Η μεταβατική περίοδος απ' τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό και οι τροτσκιστο-χρουστσοφικές διαστρεβλώσεις της

M' αφορμή την ομιλία της Α. Παπαρήγα σε εκδήλωση (11.12.2002) της "Νομαρχιακής Οργάνωσης της Σπουδάζουσας της ΚΝΕ Ιωαννίνων" με θέμα "Η επικαιρότητα του σοσιαλισμού και η προσφορά του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε" ("Ρ" 29.12.2002) - μνημείο ασυναρτησιών και σοσιαλδημοκρατικών χρουστσοφικών απόψεων - η εφημερίδα "ΠΡΙΝ" (5.1.2003) του τροτσκιστο-χρουστσοφικού ΝΑΡ σχολιάζοντας την ομιλία της ισχυρίζεται, ανάμεσα στ' άλλα, ότι οι κλασικοί "ξεχώριζαν τη μεταβατική κοινωνία από το σοσιαλισμό, πρώτη και ατελή φάση του κομμουνισμού"(!) - απόψεις που συνδέονται άμεσα με τα προβλήματα της ιστορικής οριοθέτησης της μεταβατικής περιόδου από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό, τη διάρκεια ύπαρξης της διχτατορίας του προλεταριάτου και τις δυο φάσεις της κομμουνιστικής κοινωνίας, απ' τη σωστή ή μη λύση των οποίων εξαρτώνται μια σειρά βασικές θέσεις της θεωρίας και της πρακτικής του επιστημονικού κομμουνισμού, η εφαρμογή των οποίων καθορίζει αν θα διατηρηθεί και στερεωθεί η διχτατορία του προλεταριάτου σε μια σοσιαλιστική χώρα και αν θα προχωρήσει η επανάσταση στην κατεύθυνση της οικοδόμησης της σοσιαλιστικής-κομμουνιστικής κοινωνίας ή θα βαδίσει αυτή η χώρα στον αντεπαναστατικό δρόμο της εξάλειψης του σοσιαλισμού και της σταδιακής παλινόρθωσης του καπιταλισμού (όπως συνέβηκε με τη Σοβιετική Ένωση της χρουστσο-μπρεζνιεφο-γκορμπατσοφικής περιόδου). Λίγες μέρες αργότερα ο Κ. Κάππος σ' ένα σημείωμα του στον "Ριζοσπάστη" (11.2.2003) ισχυρίζεται ότι στο "Πρόγραμμα της Γκότα" ο Μαρξ "επαναβεβαίωσε την αναγκαιότητα για μεταβατική περίοδο ανάμεσα στον καπιταλισμό και το σοσιαλισμό"!!! Την ίδια χρουστσοφική άποψη έχει, ως γνωστό, και το σοσιαλδημοκρατικό "Κ"ΚΕ.

