(προδημοσίευση από εφημερίδα Ανασύνταξη)
Ο εντοπισμός τεράστιων αποθεμάτων αερίου και οι υψηλές τιμές στην ενέργεια σε συνδυασμό με την αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας, έχει οριστικά θέσει την Αρκτική στο κέντρο των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, με τη Νορβηγία σε έναν ρόλο κλειδί.
«Ο κόσμος έχει ανάγκη σε γιγαντιαίες πετρελαϊκές επενδύσεις για τα επόμενα 25 χρόνια. Γι αυτό είναι σημαντικό να προσελκύσουμε τις πετρελαϊκές εταιρίες στην περιοχή του Μπάρεντς τώρα» λέει η Διεθνής Υπηρεσία Ενέργειας, αναφέρει η (σημ.μετάφρ.:νορβηγική) εφημερίδα Aftenposten το Νοέμβρη του 2005.
«Η ΔΥΕ φοβάται πως η αναμενόμενη κατά 50% αύξηση της ζήτησης ενέργειας ως το 2030 θα οδηγήσει σε μεγαλύτερη εξάρτηση από τις πετρελαιοπαραγωγούς χώρες της πολιτικά ασταθούς Μέσης Ανατολής». Η ΔΥΕ έλαβε την απάντηση που ήλπιζε. Στις 31 Μάρτη, η νορβηγική κυβέρνηση παρουσίασε το πλάνο σωτηρίας της Θάλασσας του Μπάρεντς, μετά από σφοδρή σύγκρουση μεταξύ των τριών «κόκκινων» και πράσινων κομμάτων που αποτελούν τον κυβερνητικό συνασπισμό. Η αλιεία, το περιβάλλον, η εκμετάλλευση πετρελαίου και αερίου θα συνυπάρχουν, θα επιβλέπουμε την τήρηση όλων των υποχρεώσεων, είπε ο Πρωθυπουργός (Εργατικό Κόμμα- Σοσιαλδημοκράτες) Jens Stoltenberg. Ειδικά οι υποχρεώσεις μας έναντι των πετρελαϊκών εταιριών και των ΗΠΑ, θα πρέπει να προστεθούν.
Ζωτική για την προστασία του περιβάλλοντος
Μολονότι κάποιες από τις πλέον ευαίσθητες ζώνες αλιείας δεν έχουν συμπεριληφθεί στο σχέδιο, κάτι που απαιτούσε το Σοσιαλιστικό Αριστερό Κόμμα (SV), το σχέδιο αυτό δεν παρέχει ούτε μια αποτελεσματική προστασία αυτών των ζωτικών για την παράκτια αλιεία. Το σχέδιο θα αναθεωρηθεί το 2010.
Τα περιβαλλοντικά κινήματα διαμαρτυρήθηκαν και κατηγόρησαν σφοδρά τα κυβερνητικά κόμματα για αθέτηση των προεκλογικών τους υποσχέσεων σχετικά με την προστασία του περιβάλλοντος.
Η Νορβηγική θάλασσα και η θάλασσα του Μπάρεντς αποτελούν φυσικά θησαυροφυλάκια και είναι σημαντικά για όλο το οικολογικό αναπαραγωγικό σύστημα, ειδικά για το νορβηγικό-αρκτικό βακαλάο.
Με κάποιες εξαιρέσεις, γεωτρήσεις για πετρέλαιο θα επιτραπούν πέρα από τις ακτές βορείως της Φινλανδίας, στα σύνορα δηλ. με τη Ρωσία.
Η πιο βόρεια πλατφόρμα παραγωγής αερίου Snøhvit (Λευκό Χιόνι), πρόσφατα τέθηκε σε λειτουργία. Αυτό το νορβηγικό σχέδιο είναι από μόνο του μεγάλων διαστάσεων. Πολύ σημαντικό είναι ότι θεωρείται ως το «εισητήριο» για την είσοδο της Norsk Hydro και της Statoil στην προσπάθειά τους να πατήσουν το πόδι τους στη διπλάσια σε μέγεθος περιοχή με αέριο Shtokman, στη Ρωσική οικονομική ζώνη.
