Φόρος τιμής του Πωλ Ρόμπσον στον Ιωσήφ Στάλιν μ’ αφορμή το θάνατο του στις 5 Μάρτη του 1953

Σε  Εσένα Αγαπημένε  Σύντροφε

Paul Robeson

Δεν υπάρχει  πλουσιότερη αποθήκη ανθρώπινης εμπειρίας από τις παραδοσιακές ιστορίες, τα παραδοσιακά ποιήματα και τραγούδια ενός λαού. Σε πολλά  από αυτά, οι ήρωες είναι πάντοτε  πλήρως αναγνωρίσιμοι άνθρωποι –  όμως με ένα πιο καθολικό χαρακτήρα και με μία διάσταση που αγκαλιάζει όλη την ανθρωπότητα. Έτσι είναι και με τη Ρωσική, Κινεζική και την Αφρικάνικη λαογραφία.

Το 1937, ένα ανυπόμονο κοινό από πολίτες  της Μόσχας – εργάτες, καλλιτέχνες, νέοι, αγρότες από τις κοντινές πόλεις – γέμισαν το θέατρο Μπολσόι. Ανάμεναν μια παράσταση από το Ουζμπέκικο Εθνικό Θέατρο, με επικεφαλής την ταλαντούχα Ταμάρα Κανούμ. Η ορχήστρα ήταν μεγάλη με αρχαία και σύγχρονα όργανα. Πόσο συναρπαστική ήταν η ανάμιξη της μουσικής της πλούσιας κουλτούρας των Μουσόγκρσκι, Τσαϊκόφσκι, Προκόπιεφ, Σοστακόβιτς, Κρενίκοφ, Γκλιερ – μ’ αυτή την όμορφη μουσική των Ουζμπέκων, που απορρέει από παλιό και περήφανο πολιτισμό.

Ξαφνικά όλοι σηκώθηκαν – άρχισαν να χειροκροτούν – να επευφημούν – και να χαμογελούν. Τα παιδιά χαιρετούσαν.

Σ’  ένα θεωρείο στα δεξιά στεκόταν ο Στάλιν – γελώντας και χειροκροτώντας το κοινό όπως επίσης και τους καλλιτέχνες  στη σκηνή.

Θυμάμαι ότι τα δάκρυα άρχισαν να κυλούν σιωπηρά και εγώ χαμογελούσα  και χαιρετούσα. Επρόκειτο ξεκάθαρα για έναν άνθρωπο που φαινόταν να περιβάλλει τα πάντα. Τόσο καλοσυνάτος – ποτέ δεν θα μπορέσω να ξεχάσω εκείνο το ζεστό συναίσθημα καλοσύνης, όπως και μία αίσθηση σιγουριάς. Ήταν κάποιος ο οποίος ήταν σοφός και καλός – ο κόσμος και ιδιαίτερα ο σοσιαλιστικός κόσμος ήταν πραγματικά τυχερός που είχε την καθημερινή του καθοδήγηση. Σήκωσα ψηλά τον γιό μου Πώλυ για να χαιρετίσει αυτόν τον παγκόσμιο ηγέτη και το δικό του ηγέτη. Και αυτό επειδή ο Πωλ ο νεώτερος φοιτούσε σε σχολείο στη Μόσχα, στη χώρα των Σοβιέτ.

Η υπέροχη  παράσταση άρχισε, ξεδιπλώνοντας νέες απολαύσεις σε κάθε στροφή – ανσάμπλ και σόλο, φωνητικά και ορχηστρικά, κλασσικός και παραδοσιακός χορός εκπληκτικής δημιουργικότητας. Θα μπορούσε να είναι αυτό δυνατό μερικά χρόνια νωρίτερα το 1900 – το 1915 – όταν αυτοί οι άνθρωποι ήταν μισο-δουλοπάροικοι – η πολιτιστική τους έκφραση απαγορευμένη, η πλούσια πολιτιστική κληρονομιά τους σχεδόν χαμένη κάτω απ’ τη μπότα της τσαρικής καταπίεσης;