Τέλος σ' ένα "Κείμενο Εργασίας" (46 σελίδων) της οπορτουνιστικής ομάδας Μπατίκα με τίτλο "Τα αίτια της αποτυχίας της πρώτης προσπάθειας οικοδόμησης του σοσιαλισμού-κομμουνισμού" (χωρίς ημερομηνία έκδοσης) του περασμένου χρόνου γίνεται λόγος, ανάμεσα στ' άλλα, και για "μεταβατική περίοδο", "μεταβατική κοινωνία", κλπ., κλπ. Συγκεκριμένα σ' αυτό το κείμενο - πέρα απ' τους γελοίους αναπόδεικτους ισχυρισμούς ότι οι απόψεις του Στάλιν της περιόδου του '35 αποτελούν τάχα "αναβίωση και επανέκδοση της καουτσκικής αντίληψης περί σοσιαλισμού"(!) που προδίδει χονδροειδή άγνοια του μαρξισμού και των μαρξιστικών απόψεων του Στάλιν αλλά και εκείνων του αποστάτη Κάουτσκι - σημειώνεται ότι "ανάμεσα στην καπιταλιστική και τη σοσιαλιστική-κομμουνιστική κοινωνία υπάρχει μια ολόκληρη μεταβατική περίοδος (σελ. 18) και αφού παρατίθεται το γνωστό απόσπασμα του Μαρξ από το "Πρόγραμμα της Γκότα" για τη μεταβατική περίοδο από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό σημειώνεται ακόμα ότι "αυτή η περίοδος και η αντίστοιχη της πολιτική εξουσία είναι αναγκαία για να ανοίξει ο δρόμος προς το σοσιαλισμό-κομμουνισμό" (σελ. 18), πως "η μεταβατική περίοδος λοιπόν δεν ταυτίζεται με το σοσιαλισμό" (σελ 19), πως "ο σοσιαλισμός δεν είναι μεταβατική περίοδος απ' τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό" (σελ. 21). (Δεν θα ασχοληθούμε εδώ με τις περί "μεταβατικής κοινωνίας", "γραφειοκρατίας", κλπ. τροτσκιστικές απόψεις ούτε με το περιεχόμενο που δίνει στο "σοσιαλισμό" της η δεξιά οπορτουνιστική ομάδα Μπατίκα, όπως π.χ. τα μυθεύματα περί "εξαφάνισης" των τάξεων, "κατάργησης" των "εμπορευματοχρηματικών σχέσεων", "απονέκρωσης του κράτους", κλπ. στο σοσιαλισμό(!), δηλ. στην πρώτη φάση της κομμουνιστικής κοινωνίας).

Κατ' αρχήν και πριν προχωρήσουμε στο θέμα της μεταβατικής περιόδου από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό, είναι αναγκαίο να επισημανθεί πως οι παραπάνω δεξιές οπορτουνιστικές αντισταλινικές τροτσκίζουσες ομάδες και Οργανώσεις, μαζί και το χρουστσοφικό "Κ"ΚΕ, έχουν, ανάμεσα στ' άλλα, κοινή στάση και θέσεις απέναντι στη χρουστσοφική ρεβιζιονιστική αντεπανάσταση και την παλινόρθωση του καπιταλισμού στη Σοβιετική Ένωση: πρώτο, όλοι οι χρουστσοφικοί ρεβιζιονιστές απ' το "Κ"ΚΕ ως το ΝΑΡ και τους τροτσκιστές χαιρέτισαν με ενθουσιασμό και υπεράσπισαν τη, μετά το θάνατο-δολοφονία του Στάλιν, χρουστσοφική ρεβιζιονιστική αντεπανάσταση, που οδήγησε στην ανατροπή της διχτατορίας του προλεταριάτου στη Σοβιετική Ένωση και συνάμα αποτέλεσε την απαρχή της εξάλειψης του σοσιαλισμού και της σταδιακής παλινόρθωσης του καπιταλισμού σ' αυτή τη χώρα, δεύτερο, επικρότησαν και υπεράσπισαν όλες τις καπιταλιστικού χαρακτήρα μεταρρυθμίσεις της περιόδου των Χρουστσόφ-Μπρέζνιεφ-Γκορμπατσόφ που εξάλειψαν τις σοσιαλιστικές σχέσεις παραγωγής, τρίτο, ισχυρίζονται ότι η οικοδόμηση του σοσιαλισμού δεν διακόπηκε στη Σοβιετική Ένωση αρχές-μέσα της δεκαετίας του '50 απ' τη χρουστσοφική αντεπανάσταση αλλά συνεχίστηκε ως το 1990 με την οικοδόμηση του διαβόητου "ανεπτυγμένου ή υπαρκτού σοσιαλισμού" (διάβαζε: παλινορθωμένου υπαρκτού καπιταλισμού). Ας σημειώσουμε με την ευκαιρία ότι οι επαναστάτες μαρξιστές, δηλ. οι λενινιστές-σταλινιστές ήταν εκείνοι που έθεσαν για πρώτη φορά το ζήτημα της παλινόρθωσης του καπιταλισμού, μετά τη νίκη της χρουστσοφικής ρεβιζιονιστικής αντεπανάστασης, στη Σοβιετική Ένωση, θέση η οποία επιβεβαιώθηκε από τη μετέπειτα πορεία αυτής της χώρας.