Το Σεπτέμβρη του 2005 ο ρωσικός κολοσσός Gazprom όρισε τις πέντε εταιρίες Hydro, Statoil, Total, Chevron και Conoco Philips να λάβουν μέρος στον τελικό διαγωνισμό για το ποια από αυτές θα αποτελεί συνεταίρος στην αξιοποίηση της Shtokman.
Η κυβέρνησή μας, ως μια κυβέρνηση υπέρ των μονοπωλίων, φυσικά κάνει ό,τι είναι δυνατό υπέρ των συμφερόντων των «δικών μας» εταιριών. Όταν ο ρώσος πρωθυπουργός Mikhail Fradkov πραγματοποίησε επίσημη επίσκεψη στη Νορβηγία στις 28 Μάρτη, επιδείξεις των σχεδίων του αγωγού της υποψήφιας Norsk Hydro στη δυτική ακτή, αποτελούσαν ένα πολύ σημαντικό τμήμα του πρωτοκόλλου.
Η Hydro και η Statoil αποτελούν διεθνώς την πρωτοπορία σε υπεράκτια τεχνολογία, και, γι’ αυτό το λόγο θεωρούνται εν δυνάμει ενδιαφέρουσες από τη ρωσική ολιγαρχία.
Οι ΗΠΑ θέλουν τη Νορβηγία ως σταθερό προμηθευτή αερίου.
Τα κέρδη και οι εκτιμώμενες αυξήσεις στην τιμή αγοράς του πετρελαίου και του αερίου αποτελούν φυσικά το αρχικό κίνητρο για αυτό τον όψιμο αγώνα δρόμου στη Θάλασσα του Μπάρεντς. Αλλά η γεωπολιτική και οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί αποτελούν ένα εξίσου σημαντικό τμήμα του παιχνιδιού.
«Η σημασία της Νορβηγίας για τις Ηνωμένες Πολιτείες, όσον αφορά την εθνική ενεργειακή μας πολιτική, αυξάνει χρόνο με το χρόνο» δήλωσε ο πρώην πρέσβης John Doyle Ong σε μια συνέντευξη το φθινόπωρο του 2005. Η Νορβηγία μπορεί να εξισορροπήσει την εξάρτηση από την ασταθή Μέση Ανατολή και πολύ δύσκολα θα σκεφτεί να απειλήσει να πουλά το πετρέλαιο και το αέριό της σε ευρώ αντί για δολάρια ΗΠΑ διακινδυνεύοντας, έτσι, την ηγεμονία του δολαρίου και τον αμερικάνικο χάρτινο πύργο που έχει κατασκευαστεί από ένα υπερτιμημένο νόμισμα Ο Ong ήταν ένας ένθερμος υποστηρικτής του σχεδίου Snow White. Η αποστολή αερίου, από εδώ στο Cove Point, Washington DC, πολύ σύντομα θα αποτελεί πραγματικότητα. Κατά την αναχώρησή του, ο πρέσβης, αφού θρασύτατα απαίτησε οι ΗΠΑ να συμμετέχουν σε τριμερείς διαπραγματεύσεις με τη Νορβηγία και τη Ρωσία, δήλωσε σε συνέντευξή του στη Dagbladet, ότι «οι πρωτοβουλίες της Νορβηγίας είναι πάντοτε συμβατές με τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ. Και η Νορβηγία, σε πολλές περιπτώσεις, μπορεί να κάνει πράγματα που εμείς δεν μπορούμε, παραμένοντας αυτή που είναι και εμείς, παραμένοντας αυτοί που είμαστε».Στην Αρκτική περιοχή οι ΗΠΑ ίσως έχουν επιπλέον ανάγκη για έναν επιβλέποντα, και η Νορβηγία έχει στο παρελθόν αποδείξει πως αποτελεί μια καλή επιλογή.
Μια φράξια του Ρεπουμπλικανικού κόμματος έχει μπλοκάρει την επικύρωση, εκ μέρους των ΗΠΑ, της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας των Ηνωμένων Εθνών (UNCLOS) του 1982, αφήνοντας το ελεύθερο στις ΗΠΑ να πιέζουν για μια αναδιανομή των αποθεμάτων πετρελαίου, αερίου και αλιείας.