Έτσι  εδώ γίνεται κανείς μάρτυρας στο  πεδίο των τεχνών – ενός πολιτισμού εθνικού στη μορφή, σοσιαλιστικού στο περιεχόμενο. Εδώ ήταν ένας λαός συγκρίσιμος με μερικούς από τους φυλετικούς λαούς της Ασίας – συγκρίσιμος με τους περήφανους Γιορούμπα ή τους Μπασούτο  της Δυτικής και Ανατολικής Αφρικής, αλλά τώρα οι ζωές τους αναπτύσσονται από την αρχή στο σοσιαλιστικό τρόπο ζωής μέσα σε είκοσι χρόνια ωρίμανσης υπό την καθοδήγηση των Λένιν και Στάλιν. Και σε όλη αυτή την περιοχή της ανάπτυξης των εθνικών μειονοτήτων – αυτές που ζουν στα εδάφη της Μακράς Ρωσίας – ο Στάλιν έπαιζε τον πιο αποφασιστικό ρόλο.

Μεταγενέστερα επρόκειτο να ταξιδέψω – να δω με τα ίδια μου τα μάτια πως μπορούσε να συμβεί στους αποκα-λούμενους  και καθυστερημένους λαούς. Στη  Δύση (στην Αγγλία, το Βέλγιο, τη Γαλλία, την Πορτογαλλία, την Ολλανδία) –  οι Αφρικάνοι, οι Ινδοί (της Ανατολικής και Δυτικής Ινδίας), πολλοί από τους Ασιατικούς λαούς θεωρούνται τόσο καθυστερημένοι που θα πρέπει να περάσουν, αιώνες ίσως, μέχρι αυτοί οι αποκαλούμενοι «κολόνιαλς» (στμ. λαοί των αποικιών) να μπορέσουν να γίνουν μέρος της σύγχρονης κοινωνίας.

Αλλά  στη Σοβιετικοί Ένωση, οι Γιακούτς, οι Νενέτς, οι Κιργκίζ, οι Τατζίκ – έχαιραν  σεβασμού και βοηθιούνταν να αναπτυχθούν  με απίστευτα γρήγορο ρυθμό σε αυτή τη σοσιαλιστική χώρα. Καμιά κούφια υπόσχεση, όπως αυτές που ακούνε συνεχώς ο έγχρωμος λαός των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά έργα. Για παράδειγμα, η μετατροπή της ερήμου του Ουζμπεκιστάν σε ανθισμένα χωράφια  βαμβακιού. Και ένας παλιός μου φίλος, ο κ. Γκόλντεν, ο οποίος εκπαιδεύτηκε από τον Τζορτζ Ουάσινγκτον Κάρβερ στο Τάσκετζι, έπαιζε ένα εξέχοντα ρόλο στην παραγωγή βαμβακιού. Το 1949, είδα την κόρη του, ενήλικη και φοιτήτρια σήμερα – μια περήφανη σοβιετική πολίτης.

Σήμερα  στην Κορέα – στη Νοτιο-ανατολική  Ασία – στη Λατινική Αμερική και  στις Δυτικές Ινδίες, στη Μέση Ανατολή  – στην Αφρική, βλέπει κανείς δεκάδες εκατομμύρια για καιρό καταπιεσμένους ανθρώπους των αποικιών να εξεγείρονται για την ελευθερία. Τι θάρρος – τι θυσία – τι αποφασιστικότητα να μην σταματάς ποτέ μέχρι τη νίκη!

Και συντάχθηκαν  εναντίον τους, οι ενωμένες δυνάμεις της  λεγόμενης Ελεύθερης Δύσης, με επικεφαλής τους άπληστους, διψασμένους για κέρδος, πολεμοκάπηλους βιομήχανους και οικονομικούς βαρόνους της Αμερικής μας. Η ψευδαίσθηση ενός «Αμερικά-νικου αιώνα» τους κάνει να μη βλέπουν το παρόν, την ξεκάθαρη πραγματικότητα ότι ο πολιτισμός τους έχει ξεπεράσει – ότι σήμερα ζούμε στο Αιώνα των λαών – ότι το άστρο φωτίζει λαμπρά στα Ανατολικά της Ευρώπης και του κόσμου. Οι λαοί των αποικιών σήμερα κοιτάζουν προς τις Σοβιετικές Σοσιαλιστικές Δημοκρατίες. Βλέπουν πως υπό την αρχηγία του Στάλιν, εκατομμύρια σαν κι αυτούς έχουν βρει μια νέα ζωή. Βλέπουν πως υπό την αρχηγία του Μάο Τσετούνγκ και με τη βοήθεια και την καθοδήγηση της Σοβιετικής Ένωσης, μια νέα Κίνα προσθέτει την πανίσχυρη δύναμή της στον πραγματικό και  διευρυνόμενο σοσιαλιστικό τρόπο ζωής. Βλέπουν ότι τα πρώην μισο-αποικιακά Ανατολικο-ευρωπαϊκά έθνη οικοδομούν νέες Λαϊκές Δημοκρατίες βασισμένες στην εξουσία του λαού, με το λαό να διαμορφώνει την τύχη του. Τόσο μεγάλο μέρος της προόδου αυτής προέρχεται από την υπέροχη καθοδήγηση, θεωρητική και πρακτική, που δόθηκε από τον φίλο τους τον Ιωσήφ Στάλιν.