Την τελευταία δεκαετία ορισμένοι απ' αυτούς βγαίνουν σαν τα σαλιγκάρια μετά τη βροχή ή ακριβέστερα σαστισμένοι μετά τη γκορμπατσοφική "καταιγίδα", δηλ. το ανοιχτό πλέον πέρασμα στον κλασικό καπιταλισμό της ατομικής ιδιοκτησίας και τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης και αρχίζουν να "προβληματίζονται" ποικιλοτρόπως. Αδυνατώντας όμως να αναλύσουν τις σχέσεις παραγωγής, γενικά τη βάση και το εποικοδόμημα της κοινωνίας στη Σοβιετική Ένωση των Λένιν-Στάλιν και κατά συνέπεια να προσδιορίσουν το χαρακτήρα της τότε σοβιετικής κοινωνίας προσφέρουν-σερβίρουν ως "μαρξιστικές-λενινιστικές"(!) γνωστές μπαγιάτικες και ξαναζεσταμένες "θεωρητικές" σούπες χρουστσο- τροτσκιστο- σοσιαλδημοκρατικής κατεύθυνσης.

Και τώρα στο ζήτημα της ιστορικής οριοθέτησης της μεταβατικής περιόδου απ' τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό, που κατέχει σπουδαία θέση στη θεωρία του επιστημονικού κομμουνισμού (ανάλογα με τον τρόπο οριοθέτηση της διαχωρίζονται, ανάμεσα στ' άλλα, οι επαναστάτες μαρξιστές κομμουνιστές απ' τους οπορτουνιστές όλων των αποχρώσεων).

Είναι γνωστό ότι η μαρξιστική θεωρία της μεταβατικής περιόδου απ' τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό διαστρεβλώθηκε και απορρίφθηκε για πρώτη φορά στην ιστορία του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος της περιόδου ΚΟΜΙΝΤΕΡΝ-ΚΟΜΙΝΦΟΡΜ απ' τους χρουστσοφικούς ρεβιζιονιστές στο 22ο Συνέδριο (1961) και μάλιστα με δυο συγκεκριμένους στόχους, όπως θα φανεί παρακάτω:

πρώτο, για να απορριφθεί η αναγκαιότητα ύπαρξης της διχτατορίας του προλεταριάτου ως τον κομμουνισμό και "δικαιολογηθεί" θεωρητικά η αντικατάσταση της απ' το λεγόμενο "κράτος όλου του λαού" (= "η διχτατορία της αστικής τάξης" (G.Thomson), ακριβέστερα της νέας τότε υπό διαμόρφωση αστικής τάξης) ή όπως αναφέρεται "ανάπτυξη του κράτους της δικτατορίας του προλεταριάτου σε παλλαϊκό κράτος" ("το 22ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ, σελ. 205, Αθήνα 1961),

δεύτερο, για να δικαιολογηθεί- παρουσιαστεί ο λεγόμενος "ανεπτυγμένος σοσιαλισμός" (=παλινορθωμένος καπιταλισμός) της χρουστσο-μπρεζνιεφικής περιόδου ως "ένας νέος, αυτόνομος τρόπος παραγωγής" ("Προβλήματα Οικονομίας", Νο 5/ 1975, σελ. 27). Όμως, σύμφωνα με τους Μαρξ- Ένγκελς- Λένιν- Στάλιν, ο σοσιαλισμός δεν είναι ένας "ξεχωριστός", "ένας αυτόνομος τρόπος παραγωγής", όπως ισχυρίζονται οι χρουστσοφικοί ρεβιζιονιστές, αλλά η πρώτη φάση ενός και του ίδιου οικονομικοκοινωνικού σχηματισμού: του κομμουνιστικού οικονομικο-κοινωνικού σχηματισμού,

τρίτο, για να συγκαλυφθεί το αντεπαναστατικό πισωδρομικό προτσές της παλινόρθωσης του καπιταλισμού στη Σοβιετική Ένωση.

Αναζητώντας στους κλασικούς κάποια αναφορά σ' αυτό το θέμα οι χρουστσοφικοί ρεβιζιονιστές για να "τεκμηριώσουν" την αντιμαρξιστική άποψη τους κατάφεραν να "βρουν" ένα και μόνο απόσπασμα στο Λένιν, που προφανώς, όπως θα δούμε, το διαστρεβλώνουν. Στην Εισήγηση του 22ου Συνεδρίου αναφέρουν: "ο Β. Ι. Λένιν μας διδάσκει πως η δικτατορία είναι αναγκαία στην εργατική τάξη για να δημιουργήσει τη σοσιαλιστική κοινωνία, για να καταργήσει κάθε εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. "Ο σκοπός αυτός, εξηγεί ο Β.Ι. Λένιν, είναι αδύνατο να πραγματοποιηθεί αμέσως, γιατί απαιτεί αρκετά μακρόχρονη μεταβατική περίοδο από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, και γιατί η αναδιοργάνωση της παραγωγής είναι πράγμα δύσκολο, και γιατί χρειάζεται καιρός για τις ριζικές αλλαγές σε όλους τους τομείς της ζωής, και γιατί η τεράστια δύναμη της συνήθειας στη μικροαστική και την αστική νοοτροπία άσκησης της οικονομίας μπορεί να υπερνικηθεί μόνο με μακρόχρονο, σκληρό αγώνα. Γι' αυτό ο Μαρξ μιλάει για ολόκληρη περίοδο της διχτατορίας του προλεταριάτου από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό" (¶παντα, τομ.29, σελ. 377). Επομένως, σύμφωνα με τον Μαρξ και τον Λένιν, το κράτος της διχτατορίας του προλεταριάτου είναι το κράτος της μεταβατικής περιόδου από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό.

Όταν ο σοσιαλισμός νίκησε στη χώρα μας απόλυτα και οριστικά και μπήκαμε στην περίοδο της πλατιάς οικοδόμησης του κομμουνισμού, είναι φυσικό να εξαφανίστηκαν οι προϋποθέσεις που είχαν προκαλέσει την ανάγκη της δικτατορίας του προλεταριάτου και τα εσωτερικά της προβλήματα λύθηκαν... Για την οικοδόμηση του κομμουνισμού δε χρειάζεται πια η δικτατορία του προλεταριάτου" ("Το 22ο Συνέδριο του ΚΚΣΕ", σελ. 206-207, Αθήνα 1961)!!!

Πρόκειται για μια χονδροειδή και εντελώς εξόφθαλμη διαστρέβλωση-απάτη των χρουστσοφικών ρεβιζιονιστών που η αποκάλυψη της δεν παρουσιάζει ιδιαίτερη δυσκολία.

Ανατρέχοντας στο έργο του Λένιν και συγκεκριμένα στο "Χαιρετισμό προς τους Ούγγρους εργάτες" (27.4.1919) απ' όπου είναι παρμένο το παραπάνω απόσπασμα και διαβάζοντας ολόκληρο το κείμενο διαπιστώνει κανείς εύκολα τη διαστρέβλωση του Λένιν εκ μέρους των χρουστσοφικών ρεβιζιονιστών επειδή:

πρώτο, όταν ο Λένιν στο απόσπασμα αυτό μιλάει για "σοσιαλισμό" είναι φανερό πως δεν εννοεί την πρώτη φάση της κομμουνιστικής κοινωνίας αλλά τη δεύτερη, δηλ. την αταξική κομμουνιστική κοινωνία αφού κάνει λόγο για "δημιουργία του σοσιαλισμού και εξάλειψη του χωρισμού της κοινωνίας σε τάξεις" (ΛΕΝΙΝ, τομ. 38, σελ. 384-388, 5η έκδοση, Αθήνα) (η εξάλειψη του χωρισμού της κοινωνίας σε τάξεις δεν πραγματοποιείται στο σοσιαλισμό αλλά στον κομμουνισμό), και επομένως

δεύτερο, όταν γράφει για "περίοδο μετάβασης από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό" εννοεί τη μεταβατική περίοδο από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό, και, επιπλέον,

τρίτο, παραπέμπει με τη σημείωση (Νο 87) στο έργο του Μαρξ "Κριτική του Προγράμματος της Γκότα" (σελ. 480, του ίδιου τόμου) όπου ο Μαρξ στο περίφημο και πολυδιαστρεβλωμένο γνωστό απόσπασμα μιλάει με σαφήνεια για μεταβατική περίοδο από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό - και όχι για μεταβατική περίοδο από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό - στην οποία "αντιστοιχεί μια πολιτική μεταβατική περίοδος, που το κράτος της... είναι η επαναστατική διχτατορία του προλεταριάτου" και κατά συνέπεια σύμφωνα με τους Μαρξ-Λένιν, το "κράτος της διχτατορίας του προλεταριάτου" δεν "είναι το κράτος της μεταβατικής περιόδου από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό", όπως ισχυρίζονται οι χρουστσοφικοί ρεβιζιονιστές, αλλά το κράτος της μεταβατικής περιόδου απ' τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό.

Από εκείνη την περίοδο οι σοβιετικοί χρουστσοφικοί ρεβιζιονιστές και όλα τα χρουστσοφικά κόμματα, συμπεριλαμβανομένων και των "Κ"ΚΕ- Συνασπισμού και των μετέπειτα προερχόμενων απ' αυτά Ομάδων και Οργανώσεων, αναθεώρησαν και απέρριψαν τη μαρξιστική θεωρία της μεταβατικής περιόδου απ' τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό αλλά και γενικά τη θεωρία του επιστημονικού κομμουνισμού (δυο φάσεις: σοσιαλισμός- κομμουνισμός, κλπ.) προπαγανδίζοντας πλέον την αντιμαρξιστική θεωρία των τριών φάσεων: 1) μεταβατική περίοδος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, 2) "ανεπτυγμένος σοσιαλισμός", 3) κομμουνισμός (υπάρχουν εκατοντάδες άρθρα και δεκάδες βιβλία).

Σ' αντίθεση με τους χρουστσοφικούς και τους άλλους οπορτουνιστές ο Μαρξ στην "Κριτική του Προγράμματος της Γκότα" είναι σαφέστατος και μιλάει για μεταβατική περίοδο απ' τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό. Γράφει: "Ανάμεσα στην καπιταλιστική και στην κομμουνιστική Κοινωνία βρίσκεται η περίοδος της επαναστατικής μετατροπής της μιας στην άλλη. Και σ' αυτήν την περίοδο αντιστοιχεί μια πολιτική μεταβατική περίοδος, που το κράτος της δεν μπορεί να είναι τίποτε άλλο παρά η επαναστατική δικτατορία του προλεταριάτου" (Μαρξ, "Κριτική του Προγράμματος της Γκότα", σελ. 10 και Μαρξ-Ένγκελς: "Διαλεχτικά Έργα", τομ.2, σελ. 24).

Σύμφωνα, λοιπόν, με τους Μαρξ-Ένγκελς-Λένιν-Στάλιν η μεταβατική περίοδος από τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό αρχίζει με την εγκαθίδρυση της διχτατορίας του προλεταριάτου και εκτείνεται ως την πλήρη οικοδόμηση του κομμουνισμού, ως την εξάλειψη των τάξεων και των ταξικών διαφορών, ως την οικοδόμηση της αταξικής κοινωνίας. Επομένως μεταβατική περίοδος απ' τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό, διχτατορία του προλεταριάτου και σοσιαλισμός (πρώτη φάση της κομμουνιστικής κοινωνίας) ταυτίζονται. Λόγω χώρου δεν θα επεκταθούμε περισσότερο στο ζήτημα της ιστορικής οριοθέτησης της μεταβατικής περιόδου απ' τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό ούτε στ' άλλα ζητήματα που συνδέονται μ' αυτήν. Όμως κλείνοντας αξίζει, παρά τις κάποιες υποχρεωτικές επαναλήψεις να σημειωθούν σύντομα, σχετικά μ' αυτά τα ζητήματα, τα παρακάτω:

πρώτο, η μεταβατική περίοδος αρχίζει με την εγκαθίδρυση της διχτατορίας του προλεταριάτου και εκτείνεται ως την κομμουνιστική κοινωνία άρα η μεταβατική περίοδος οριοθετείται ως τον κομμουνισμό, δηλ. πρόκειται για μεταβατική περίοδο απ' τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό και όχι ως το σοσιαλισμό,

δεύτερο, ο μαρξισμός διακρίνει δυο φάσεις και όχι τρεις φάσεις της κομμουνιστικής κοινωνίας: α) "πρώτη" ή κατώτερη φάση, δηλ. σοσιαλισμός που ταυτίζεται με τη μεταβατική περίοδο απ' τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό και τη διχτατορία του προλεταριάτου και β) την αταξική κομμουνιστική κοινωνία,

τρίτο, το κράτος της διχτατορίας του προλεταριάτου δεν είναι "το κράτος της μεταβατικής περιόδου από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό", όπως ισχυρίζονται οι χρουστσοφικοί ρεβιζιονιστές, αλλά το κράτος της μεταβατικής περιόδου απ' τον καπιταλισμό στον κομμουνισμό,

τέταρτο, για την οικοδόμηση του κομμουνισμού είναι ολωσδιόλου απαραίτητη και αναγκαία η διχτατορία του προλεταριάτου, η δε άποψη των χρουστσοφικών ρεβιζιονιστών σύμφωνα με την οποία "για την οικοδόμηση του κομμουνισμού δεν χρειάζεται πια η δικτατορία του προλεταριάτου"(!) είναι μια αντιμαρξιστική αντίληψη που στην πράξη οδηγεί στην άρνηση της οικοδόμησης του κομμουνισμού όπως συνέβηκε στη Σοβιετική Ένωση,

πέμπτο, το λεγόμενο "κράτος όλου του λαού" των χρουστσοφικών ρεβιζιονιστών της περιόδου των Χρουστσόφ-Μπρέζνιεφ αφού δεν ήταν, όπως μας διαβεβαιώνουν οι ίδιοι, διχτατορία του προλεταριάτου, ήταν διχτατορία της νέας υπό διαμόρφωση αστικής τάξης στη Σοβιετική Ένωση -"η μόνη εναλλακτική λύση αντί της διχτατορίας του προλεταριάτου στη σύγχρονη κοινωνία είναι η διχτατορία της αστικής τάξης" (G.Thomson) - που επινοήθηκε ακριβώς για τη συγκάλυψη της αστικής-ρεβιζιονιστικής διχτατορίας,

έκτο, ο μαρξισμός θεωρεί ότι το κράτος έχει πάντα ταξικό χαρακτήρα και δε γνωρίζει κράτος "πάνω από τάξεις", επομένως η αντίληψη περί "κράτους όλου του λαού" των χρουστσοφικών ρεβιζιονιστών είναι μια αστική αντιμαρξιστική αντίληψη, έβδομο, το κράτος της διχτατορίας του προλεταριάτου δεν "αντικαθίσταται" από κάποιο άλλο κράτος, όπως π.χ. το λεγόμενο "κράτος όλου του λαού" αλλά όταν έχει επιτελέσει τις λειτουργίες του και εκπληρώσει την ιστορική του αποστολή και ωριμάσουν-εξαλειφθούν οι αντικειμενικοί όροι (εσωτερικοί-εξωτερικοί) που καθιστούν περιττή την ύπαρξη του, τότε αυτό "απονεκρώνεται" στην περίοδο της αταξικής κομμουνιστικής κοινωνίας.

Απ'τα παραπάνω είναι φανερό πως και σε αυτά τα ζητήματα οι θέσεις όλων των αντισταλινικών Οργανώσεων οποιασδήποτε κατεύθυνσης δεν έχουν καμιά σχέση με το μαρξισμό.

ΑΝΑΣΥΝΤΑΞΗ, Αρ. Φύλ. 149 1-15 Γενάρη 2003