Η αύξηση της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας προσφέρει νέες προοπτικές κερδοφορίας
Αυτό που τα κινήματα για την προστασία του περιβάλλοντος φοβούνται, κάνει τις πετρελαϊκές εταιρίες να τρίβουν τα χέρια τους. Η Παγκόσμια θερμοκρασία έχει ήδη οδηγήσει σε ένα δραματικό λιώσιμο των πάγων στην Αρκτική. Τον Αύγουστο του 2005 ένα ρωσικό ερευνητικό σκάφος κατόρθωσε να φτάσει στο Βόρειο Πόλο από μόνο του, χωρίς τη βοήθεια παγοθραυστικού. Κάτι τέτοιο στο παρελθόν δεν ήταν εφικτό. Κάτω από τον πολικό πάγο υπάρχουν τεράστια και απροσδιόριστα αποθέματα, τα οποία τώρα μπορούν να γίνουν προσβάσιμα και κερδοφόρα αν οι μάζες πάγου συνεχίσουν να συρρικνώνονται. Μόνο ένα τμήμα αυτού που κρύβεται κάτω από το παχύ στρώμα πάγου έχει γεωλογικά ερευνηθεί. Σχεδόν εξίσου σημαντικές είναι οι προοπτικές συντομότερων διαδρομών μεταφοράς, που θα μειώσουν δραστικά το κόστος. Ένα νέο πέρασμα μισάνοιχτο για 4-5 μήνες το χρόνο, θα άνοιγε νέες διαδρομές μεταφοράς, και θα προξενούσε νέους υπολογισμούς κόστους και οφέλους για πιθανά αποθέματα.
Αυτοί οι παράγοντες εξηγούν την προθυμία των ιμπεριαλιστών να βάλουν χέρι σε όσο περισσότερες πηγές στην Αρκτική, καθώς και τον επιθετικό τόνο μεταξύ κρατών που παραδοσιακά θεωρούνταν καλοί γείτονες. Ο ανταγωνισμός γίνεται πιο έντονος ως αποτέλεσμα επίσης των κλιματικών αλλαγών που προξενούν μια μετανάστευση τεράστιων αποικιών καβουριών και ψαριών. Αυτό ίσως σημαίνει ότι κάποια κράτη θα απωλέσουν μεγάλα αποθέματα, όταν ολόκληροι θαλάσσιοι πληθυσμοί, ως αποτέλεσμα αλλαγών στη θερμοκρασία του νερού και στα θαλάσσια ρεύματα, μετακινηθούν σε νέες περιοχές.
Η Νορβηγία θέλει να επεκτείνει την επιρροή της
Η κοκκινοπράσινη κυβέρνηση που ήλθε στην εξουσία στα τέλη του φθινοπώρου του 2005, έχει από την αρχή δώσει προτεραιότητα στις πολύ βόρειες περιοχές, πολιτικά, οικονομικά και στρατιωτικά. Αυτός ο προσανατολισμός έχει παρουσιαστεί όχι μόνο ως μια πολιτική ώριμης και σώφρονος εκμετάλλευσης των φυσικών αποθεμάτων, αλλά και ως απόδειξη μιας ανεξάρτητης εξωτερικής πολιτικής και πολιτικής ασφάλειας, βασισμένης στα εθνικά συμφέροντα, δηλ. ως μια ήπια στροφή από την απόλυτη υποταγή στις ΗΠΑ. Με αυτή την εκδοχή γίνεται αποδεκτό, και επικυρώθηκε, από το πιο αριστερό- από τα κυβερνητικά- κόμμα, το SV.