Έχουν τραγουδήσει – τραγουδούν σήμερα και θα τραγουδούν το εγκώμιο του  – στα τραγούδια και στις ιστορίες. Σλάβα - σλάβα - σλάβα - Στάλιν, Δόξα στον Στάλιν. Το όνομα του θα τιμάται και θα λατρεύεται για πάντα σ’ όλο τον κόσμο.

Η επιρροή του Στάλιν σε όλες τις σφαίρες της κοινωνικής ζωής είναι ευρεία και βαθειά. Από το τελευταίο, απλά γραμμένο, αλλά πέρα για πέρα διορατικό και περιεκτικό έγγραφό του, ανατρέχοντας πίσω στο χρόνο, οι συμβολές του στην επιστήμη της παγκόσμιας κοινωνίας μας παραμένουν ανεκτίμητες. Μόνο με βαθύ σεβασμό μπορεί να μιλήσει κάποιος για τους Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν και Στάλιν – τους δημιουργούς του πλούσιου παρόντος και μέλλοντος της ανθρωπότητας.

Ναι, μέσω της βαθειάς του ανθρωπιάς, μέσω της σοφής του αντίληψης, μας αφήνει μια πλούσια και μνημειώδη κληρονομιά. Πιο σημαντικό – έχει χαρτογραφήσει την κατεύθυνση των σημερινών και μελλοντικών μας αγώνων. Έχει δείξει το δρόμο προς την ειρήνη – της φιλικής συνύπαρξης – για την αμοιβαία ανταλλαγή επιστημονικών και πολιτιστικών συνεισφορών – για το τέλος του πολέμου και της καταστροφής. Πόσο συνεπώς, πόσο υπομονετικά, με τι βαθειά καλοσύνη και σοφία εργαζόταν για την ειρήνη και τη συνεχώς αυξανόμενη αφθονία. Αφήνει δεκάδες εκατομμύρια σε όλη την υφήλιο συντετριμμένους από τη θλίψη.

Αλλά, όπως γνώριζε καλά, ο αγώνας συνεχίζεται. Έτσι, εμπνευσμένοι από το αξιοθαύμαστο παράδειγμα του, ας σηκώσουμε τα κεφάλια  μας σιγά αλλά περήφανα και ας πορευτούμε μπροστά στον αγώνα για την  ειρήνη – για μια πλούσια και ικανοποιητική ζωή για όλους.

Με τα εμπνευσμένα λόγια του Λιούις Άλλαν (Lewis Allan), του προοδευτικού μας  ποιητή -

Σε  εσένα Αγαπημένε  Σύντροφε, δίνουμε  αυτόν τον ιερό όρκο

Ο αγώνας θα συνεχιστεί – ο αγώνας θα συνεχιστεί ακόμα.

Κοιμήσου  ήσυχος, Αγαπημένε Σύντροφε, το έργο μας μόλις θα αρχίσει.

Ο αγώνας θα συνεχιστεί – έως ότου νικήσουμε  – μέχρι να νικήσουμε 

*** 

Ένας  φόρος τιμής του Πωλ Ρόμπσον  στον Ιωσήφ Στάλιν μ’ αφορμή το θάνατο του  στις 5 Μάρτη του 1953. Δημοσιεύθηκε στην  New World Review, τον Απρίλη του 1953, και ανατυπώθηκε στο Paul Robeson Speaks, με την επιμέλεια του Philip Foner, σελίδες 347-349.