέψτε μου να διορθώσω μια μικρή ανακρίβεια που τρύπωσε στην ανακοίνωση του "επιμελητή" των έργων του Τρότσκι Λέντσνερ, για τη συνεδρία­ση της μπολσεβίκικης φράξιας, που πήρε απόφαση για το ζήτημα του προκοινοβου­λίου. Ο Λέντσνερ αναφέρει ότι στη συνε­δρίαση αυτή ήταν δυο οι ομιλητές, ο Κάμενεφ και ο Τρότσκι. Αυτό δεν είναι σω­στό. Στην πραγματικότητα ήταν τέσσερις οι ομιλητές: δυο υπέρ του μποϋκοτάζ του προκοινοβουλίου (Τρότσκι και Στάλιν) και δυο υπέρ της συμμετοχής (Κάμενεφ και Νόγκιν).

Ακόμα χειρότερα είναι τα πράγματα α­πό μέρος του Τρότσκι, όταν μιλάει για τη θέση του Λένιν σχετικά με το ζήτη­μα της μορφής της εξέγερσης. Απ' όσα λέει ο Τρότσκι βγαίνει το συμπέρασμα ό­τι κατά τη γνώμη του Λένιν το κόμμα έ­πρεπε να πάρει τον Οχτώβρη την εξου­σία "ανεξάρτητα απ' το Σοβιέτ και πί­σω από τις πλάτες του". Κριτικάροντας έ­πειτα αυτή την ανοησία, που την αποδί­δει στο Λένιν, ο Τρότσκι βάζει όλη την τέχνη για να καταλήξει με συγκαταβατικό τόνο στη φράση: "Αυτό θα ήταν λά­θος". Ο Τρότσκι λέει εδώ μια αναλήθεια για το Λένιν, διαστρεβλώνει την άποψη του Λένιν για το ρόλο των Σοβιέτ στην εξέγερση. Θα μπορούσαμε να παραθέσου­με εδώ ένα σωρό ντοκουμέντα, που δεί­χνουν ότι ο Λένιν πρότεινε να καταλη­φθεί η εξουσία μέσω των Σοβιέτ της Πετρούπολης ή της Μόσχας και όχι π ί σ ω απ' τ ι ς πλάτες των Σο­βιέτ. Γιατί χρειάστηκε στον Τρότσκι αυ­τός ο κάτι παραπάνω από παράξενος μύ­θος για τον Λένιν;

Δεν είναι καλύτερα τα πράγματα από μέ­ρους του Τρότσκι, όταν "αναλύει" τη θέ­ση της ΚΕ και του Λένιν πάνω στο ζήτη­μα της ημερομηνίας της εξέγερσης. Αναφέροντας την περίφημη συνεδρίαση της ΚΕ στις 10 του Οχτώβρη, ο Τρότσκι ι­σχυρίζεται ότι στη συνεδρίαση αυτή "πάρ­θηκε απόφαση που έλεγε ότι η εξέγερση έπρεπε να γίνει όχι αργότερα από τις 15 του Οχτώβρη". Απ' αυτά όλα βγαίνει το συμπέρασμα ότι η ΚΕ όρισε σαν ημερο­μηνία έναρξης της εξέγερσης τις 15 του Οχτώβρη και κατόπι η ίδια παραβίασε αυτή την απόφαση, αναβάλλοντας την η­μερομηνία έναρξης της εξέγερσης για τις 25 του Οχτώβρη. Είναι σωστό αυτό; Όχι, δεν είναι σωστό. Η Κεντρική Επιτροπή πήρε σ' αυτή την περίοδο συνολικά δυο αποφάσεις για την εξέγερση, τη μια στις 10 του Οχτώβρη και την άλλη στις 16 Οχτώβρη. Ας διαβάσουμε αυτές τις απο­φάσεις.

Η απόφαση της ΚΕ της 10 του Οχτώ­βρη λέει:

"Η ΚΕ αναγνωρίζει ότι η διεθνής θέ­ση της ρωσικής επανάστασης (εξέγερση του γερμανικού στόλου, σαν ανώτατη εκ­δήλωση της ανάπτυξης σ’ όλη την Ευρώ­πη της παγκόσμιας σοσιαλιστικής επανά­στασης, έπειτα ο κίνδυνος ειρήνης (είναι φανερό ότι γίνεται λόγος για "χωριστή ειρήνη") ανάμεσα στους ιμπεριαλιστές με σκοπό να πνίξουν την επανάσταση στη Ρωσία), όπως και η στρατιωτική κατάστα­ση (αναμφισβήτητη απόφαση της ρωσι­κής αστικής τάξης και του Κερένσκι και Σια να παραδώσουν την Πετρούπολη στους γερμανούς), καθώς επίσης και η κατάχτηση της πλειοψηφίας στα Σοβιέτ από το κόμμα του προλεταριάτου - όλα αυτά σε σύνδεση με την εξέγερση των α­γροτών και τη μεταστροφή της λαϊκής ε­μπιστοσύνης υπέρ του κόμματος μας (ε­κλογές της Μόσχας), τέλος η ολοφάνερη προετοιμασία ενός δεύτερου πραξικοπήμα­τος αλά Κορνίλοφ (απομάκρυνση των στρατευμάτων από την Πετρούπολη, μεταφορά κοζάκων στην Πετρούπολη, κύκλω­ση του Μίνσκ από κοζάκους, κλπ.) - ό­λα αυτά βάζουν στην ημερήσια διάταξη την ένοπλη εξέγερση.

Η Κεντρική Επιτροπή, αναγνωρίζοντας έ­τσι ότι η ένοπλη εξέγερση είναι αναπόφευχτη και ότι ωρίμασε πέρα για πέρα, καλεί όλες τις οργανώσεις του κόμματος να καθοδηγούνται απ' αυτή τη θέση και να συζητάν και να λύνουν όλα τα πραχτι­κά ζητήματα ξεκινώντας απ' αυτή την ά­ποψη, (συνέδριο των Σοβιέτ της Βόρειας περιοχής, απομάκρυνση των στρατευμά­των από την Πετρούπολη, δράση των κα­τοίκων της Μόσχας και του Μίσνκ, κλπ.)"

Η απόφαση της σύσκεψης της ΚΕ με τα υπεύθυνα στελέχη στις 16 του Οχτώβρη λέει τα εξής:

"Η συνέλευση χαιρετίζει ολόψυχα και υ­ποστηρίζει ολοκληρωτικά την απόφαση της ΚΕ, καλεί όλες τις οργανώσεις και όλους τους εργάτες και στρατιώτες να ε­τοιμάζονται ολόπλευρα και εντατικά για την ένοπλη εξέγερση και να υποστηρίξουν το Κέντρο, που δημιουργήθηκε για το σκοπό αυτό από την Κεντρική Επιτρο­πή, εκφράζει επίσης την απόλυτη πεποί­θηση ότι η ΚΕ και το Σοβιέτ θα ορί­σουν έγκαιρα την ευνοϊκή στιγμή και τα κατάλληλα μέσα για την έναρξη της επί­θεσης".

Όπως βλέπετε, τον Τρότσκι τον πρόδωσε η μνήμη του σχετικά με την ημερομη­νία της εξέγερσης και την απόφαση της ΚΕ για την εξέγερση.

Δεν έχει καθόλου δίκιο ο Τρότσκι, ό­ταν ισχυρίζεται ότι ο Λένιν υποτιμούσε τη σοβιετική νομιμότητα, ότι ο Λένιν δεν καταλάβαινε τη σοβαρή σημασία της κα­τάληψης της εξουσίας από το Παν-ρωσικό συνέδριο των Σοβιέτ στις 25 του Ο­χτώβρη και ότι τάχα γι' αυτό ακριβώς ο Λένιν επέμενε να καταληφθεί η εξουσία πριν από τις 25 του Οχτώβρη. Αυτό δεν είναι σωστό. Ο Λένιν πρότεινε να καταλη­φθεί η εξουσία πριν από τις 25 του Ο­χτώβρη για δυο λόγους. Πρώτο, γιατί οι αντεπαναστάτες μπορούσαν σε οποιαδήπο­τε στιγμή να παραδώσουν την Πετρούπο­λη, πράγμα που θα μπορούσε να αποκεφα­λίσει την εξέγερση που ανέβαινε και γι' αυτό κάθε μέρα ήταν πολύτιμη. Δεύτερο, γιατί το λάθος του Σοβιέτ της Πετρούπο­λης, που όρισε α ν ο ι χ τ ά κι έδωσε σε πλατιά δημοσιότητα την ημέρα της ε­ξέγερσης (25 του Οχτώβρη), δε μπορού­σε να διορθωθεί αλλιώτικα παρά με το να γίνει η εξέγερση στην πράξη πριν από την επίσημη ημερομηνία έναρξης της εξέγερσης. Δηλαδή εδώ ο Λένιν έβλεπε την εξέγερση σαν τέχνη και δε μπορού­σε να μην ξέρει ότι ο εχθρός, όντας πλη­ροφορημένος (εξαιτίας της απροσεξίας του Σοβιέτ της Πετρούπολης) για την ημέρα της εξέγερσης, θα προσπαθούσε οπωσδή­ποτε να προετοιμαστεί γι ' αυτή την ημέ­ρα και γι' αυτό ήταν απαραίτητο να προ­ληφθεί ο εχθρός, δηλαδή ν' αρχίσει η ε­ξέγερση οπωσδήποτε πριν από την ημερο­μηνία που ανακοινώθηκε επίσημα. Έτσι κυρίως εξηγείται και το πάθος με το ο­ποίο ο Λένιν μαστίγωσε στα γράμματα του τους φετιχιστές της ημερομηνίας της 25 του Οχτώβρη. Τα γεγονότα έδειξαν ότι ο Λένιν είχε πέρα για πέρα δίκιο. Είναι γνωστό ότι η εξέγερση άρχισε πριν από το Πανρωσικό Συνέδριο των Σοβιέτ. Εί­ναι γνωστό ότι η εξουσία καταλήφθηκε ουσιαστικά πριν από την έναρξη του Παν-ρωσικού Συνεδρίου των Σοβιέτ και δεν καταλήφθηκε από το Συνέδριο των Σοβι­έτ, αλλά από το Σοβιέτ της Πετρούπο­λης, από την Επαναστατική Στρατιωτική Επιτροπή. Το Συνέδριο των Σοβιέτ παρέλαβε απλώς την εξουσία από τα Σοβιέτ της Πετρούπολης Να γιατί τα α­τέλειωτα επιχειρήματα του Τρότσκι για τη σημασία της σοβιετικής νομιμότητας είναι ολότελα περιττά.