Αλλά, όπως έχει αποδειχτεί, η νορβηγική στόχευση στο πολύ βόρειο τμήμα της χώρας, είναι σε απόλυτη σύμπλευση με τις επιθυμίες και τα συμφέροντα των ΗΠΑ, ενώ ταυτόχρονα συμβαδίζει με τις ιμπεριαλιστικές φιλοδοξίες της ίδιας της Νορβηγίας. Είναι πολύ σημαντικό για τις ΗΠΑ το ότι η Νορβηγία, ένα μέλος του ΝΑΤΟ, επικεντρώνει τη δραστηριότητά της και επενδύει και στρατιωτικά στην περιοχή (1). Παρόλο που οι ΗΠΑ εκτιμούν τη νορβηγική «συνεισφορά» στις δυνάμεις κατοχής του Αφγανιστάν και αλλού, αυτή είναι περισσότερο πολιτικής και συμβολικής φύσης.
Ανταγωνισμός μεταξύ Ρωσίας, Καναδά, Δανίας και Νορβηγίας
Η Νορβηγία και η Ρωσία εδώ και καιρό έχουν θέσει εδαφικά ζητήματα, και μερικώς έχουν πάρει το νόμο στα χέρια τους. Για πάνω από 30 χρόνια, τα δύο κράτη βρίσκονται σε διαφωνία, όσον αφορά στις αρχές πάνω στις οποίες πρέπει να βασιστεί η χάραξη της θαλάσσιας οικονομικής συνοριακής γραμμής. Η Νορβηγία επιμένει στην αρχή της ίσης απόστασης, ενώ η Ρωσία είναι υπέρ μια χάραξης συνόρων με βάση τον κάθε οικονομικό τομέα. Η διαφιλονικούμενη ζώνη αποτελεί μια γκρίζα ζώνη και, παράνομα, αποτελεί αγαπημένο σημείο για πλοία από διάφορα κράτη με μεγάλο στόλο αλιείας. Η Νορβηγία έχει κηρύξει από μόνη της μια ζώνη προστασίας γύρω από τα νησιά Spitsbergen, κάτι όμως που δεν έχει αναγνωριστεί από άλλα κράτη.
Το 2001, η Ρωσία επιχείρησε να προσαρτήσει τη μισή Αρκτική Θάλασσα, αλλά αντιτάχθηκαν σε αυτό οι ιμπεριαλιστές ανταγωνιστές της. Ο Καναδάς και η Δανία επίσης, έχουν επιθετικές βλέψεις στην Αρκτική περιοχή. Μάχονται όσον αφορά την κυριαρχία της μικρής βραχονησίδας Hansøya πέρα από τη Γροιλανδία. Η Δανία (που κατέχει ως ημιαποικία τη Γροιλανδία) προσπαθεί γεωλογικά να αποδείξει ότι ο Βόρειος Πόλος αποτελεί φυσική συνέχεια της ηπειρωτικής υφαλοκρηπίδας της Γροιλανδίας, ενώ ο Καναδάς κάνει επίδειξη στρατιωτικής ισχύος, περιπολώντας τα πολικά σύνορά το με βαριά οπλισμένο στρατό 1500 ατόμων, κυρίως ιθαγενών. Η επιθετική καναδική συμπεριφορά είναι ένα επιπλέον μέτρο για την εξασφάλιση του ελέγχου του βορειοδυτικού μελλοντικού περάσματος.
Ο όρος «Ψυχρός Πόλεμος» ίσως αποκτήσει νέα σημασία στο Αρκτικό μέτωπο.
1)H Νορβηγία επενδύει σταθερά στη ναυτική της δυναμικότητα και έχει δαπανήσει 4 δις. $ σε 5 νέα πολυλειτουργικά πολεμικά πλοία, κατασκευασμένα στην Ισπανία. Το Βασιλικό Ναυτικό ελπίζει να έχει γίνει το καλύτερο (αν και όχι το μεγαλύτερο) στην Ευρώπη ως το 2010.
2)Η Συνθήκη του Svalbard (Spitsbergen) του 1920 δίνει ένα ειδικό καθεστώς σε αυτά τα νησιά. Αν και παραμένουν υπό Νορβηγική δικαιοδοσία, οποιαδήποτε στρατιωτική δραστηριότητα είναι απαγορευμένη αλλά επιτρέπεται τα συμβαλλόμενα κράτη, αν και υπό συγκεκριμένους περιορισμούς, να αναπτύσσουν οικονομική δραστηριότητα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου