ΓΙΩΡΓΗ ΖΑΡΚΟΥ: Προδοτικές οι δηλώσεις μετανοίας

Απ' την ιστορία της ηρωικής πάλης των κομμουνιστών κατά των προδοτικών Δηλώσεων "μετανοίας"

Προδοτικές οι δηλώσεις μετανοίας
του ΓΙΩΡΓΗ ΖΑΡΚΟΥ, εξόριστου στην Ανάφη

Ό Διεθνής φασισμός συνωμοτούσε να υποδουλώσει όλον τον κόσμο.

Στελέχη "σοβαρά", που ήσαντε κλεισμένα στη φυλακή της Κέρκυρας, δείλιασαν και κάναν ο ένας ύστερα απ' τον άλλον δήλωση μετανοίας: Σκλάβαινας. Κλάρας, Τιρίμος, Μανωλέας... Πρόδιναν, αρνιόσανται τις ιδέες τους για να σωθούν. Ένα μουσχάρι που το λέγαν Μόσχο, που όταν θα' βγαίνε ο Ζαχαριάδης αρχηγός είχε βάλει κι αυτός υποψηφιότητα, έκανε κι' αυτός δήλωση. Τον είχαν στην Κέρκυρα. Πριν τον αφήσουν τον φέραν στην Αθήνα. Στο τμήμα μεταγωγών του Πειραιά συναντήθηκε με άλλους εξόριστους τον ρώτησαν, πως το καμε αυτό, και απάντησε: Η ιδέα αυτή χρεοκόπησε. Όποιος επιμένει είναι ανόητος. Ο Ζαχαριάδης αν δεν κάνει δήλωση το κάνει από εγωιστικό πείσμα, γιατί τον βγάλαν αρχηγό. Αν δεν ήταν πεισματάρης θα παραδεχόταν πως κάθε συνέχεια και επιμονή είναι χαμένος κόπος.

Ο Ζαχαριάδης κράτησε, έσωσε την τιμή της επαναστατικής ιδέας. Το μεγάλο ευτύχημα ήταν πως σώθηκε. Μεγάλο ευτύχημα είναι, για το κίνημα, πως και οι Αναφιώτες και οι Ακροναυπλιώτες δεν πρόδωσαν. Κράτησαν μέχρι τέλος.

Θυσιάστηκαν για να' ναι τώρα υπερήφανοι οι άνθρωποι που' χουν τις ίδιες ιδέες. Πήγα με το Γερολυμάτο κοντά στους σκακιστές. Ο Πασχαλίδης είχε υπεροχή, σήκωσε το κεφάλι, μας είδε και μας χαμογέλασε ικανοποιημένος. Ο Μαυροκεφαλίδης δεν μας πρόσεξε, ήταν απορροφημένος από το παιχνίδι, που κινδύνευε να χάσει. Κάνει μια κίνηση ο Πασχαλίδης χωρίς να τη σκεφτεί, μεθυσμένος απ΄την υπεροχή του. Εκμεταλλευόμενος την απροσεξία του, ο Μαυροκεφαλίδης και με το άλογο του τρώει έναν αξιωματικό και συγχρόνως απειλεί βασιλιά και βασίλισσα. Χαίρεται ο Μαυροκεφαλίδης, γυρίζει μας κοιτάζει, γελάει κι' αρχίζει η αγωνία του Πασχαλίδη, κιτρινίζει ανασηκώνεται, κάθεται σταυροπόδι, δεν του ταιριάζει έτσι και γονατίζει, ούτε και αυτό το κάθισμα του είναι βολικό. Κάθεται ανακούρκουδα, ακουμπάει τους αγκώνες του στα γόνατα, με τις παλάμες χουφτώνει τα μαγουλά του και καρφώνει τα μάτια του στο σκάκι, χάνει τη βασίλισσα που' ναι το μισό παιχνίδι.

Κοιταζόμαστε με το Γερολυμάτο, χαμογελάει ο ένας του αλλουνού, τους αφήνουμε στις αγωνίες τους και τις χαρές τους, και συνεχίζουμε τη βόλτα μας.

Σε μια εφημερίδα που' χει μπει λαθραία μέσα, τυλιγμένη σε δέμα με ρούχα, διαβάσαμε πριν μια ώρα, μια συκοφαντική καμπάνια, που έχουν ανοίξει εναντίον του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ, σκαλίζοντας το παρελθόν του Κλάρα, που είχε καταδικαστεί, όταν ήταν νεαρός, στη Θεσσαλονίκη, για διάρρηξη, και για τη δήλωση μετάνοιας, που έκαμε επί Μεταξά, και βγήκε απ' την Κέρκυρα. Λεω του Γερολυμάτου: "Οταν έκαμε τη δήλωση ο Τιρίμος χάρηκα γιατί δικαιώθηκα. Δεν τον είχα καθόλου σε εχτίμηση. Ήταν για μένα κάλπης, παλιόμαρκα, τον γνώρισα στην Αίγινα. Και τον Ατσίγγανο τον Μανωλέα δεν τον είχα σε υπόληψη. Κείνος που με λύπησε πολύ ήταν ο γιατρός Σιδερίδης, ο άντρας της Ηλέχτρας. Τον γνώριζα χρόνια. Είμαστε φίλοι. Ήταν καλός άνθρωπος. Πως τα κατάφερε. Δείλιασε. Λυπήθηκα και για το Θανάση τον Κλάρα. Κοιμόμαστε 7 μήνες στην Αίγινα, δίπλα, κολλητά τα κρεβάτια, γιατί μας είχαν στριμώξει, σε θαλάμους για έντεκα δεκαοχτώ με είκοσι. Ήταν καλό παιδί, συναισθηματικός τύπος. Ήταν όμως φίλος με τον Τιρίμο και τον Σκλάβαινα. Αυτοί τον πήραν στο λαιμό τους".

Μέχρι δω, όσο του μίλαγα, μ' άκουγε μ' ενδιαφέρον, χωρίς ν' απαντάει, άξαφνα αγρίεψε, θύμωσε, όταν άρχισα να του λέω:

- "Λένε πως έκλαψε, όταν βρέθηκε ελεύθερος, για την ατιμία που' χε κάμει, να προδώσει και να κάμει δήλωση. Στάθηκε όμως τίμια. Δεν έγινε χαφιές, σαν τον Μανωλέα και τον Τιρίμο. Το ξέπλυνε το αίσχος του. Συγχωρέθηκε".

- Όχι, δεν θα του το συγχωρήσουμε ποτέ, δεν έπρεπε να κάμει δήλωση. Υπήρχαν τόσα και τόσα παλικάρια για να γίνουν αρχηγοί του αντάρτικου. Δεν χρειάζεται να κάνουμε εμείς δήλωση, να προδώσουμε, για να βγούμε όξω να καθοδηγήσουμε το κίνημα. Σκέψου να είχαμε αρχηγό το Ζαχαριάδη, όξω, να καθοδηγεί το κίνημα, δηλωσία. Δεν τον θέλαμε τέτοιον αρχηγό.

Μου λέει θυμωμένα, άγρια, μου γυρίζει την πλάτη και φεύγει σα να μου' λέγε: αν συνεχίσεις να σκέφτεσαι και να μιλάς έτσι δε θέλω καμιά κουβέντα μαζί σου πια. Πήγα και κάθισα πάνω στα ρούχα μου να συνέλθω απ' την ψυχρολουσία που μου' χε κάμει. Ταξίδεψε ο νους μου στην Ανάφη. Ένα βράδυ (βραδιά βαποριού) περιμέναμε το συνεργείο που ανέβαινε απ' το γιαλό με τα φανάρια. Σε κάθε βαπόρι πήγαινε μια αγκαριά από δέκα-δεκαπέντε συντρόφους και κάναν το βαρκάρη, υποδεχόσανται τους καινούργιους συντρόφους, φορτονώσανται τις αποσκευές τους... Περιμέναμε όξω απ' το μαγειρείο, σε δυο σειρές, να υποδεχτούμε τους νέους, να τους καλοσωρίσουμε. να μας πουν τα νέα. κείνο το βράδυ ήρθε η Ηλέχτρα. Βάσταγε ένα μωρό τυλιγμένο σε άσπρα πανιά, πάνου στα δυο της μπράτσα που τα' χε τσακισμένα στους αγκώνες, τα άπλωνε μπρος και του σχημάτιζαν κρεβατάκι.

Την άλλη μέρα πήγα στο θάλαμο των γυναικών να την επισκεφτώ. Την γνώριζα από παλιά. Είχε πιαστεί ετοιμόγεννη, την βαλαν στο μαιευτήριο, γέννησε κι αμέσως τη στείλαν συνοδεία στην Ανάφη. Το μωρό το' χε ξαπλωμένο πάνω σ' ένα κρεβάτι. Κει που το κοίταζα μου λέει:

- Εσύ το Γιάννη τον ξέρεις καλά. Πες μου του μοιάζει;

Αυτό δείχνει πως αγαπούσε πολύ τον άνδρα της. Όταν αργότερα έκαμε δήλωση, κ' έφυγε απ' την Κέρκυρα μια μέρα περίμενα έξω στην αυλή του ταχυδρομείου, γιατί με είχαν ειδοποιήσει πως με το χθεσινό βαπόρι μου' χε έρθει επιταγή...

Περίμεναν κι' άλλοι σύντροφοι. Περίμενε και η Ηλέχτρα, ήταν δίπλα μου. Την άκουσα να λέει:

- Αν είναι απ' το Γιάννη δε θα τη δεχτώ. Να επιστραφεί. Δεν έχω πια καμιά σχέση μαζί του. Δεν μας συνδέει τίποτα πια.

Καθισμένος πάνου στα ρούχα μου ντροπιασμένος, που πήρα το μέρος, και υποστήριζα τον Κλάρα, έστω κι' αν κατόρθωσε να γίνει αρχηγός στο αντάρτικο...

Μου' ρχουνται τώρα όλα αυτά στο νου. Έχουν δίκιο (είχαν, γιατί τώρα δε ζουν), να είναι τόσο αυστηροί και να μη θέλουν με κανένα τρόπο να τους συγχωρέσουν. Έδωσε τη ζωή της, κάηκε ζωντανή η Ηλέχτρα, μα δεν πρόδωσε. Αγαπούσε πολύ τον άντρα της, μα τον αρνήθηκε, αφού αρνήθηκε αυτός, το πιο πολύτιμο πράγμα της ζωής του: τις ιδέες του. Πήγε στο Χαϊδάρι κι' από κει στο Σκοπευτήριο ο Γερολυμάτος. Είχε δίκιο να θυμώνει και να μη θέλει να συγχωρέσει τον Κλάρα".

(Γιώργη Ζάρκου: "Ομάδα συμβίωσης πολιτικών εξόριστων Ανάφης", σελ. 7-11, εκδόσεις "Α. Καραβιά", Αθήνα 1946)

Εφημεδίδα ΑΝΑΣΥΝΤΑΞΗ, Αρ. Φύλ. 167 1-15 Οχτώβρη 2003