Ζωντανό και ρωμαλέο κόμμα, επικεφα­λής των επαναστατικών μαζών, που βάδι­ζαν στην έφοδο και ανάτρεπαν την αστι­κή τάξη, τέτοιο ήταν το κόμμα μας σ' αυ­τή την περίοδο.

Έτσι έχει το ζήτημα με τους μύθους για την προετοιμασία του Οχτώβρη.

ΙΙΙ

ΤΡΟΤΣΚΙΣΜΟΣ Ή ΛΕΝΙΝΙΣΜΟΣ

Μιλήσαμε παραπάνω για τους μύθους που διαδίδουν ο Τρότσκι και οι ομοϊδεά­τες του ενάντια στο κόμμα και το Λένιν, σε σχέση με τον Οχτώβρη και την προε­τοιμασία του. Ξεσκεπάσαμε και αναιρέσα­με αυτούς τους μύθους. Μπαίνει όμως το ερώτημα: γιατί χρειάστηκαν στον Τρό­τσκι όλοι αυτοί οι μύθοι για τον Οχτώ­βρη και την προετοιμασία του Οχτώβρη, για το Λένιν και το κόμμα του Λένιν; Για­τί χρειάστηκαν οι νέες συγγραφικές εξορμήσεις του Τρότσκι ενάντια στο κόμμα; Ποιό είναι το νόημα και ο αντικειμενικός σκοπός αυτών των εξορμήσεων τώρα που το κόμμα δε θέλει να ασχολείται με συζη­τήσεις, τώρα που το κόμμα είναι πνιγμέ­νο από ένα σωρό επείγοντα καθήκοντα, τώρα που έχει ανάγκη από μια ομόθυμη δουλειά για την ανόρθωση της οικονομίας και όχι από νέα πάλη για παλιά ζητήμα­τα; Τι του χρειάστηκε του Τρότσκι να τραβήξει το κόμμα προς τα πίσω, σε νέες συζητήσεις;

Ο Τρότσκι ισχυρίζεται ότι όλα αυτά εί­ναι αναγκαία για τη "μελέτη" του Οχτώ­βρη. Όμως δε μπορεί άραγε κανείς να με­λετήσει τον Οχτώβρη χωρίς να προσβά­λει για μια ακόμα φορά το κόμμα και τον αρχηγό του το Λένιν; Τι είδους "ιστορία" του Οχτώβρη είναι αυτή, που αρχίζει και τελειώνει με τη δυσφήμηση του κύριου παράγοντα της Οχτωβριανής εξέγερσης, με τη δυσφήμηση του κόμματος, που ορ­γάνωσε και πραγματοποίησε αυτή την ε­ξέγερση; Όχι, δεν πρόκειται εδώ για μελέ­τη του Οχτώβρη. Ετσι δε μελετούν τον Οχτώβρη. Δε γράφουν ε τ σ ι την ιστο­ρία του Οχτώβρη. Είναι ολοφάνερο ότι άλλη είναι η "πρόθεση". Και η "πρόθεση" αυτή, σύμφωνα με όλα τα στοιχεία, είναι ότι ο Τρότσκι κάνει στις συγγραφικές του εξορμήσεις μια ακόμα (μόνο μια;) απόπει­ρα να προετοιμάσει τους όρους για την υ­ποκατάσταση του λενινισμού από τον τροτσκισμό. Ο Τρότσκι χρειάζεται "πάση θυ­σία" να δυσφημήσει το κόμμα, τα στελέ­χη του που πραγματοποίησαν την εξέγερ­ση, για να περάσει από τη δυσφήμηση του κόμματος στη δυσφήμηση του λενινισμού. Και η δυσφήμηση του λενινισμού του εί­ναι απαραίτητη για να πασάρει τον τροτσκισμό σαν τη "μοναδική", "προλεταρια­κή" (μην το παίρνετε γι’ αστείο!) ιδεολο­γία. Όλα αυτά γίνονται βέβαια (ά, βέ­βαια!), κάτω από τη σημαία του λενινι­σμού, για να γίνει η διαδικασία του πασαρίσματος "όσο το δυνατό πιο ανώδυνα".

Αυτού βρίσκεται η ουσία των τελευταί­ων συγγραφικών εξορμήσεων του Τρότσκι.

Γι' αυτό οι συγγραφικές αυτές εξορμή­σεις του Τρότσκι βάζουν με όλη την οξύ­τητα το ζήτημα του τροτσκισμού.

Ώστε λοιπόν, τι είναι ο τροτσκισμός;

Ο τροτσκισμός χαρακτηρίζεται από τρία γνωρίσματα που τον θέτουν σε αδιάλλα­κτη αντίθεση με το λενινισμό.

Ποιά είναι αυτά τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα;

Π ρ ώ τ ο. Τροτσκισμός είναι η θεωρία της "διαρκούς" (αδιάκοπης) επανάστασης. Τι σημαίνει όμως διαρκής επανάσταση με την τροτσκιστική της έννοια; Είναι μια ε­πανάσταση που δεν υπολογίζει την άπο­ρη αγροτιά σαν επαναστατική δύναμη. Η "διαρκής" επανάσταση του Τρότσκι είναι, όπως λέει ο Λένιν, "υπερπήδηση" του α­γροτικού κινήματος, "παιχνίδι με την κα­τάληψη της εξουσίας". Που βρίσκεται ο κίνδυνος αυτής της θεωρίας; Βρίσκεται στο ότι μια τέτοια επανάσταση, αν κανείς έκανε απόπειρα να την πραγματοποιήσει, θα κατάληγε σε αναπόφευχτη χρεωκοπία, γιατί θα αποσπούσε από το ρωσικό προ­λεταριάτο το σύμμαχο του, δηλαδή την άπορη αγροτιά. Έτσι ακριβώς εξηγείται και η πάλη που κάνει ο λενινισμός ενάντια στον τροτσκισμό από τα 1905 ακόμα. Πως εκτιμά ο Τρότσκι το λενινισμό από την άποψη αυτής της πάλης; Τον βλέπει σα θεωρία, που περιέχει "αντεπαναστατικά χαρακτηριστικά". Που στηρίζεται η φοβερή και τρομερή αυτή γνώμη για το λενινισμό; Στηρίζεται στο ότι ο λενινισμός υπεράσπισε και περιφρούρησε τον καιρό που έπρεπε την ιδέα της διχτατορίας του προλεταριάτου και της αγροτιάς.

Ο Τρότσκι όμως δεν περιορίζεται σ' αυ­τή τη φοβερή και τρομερή του γνώμη. Προχωρεί πιο πέρα και ισχυρίζεται ότι: "Όλο το οικοδόμημα του λενινισμού είναι σήμερα χτισμένο πάνω στο ψέμα και την καλπιά και κλείνει μέσα του το φαρμακε­ρό σπέρμα της ίδιας της αποσύνθεσης του", (βλ. γράμμα του Τρότσκι στον Τσχέιτζε στα 1913). Όπως βλέπετε, έχου­με να κάνουμε με δυο αντίθετες κατευθύν­σεις.

Δ ε ύ τ ε ρ ο. Τροτσκισμός σημαίνει δυσπιστία προς τη μπολσεβίκικη κομματικότητα, προς τη μονολιθικότητα του κόμμα­τος, προς την εχθρότητα του κόμματος απέναντι στα οπορτουνιστικά στοιχεία. Ο τροτσκισμός στον οργανωτικό τομέα είναι η θεωρία της συμβίωσης των επαναστα­τών και των οπορτουνιστών, των ομάδων και των μικροομάδων στους κόλπους ε­νός ενιαίου κόμματος. Θα σας είναι ασφα­λώς γνωστή η ιστορία του συνασπισμού του Αυγούστου του Τρότσκι, όπου συνερ­γάζονταν εγκάρδια μαρτοφικοί και οτζοβιστές, λικβινταριστές και τροτσκιστές, παρι­στάνοντας ένα "πραγματικό" κόμμα. Εί­ναι γνωστό ότι αυτό το κόμμα, που απο­τελούνταν από κουρέλια, επιδίωκε τη διάλυση του μπολσεβίκικου κόμματος. Ποιες ήταν τότε οι "διαφωνίες μας"; Ότι ο λενινισμός έβλεπε σαν εγγύηση για την ανά­πτυξη του προλεταριακού κόμματος τη δι­άλυση του συνασπισμού του Αυγούστου, ενώ ο τροτσκισμός έβλεπε αυτό το συνα­σπισμό σα βάση για τη δημιουργία ενός "πραγματικού" κόμματος.

Όπως βλέπετε, έχουμε πάλι να κάνουμε με δυο αντίθετες κατευθύνσεις.

Τ ρ ί τ ο. Τροτσκισμός σημαίνει δυσπι­στία προς τους ηγέτες του μπολσεβικισμού, προσπάθεια για τη δυσφήμηση τους, για την αμαύρωση τους. Δεν ξέρω ούτε έ­να ρεύμα μέσα στο κόμμα, που θα μπο­ρούσε να συγκριθεί με τον τροτσκισμό ό­σον αφορά τη δυσφήμηση των ηγετών του λενινισμού ή των κεντρικών οργάνων του κόμματος. Τι μπορεί να πει λ.χ. κανείς για τη "γεμάτη φιλοφροσόνη" κρίση του Τρότσκι σχετικά με το Λένιν, που τον χαρακτηρίζει "εξ επαγγέλματος εκμεταλλευ­τή καθετί του καθυστερημένου μέσα στο ρωσικό εργατικό κίνημα". (Βλ. στο ίδιο μέρος). Κι όμως αυτή δεν είναι καθόλου η πιο "ευγενική" κρίση απ' όλες τις "ευγενι­κές" κρίσεις του Τρότσκι που υπάρχουν.

Πως μπόρεσε να συμβεί ώστε ο Τρότσκι, που έσερνε μαζί του ένα όχι και τόσο ευ­χάριστο φορτίο αμαρτίες να βρεθεί, παρ’ όλα αυτά, στις γραμμές των μπολσεβί­κων τον καιρό του κινήματος του Οχτώ­βρη; Αυτό έγινε γιατί ο Τρότσκι παράτη­σε (παράτησε στην πράξη) αυτό το φορ­τίο, το έκρυψε στη ντουλάπα. Χωρίς αυ­τή την "εγχείρηση" δε θα μπορούσε να υπάρξει σοβαρή συνεργασία με τον Τρό­τσκι. Η θεωρία του συνασπισμού του Αυ­γούστου, δηλαδή η θεωρία της ενότητας με τους μενσεβίκους, είχε ήδη συντριφτεί από την επανάσταση και πεταχτεί μα­κριά γιατί, για ποιά ενότητα μπορούσε να γίνει λόγος όταν είχαμε ένοπλη πά­λη ανάμεσα στους μπολσεβίκους και τους μενσεβίκους; Στον Τρότσκι δεν απόμεινε τίποτε άλλο να κάνει παρά να αναγνω­ρίσει το γεγονός ότι η θεωρία του αυτή ήταν πια άχρηστη.

Με τη θεωρία της διαρκούς επανάστα­σης "συνέβηκε" η ίδια ακριβώς όχι ευχά­ριστη ιστορία, γιατί κανείς από τους μπολσεβίκους δεν έκανε τη σκέψη να κα­ταλάβει την εξουσία την επόμενη μέρα της επανάστασης του Φλεβάρη και ο Τρότσκι δε μπορούσε παρά να ξέρει ότι οι μπολσεβίκοι δε θα του επέτρεπαν -για να αναφέρουμε τα λόγια του Λέ­νιν - "να παίξει με την κατάληψη της ε­ξουσίας". Στον Τρότσκι δεν απόμεινε τί­ποτε άλλο να κάνει από το να αναγνω­ρίσει την πολιτική των μπολσεβίκων, την πολιτική της πάλης για την εξασφάλιση της επιρροής στα Σοβιέτ, της πάλης για την κατάχτηση της αγροτιάς. Όσο για το τρίτο χαρακτηριστικό γνώρισμα του τροτσκισμού (δυσπιστία προς τους μπολσεβίκους ηγέτες), αυτό δε μπορούσε φυσικά παρά να υποχωρήσει σε δεύτερη μοί­ρα ύστερα απ’ την ολοφάνερη χρεωκο­πία των δυο πρώτων χαρακτηριστικών γνωρισμάτων.

Μπορούσε άραγε ο Τρότσκι σε μια τέ­τοια κατάσταση πραγμάτων να μην κρύ­ψει το φορτίο του στη ντουλάπα και να μην ακολουθήσει τους μπολσεβίκους, αυ­τός, που δεν είχε καμιά κάπως σοβαρή ομάδα να τον ακολουθήσει και που είχε έρθει στους μπολσεβίκους σαν πολιτική μονάδα χωρίς στρατό; Βέβαια, δε μπο­ρούσε!

Τι δίδαγμα βγαίνει λοιπόν από τα παραπάνω; Ένα μόνο: μια διαρκής συνεργα­σία των λενινιστών με τον Τρότσκι δεν είναι δυνατή παρά μόνο στην περίπτωση που ο Τρότσκι θ' απαρνηθεί ολοκληρωτι­κά το παλιό φορτίο, στην περίπτωση που θα προσχωρήσει ολοκληρωτικά στο λενι­νισμό. Ο Τρότσκι γράφει για τα διδάγματα του Οχτώβρη, ξεχνάει όμως ότι, εκτός απ’ όλα τα άλλα διδάγματα, υπάρ­χει και ένα άλλο ακόμα δίδαγμα του Οχτώβρη, που μόλις το ανάφερα παραπά­νω και που έχει πρωταρχική σημασία για τον τροτσκισμό. Δε θα έκανε κακό αν ο τροτσκισμός ήθελε να πάρει υπόψη του κι αυτό το δίδαγμα του Οχτώβρη. Αυτό όμως το δίδαγμα δεν ωφέλησε, ό­πως φαίνεται, τον τροτσκισμό. Και να που προσπαθούν τώρα να βγάλουν ξανά στο φως το παλιό φορτίο του τροτσκι­σμού που το είχαν κρύψει στη ντουλάπα τις μέρες του κινήματος του Οχτώβρη, με την ελπίδα να βρουν πελάτες, μια που η αγορά μας γίνεται πιο πλατιά. Εί­ναι αναμφίβολο ότι με τις νέες συγγρα­φικές εξορμήσεις του Τρότσκι έχουμε μια απόπειρα για επάνοδο στον τροτσκισμό, για "ξεπέρασμα" του λενινισμού, για λα­θραίο μπάσιμο και επιβολή όλων των ι­διομορφιών του τροτσκισμού. Ο νέος τροτσκισμός δεν είναι μια απλή επανάληψη του παλιού τροτσκισμού, είναι αρκετά μαδημένος και ξεγυμνωμένος, είναι ασύγ­κριτα πιο μαλακός στο πνεύμα και πιο μετριοπαθής στη μορφή απ' ό,τι ο παλι­ός τροτσκισμός, όμως αναμφίβολα διατη­ρεί στην ουσία όλες τις ιδιομορφίες του παλιού τροτσκισμού. Ο νέος τροτσκισμός δεν τολμά να ταχθεί ανοιχτά ενά­ντια στο λενινισμό, σα μαχητική δύνα­μη, αλλά προτιμά να ενεργεί κάτω από την κοινή σημαία του λενινισμού, και να εμφανίζεται κάτω από το σύνθημα της ερμηνείας, της βελτίωσης του λενινι­σμού. Κι αυτό γιατί είναι αδύνατος. Δε μπορούσε να θεωρούμε τυχαίο το γεγο­νός ότι η εξόρμηση του νέου τροτσκι­σμού συνέπεσε με το θάνατο του Λένιν. Αν ήταν ζωντανός ο Λένιν ο τροτσκισμός δε θα τολμούσε να κάνει αυτό το ριψοκίνδυνο βήμα.

Σε τι συνίστανται τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του νέου τροτσκισμού;

1) Σ τ ο ζ ή τ η μ α τ η ς " δ ι α ρ κ ο ύ ς " ε π α ν ά σ τ α σ η ς, ο νέος τροτσκισμός δε θεωρεί αναγκαίο να υπερασπίσει ανοιχτά τη θεωρία της "διαρκούς" επανάστασης. Διαπιστώνει "απλώς" ότι η Οχτωβριανή Επανά­σταση επιβεβαίωσε ολοκληρωτικά την ιδέα της "διαρκούς" επανάστασης. Α­πό εδώ βγάζει το ακόλουθο συμπέρασμα: στο λενινισμό αξιοσημείωτο και παραδεχτό είναι ό,τι έγινε ύστερα α­πό τον πόλεμο, στην περίοδο της Οχτωβριανής Επανάστασης, και αντίθε­τα, είναι λαθεμένο και απαράδεχτο ό,τι έγινε πριν από τον πόλεμο, πριν από την Οχτωβριανή Επανάσταση. Απ' εδώ βγαίνει η θεωρία των τροτσκι­στών για τη διαίρεση του λενινισμού σε δυο μέρη: στον προπολεμικό λενινισμό, στον "παλιό", "ακατάλληλο" λε­νινισμό, με την ιδέα του της διχτατορίας του προλεταριάτου και της αγροτιάς, και στο νέο, το μεταπολεμικό, τον οχτωβριανό λενινισμό, που οι τροτσκιστές υπολογίζουν να τον προσαρμόσουν στις απαιτήσεις του τρο­τσκισμού. Αυτή η θεωρία της διαίρε­σης του λενινισμού σε δυο μέρη χρει­άζεται στον τροτσκισμό σαν ένα πρώ­το, λίγο-πολύ "παραδεχτό" βήμα, που θα διευκολύνει τα επόμενα βήματα του στην πάλη ενάντια στο λενινισμό.

Ο λενινισμός όμως δεν είναι μια εκλεχτική θεωρία, που συγκολλήθηκε από ποικιλόμορφα στοιχεία και επιτρέπει τη δυνατότητα διχοτόμησης του. Ο λενινισμός είναι μια ολοκληρωμένη θεω­ρία, που γεννήθηκε στα 1903, πέρασε τις δοκιμασίες τριών επαναστάσεων και βαδίζει τώρα μπροστά, σαν μαχητι­κή σημαία του παγκόσμιου προλεταρι­άτου.

"Ο μπολσεβικισμός - λέει ο Λένιν -υπάρχει σαν ρεύμα πολιτικής σκέψης και σαν πολιτικό κόμμα από τα 1903. Μόνο η ιστορία του μπολσεβικισμού σ' όλη την περίοδο της ύπαρξης του μπορεί να εξηγήσει ικανοποιητικά, για­τί μπόρεσε να διαμορφώσει και να διατηρήσει μέσα στις πιο δύσκολες συν­θήκες τη σιδερένια πειθαρχία, που ή­ταν απαραίτητη για τη νίκη του προ­λεταριάτου" (βλ. τομ. 25ος, σελ. 174).

Μπολσεβικισμός και λενινισμός είναι ένα και το ίδιο πράγμα. Είναι δυο ονό­ματα ενός και του ίδιου πράγματος. Γι’ αυτό η θεωρία της διαίρεσης του λενι­νισμού σε δυο μέρη είναι μια θεωρία εξαφάνισης του λενινισμού, θεωρία υποκατάστασης του λενινισμού από τον τροτσκισμό.

Δε χρειάζεται καν να πούμε ότι το κόμμα δε μπορεί να συμβιβαστεί μ’ αυ­τή την αλλόκοτη θεωρία.

2) Σ τ ο ζ ή τ η μ α τ η ς κ ο μ μ α τ ι κ ό τ η τ α ς. Ο παλιός τροτσκισμός ήθελε να υπονομεύσει τη μπολσεβίκικη κομματικότητα, χρησιμοποιώντας τη θεωρία (και την πράξη) της ενότητας με τους μενσεβίκους. Όμως η θεωρία αυτή ρεζιλεύτηκε τόσο, που δε θέ­λουν τώρα ούτε καν να τη θυμούνται. Για την υπονόμευση της κομματικότητας ο σύγχρονος τροτσκισμός εφεύρε μια νέα, λιγότερο σκανδαλώδικη και σχεδόν "δημοκρατική" θεωρία, τη θεωρία της αντιπαράθεσης των παλιών κομμματικών στελεχών στα νέα κομματικά μέλη. Για τον τροτσκισμό δεν υπάρχει μια ενιαία και αδιαίρετη ιστορία του κόμματος μας. Ο τροτσκισμός χωρίζει την ιστορία του κόμματος μας σε δυο άνισα μέρη, στην περίοδο πριν από τον Οχτώβρη και στην περίοδο ύστερα από τον Οχτώβρη. Η περίοδος πριν από τον Οχτώβρη δεν αποτελεί ουσιαστικά ιστορία, αλλά "προϊστορία" του κόμματος μας, είναι μια ασήμαντη ή, το πολύ-πολύ, μια ό­χι και τόσο σοβαρή προπαρασκευαστι­κή περίοδος του κόμματος μας. Αντίθετα, το μέρος της ιστορίας του κόμ­ματος μας ύστερα από τον Οχτώβρη είναι η πραγματική, η αυθεντική ιστο­ρία. Τότε είχαμε τα "παλιά", "προϊστο­ρικά", ασήμαντα στελέχη του κόμμα­τος μας. Τώρα, έχουμε νέο, πραγματι­κό, "ιστορικό" κόμμα. Είναι ζήτημα αν χρειάζεται να αποδείξουμε ότι αυτό το πρωτότυπο σχήμα της ιστορίας του κόμματος είναι σχήμα υπόσκαψης της ενότητας ανάμεσα στα παλιά και στα νέα στελέχη του κόμματος μας, σχή­μα διάλυσης της μπολσεβίκικης κομματικότητας.

Δε χρειάζεται καν να πούμε ότι το κόμμα δε μπορεί να συμβιβαστεί μ' αυ­τό το αλλόκοτο σχήμα.

3) Σ τ ο ζ ή τ η μ α τ ω ν η γ ε τ ώ ν τ ο υ μ π ο λ σ ε β ι κ ι σ μ ο ύ. Ο παλιός τροτσκισμός προσπάθησε να δυσφημήσει το Λένιν λίγο-πολύ ανοι­χτά, χωρίς να φοβάται τις συνέπειες, ο νέος τροτσκισμός ενεργεί με μεγα­λύτερη σύνεση, προσπαθεί να κάνει τη δουλειά του παλιού τροτσκισμού, ε­παινώντας τάχα, εξυμνώντας το Λέ­νιν. Νομίζω ότι αξίζει τον κόπο να α­ναφέρουμε μερικά παραδείγματα.

Το κόμμα ξέρει το Λένιν σαν αδιάλλαχτο επαναστάτη. Όμως ξέρει επί­σης ότι ο Λένιν ήταν συνετός, δεν α­νεχόταν όσους ξεπερνούσαν το μέ­τρο και συχνά έκοβε με σταθερό χέρι τη φόρα εκείνων που παρασύρονταν σε τρομοκρατικές ενέργειες κι ανάμεσα τους και του ίδιου του Τρότσκι. Ο Τρότσκι θίγει αυτό το θέμα στο βι­βλίο του "Για το Λένιν". Όμως σύμφω­να με το δικό του χαρακτηρισμό βγαί­νει ότι ο Λένιν δεν έκανε τίποτε άλ­λο από το "να καρφώνει στα μυαλό ολονών σε κάθε ευκαιρία την ιδέα για το αναπόφευχτο της τρομοκρατίας". Έτσι δημιουργείται η εντύπωση ότι ο Λένιν ήταν ο πιο αιμοδιψής απ' όλους τους αιμοδιψείς μπολσεβίκους.

Γιατί χρειάστηκε στον Τρότσκι αυτή η περιττή κι ολότελα αδικαιολόγητη υ­περβολή;

Το κόμμα ξέρει το Λένιν σαν υποδειγ­ματικό κομματικό άνθρωπο, που δεν α­γαπούσε να λύνει τα ζητήματα μόνος του, χωρίς το καθοδηγητικό κολλεχτιβιστικό όργανο, στα πεταχτά, χωρίς να τα σφυγομετρά προσεχτικά και να τα ελέγχει, ο Τρότσκι θίγει στο βι­βλίο του κι αυτή την πλευρά του ζητή­ματος. Όμως εκείνο που μας παρουσιά­ζει, δεν είναι ο Λένιν, αλλά ένας κινέζος μανδαρίνος, που λύνει τα σπου­δαιότερα ζητήματα στην ησυχία του γραφείου του, όπως του κατεβεί στο κεφάλι.

Θέλετε να μάθετε πως έλυσε το κόμ­μα μας το ζήτημα της διάλυσης της Συνταχτικής Συνέλευσης; Ακούστε τον Τρότσκι:

"Πρέπει, βέβαια, να διαλύσουμε τη Συ­νταχτική Συνέλευση - έλεγε ο Λέ­νιν - μα τι να κάνουμε με τους αρι­στερούς σοσιαλεπαναστάτες;

Εδώ όμως μας καθησύχασε πολύ ο γέρο-Νάτανσον. Ήρθε να μας "συμ­βουλευτεί" και τα πρώτα λόγια του ή­ταν:

- Μου φαίνεται πως θα χρειαστεί να διαλύσουμε με τη βία τη Συνταχτική Συνέλευση.

- Μπράβο! - αναφώνησε ο Λένιν -το σωστό σωστό! Όμως θα συμφωνήσουν μ' αυτό οι δικοί μας;

- Μερικοί από τους δικούς μας ταλαντεύονται, μα νομίζω πως στο τέλος θα συμφωνήσουν - απάντησε ο Νάτανσον".

Έτσι γράφεται η ιστορία.

Θέλετε μα μάθετε πως έλυσε το κόμμα το ζήτημα του Ανώτατου πολεμικού Συμβουλίου; Ακούστε τον Τρότσκι:

"Χωρίς σοβαρούς και έμπειρους στρα­τιωτικούς δε θα βγούμε απ' αυτό το χάος, - έλεγε στο Βλαντίμιρ Ίλιτς κά­θε φορά, ύστερα από την επίσκεψη του στο στρατηγείο.

- Αυτό, καθώς φαίνεται, είναι σωστό. Μόνο μη μας προδώσουν...

- Θα τοποθετήσουμε πλάι στον καθένα από ένα επίτροπο.

- Κι ακόμα καλύτερα δυο, - αναφώνησε ο Λένιν - και μάλιστα με σταθερό χέρι. Δε γίνεται να μην έχουμε κομμουνιστές σταθερούς.

Έτσι γεννήθηκε η ιδέα της συγκρότησης του Ανώτατου πολεμικού Συμβουλίου".

Έτσι γράφει ο Τρότσκι την ιστορία.

Γιατί χρειάστηκαν στον Τρότσκι τα παραμύθια αυτά της χαλιμάς που εκθέτουν το Λένιν; Μήπως για την εξύμνηση του αρχηγού του κόμματος Β.Ι. Λένιν; Δε φαίνεται να είναι έτσι.

Το κόμμα γνωρίζει το Λένιν σαν το μεγαλύτερο μαρξιστή της εποχής μας, βαθύ θεωρητικό και εμπειρότατο επα­ναστάτη, που γι' αυτόν είναι ξένο και το παραμικρότερο ίχνος μπλανκισμού. Ο Τρότσκι θίγει στο βιβλίο του κι αυ­τή την πλευρά του ζητήματος. Όμως ο δικός του χαρακτηρισμός δε μας δίνει το γίγαντα Λένιν, αλλά ένα κάποιο νάνο μπλανκιστή, που συμβουλεύει το κόμμα στις μέρες του Οχτώβρη "να πάρει την εξουσία στα δικά του τα χέ­ρια, ανεξάρτητα απ' το Σοβιέτ και πί­σω απ' τι πλάτες του Σοβιέτ". Όπως εί­πα όμως και πιο πάνω, αυτός ο χαρακτηρισμός δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα ούτε κατά ένα γιώτα.

Γιατί του Τρότσκι του χρειάστηκε αυ­τή η χτυπητή... ανακρίβεια; Δεν έχου­με εδώ άραγε μια απόπειρα να δυσφημιστεί "λιγουλάκι" ο Λένιν;

Αυτά είναι τα χαρακτηριστικά γνωρί­σματα του νέου τροτσκισμού.

Που βρίσκεται ο κίνδυνος από το νέο τροτσκισμό;

Βρίσκεται στο γεγονός ότι σύμφωνα μ' όλο το εσωτερικό του περιεχόμενο ο τροτσκισμός έχει όλες τις πιθανότη­τες να γίνει κέντρο και πόλος συγκέν­τρωσης των μη προλεταριακών στοι­χείων που επιδιώκουν ν' αδυνατίσουν, να αποσυνθέσουν τη διχτατορία του προλεταριάτου.

Και τι θα γίνει τώρα; - Θα ρωτήσετε, ποιά είναι τα άμεσα καθήκοντα του κόμματος σε σχέση με τις νέες συγ­γραφικές εξορμήσεις του Τρότσκι;

Ο τροτσκισμός εξορμά τώρα για να δυσφημήσει το μπολσεβικισμό και να υποσκάψει τις βάσεις του. Το καθήκον του κόμματος είναι να θάψει τον τροτσκισμό σαν ιδεολογικό ρεύμα.

Μιλάνε για διωγμούς ενάντια στην α­ντιπολίτευση και για πιθανότητα διά­σπασης. Αυτά είναι ανοησίες, σύντρο­φοι. Το κόμμα μας είναι γερό και δυνα­τό. Δε θα επιτρέψει κανενός είδους διασπάσεις. Όσο για τους διωγμούς, ε­γώ είμαι κατηγορηματικά αντίθετος. Δε μας χρειάζονται τώρα διωγμοί, αλλά πλατιά ιδεολογική πάλη ενάντια στον τροτσκισμό που αναβιώνει.

Εμείς δε θελήσαμε και δεν επιδιώξαμε αυτή τη συζήτηση από τον τύπο. ο τροτσκισμός μας την επιβάλλει με τις αντιλενινιστικές του εξορμήσεις. Τι να γίνει; Είμαστε έτοιμοι, σύντροφοι.

"Πράβντα" αρ, φύλλου 269, 26 του Νοέμβρη 1924