Το κομμουνιστικό κοινωνικό καθεστώς στη χώρα μου δεν αποτελεί παρέκκλιση από κάποιους κοινωνικούς κανόνες. Μολονότι στην εμφάνισή του έπαιξαν το ρόλο τους και τυχαία ιστορικά περιστατικά, όμως έτσι είτε αλλιώς επιβίωσε στις πιο δύσκολες συνθήκες. Υπερασπίστηκε τον εαυτό του στον πόλεμο ενάντια στον πιο ισχυρό εχθρό και παρουσίασε τεράστιο ζωτικό δυναμικό. Στον κόσμο δεν υπάρχουν δυνάμεις, ικανές να τον συντρίψουν. Άπλωσε στον πλανήτη, γοητεύοντας με το παράδειγμά του όλη την ανθρωπότητα. Το κοινωνικό καθεστώς μας μεγαλώνει και μέσα στις χώρες της Δύσης από τις πιο διαφορετικές πηγές. Έχει ελπίδες να ζήσει εκατονταετίες και ίσως και χιλιετίες. Παρόλο, που είναι ακόμα νεαρό (από ιστορική άποψη) ήδη αποκάλυψε τις ποιότητες της φύσης του και τις θεμελιακές τάσεις του. Εγώ αυτό το καθεστώς το δέχομαι σαν ιδανικό μου κοινωνικό καθεστώς (υπογρ. (Δ.Π.)
Όμως εγώ δεν τείνω και προς την καταστροφή του ή την αντικατάστασή του με κάποιο άλλο καθεστώς. Εγώ δεν βλέπω γι' αυτό καμιά δυνατότητα στις σύγχρονες συνθήκες. Και κάτι παραπάνω, οποιοδήποτε άλλο κοινωνικό καθεστώς θα ήταν, αντί αυτού, ακόμα χειρότερο. Και όλες οι προσπάθειες για τον περιορισμό του και την καταστροφή του έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα από τις διάφορες προθέσεις. Το καθεστώς αυτό γίνεται ακόμα πιο βιώσιμο και πιο σταθερό. Αποτελεί την απαρχή του νέου κύκλου της ιστορίας. Όλη η επόμενη εξέλιξη ης κοινωνίας θα συντελείται πάνω στα θεμέλιά του. Πιθανόν με τον καιρό οι απόγονοί μας να σκεφτούν κάποια άλλη μορφή κοινωνικής οργάνωσης, που θα είναι καλύτερη από την τωρινή, όμως αυτή, ένα και το ίδιο κάνει, θα είναι μορφή μέσα στα κομμουνιστικά πλαίσια... (Εκφράζει όμως και φόβους μετά από πολλές χιλιετίες. Ο Μαρξ μας καθησυχάζει: “ωστόσο το λογικό θα νικήσει στην παγκόσμια ιστορία!” (Δ.Π.).
Εγώ δεν έχω άλλο κανένα θετικό πρόγραμμα κοινωνικών μετασχηματισμών. Όχι ότι εγώ δεν είμαι ικανός να επινοηθώ κάτι σχετικά μ' αυτό, αλλά επί της αρχής. Οποιαδήποτε άλλα προγράμματα κοινωνικών μεταρρυθμίσεων έχουν σαν σκοπό και εν μέρει μάλιστα και σαν αποτέλεσμα να χτίσουν έναν επίγειο παράδεισο. Όμως η πείρα να χτιστούν επίγειοι παράδεισοι δεν εξαλείφουν τα προβλήματα της ζωής, τα δράματα και τις τραγωδίες.
Παρατηρώντας τη ζωή και μελετώντας την ιστορία, πείσθηκα ότι οι πιο σταθερές και απαίσιες ελλείψεις της κοινωνίας γεννιούνται από τις πιο καλές αρετές. Κάθε βελτίωση του κομμουνιστικού κοινωνικού καθεστώτος έχει σαν αποτέλεσμα την ενίσχυση των έμφυτων αρετών του. Κάθε εξασθένηση αυτού του καθεστώτος έχει σαν αποτέλεσμα το όργιο των αντιδραστικών δυνάμεων, που προκαλούν τη διαμαρτυρία μου.
Εγώ έβγαλα αυτά τα συμπεράσματα όχι με βάση τα αγνά συναισθήματα και τους γενικούς συλλογισμούς, αλλά με βάση τη συγκεκριμένη ανάλυση της σοβιετικής κοινωνίας. Εγώ, επανεξέτασα όλους τους λογικά νοητούς μετασχηματισμούς: τη συγκεντροποίηση, την αποκέντρωση, την αυτοδιαχείριση, την πολυκομματικότητα, την ομοσπονδοποίηση αυτόνομων κρατών, την ατομική πρωτοβουλία, τον κατατεμαχισμό, κλπ. Και διαπίστωσα ότι όλοι αυτοί οι μετασχηματισμοί και οποιοσδήποτε άλλος συνδυασμός τους θα έχουν απαραίτητα το αντίθετο αποτέλεσμα, χειρότερο από ότι υπήρχε νωρίτερα.
Και έβγαλα το συμπέρασμα ότι μόνο το ζωντανό ιστορικό προτσές μπορεί να δώσει λύση σε όλα τα προβλήματα.
(Από το βιβλίο του Α. Ζινόβιεφ: “Το πεπρωμένο της Ρωσίας”, Μόσχα 1999, σελ. 370-372)
Μετάφραση από τα ρωσικά: Δημήτρης ΠΑΝΟΣ
Όμως εγώ δεν τείνω και προς την καταστροφή του ή την αντικατάστασή του με κάποιο άλλο καθεστώς. Εγώ δεν βλέπω γι' αυτό καμιά δυνατότητα στις σύγχρονες συνθήκες. Και κάτι παραπάνω, οποιοδήποτε άλλο κοινωνικό καθεστώς θα ήταν, αντί αυτού, ακόμα χειρότερο. Και όλες οι προσπάθειες για τον περιορισμό του και την καταστροφή του έχουν το αντίθετο αποτέλεσμα από τις διάφορες προθέσεις. Το καθεστώς αυτό γίνεται ακόμα πιο βιώσιμο και πιο σταθερό. Αποτελεί την απαρχή του νέου κύκλου της ιστορίας. Όλη η επόμενη εξέλιξη ης κοινωνίας θα συντελείται πάνω στα θεμέλιά του. Πιθανόν με τον καιρό οι απόγονοί μας να σκεφτούν κάποια άλλη μορφή κοινωνικής οργάνωσης, που θα είναι καλύτερη από την τωρινή, όμως αυτή, ένα και το ίδιο κάνει, θα είναι μορφή μέσα στα κομμουνιστικά πλαίσια... (Εκφράζει όμως και φόβους μετά από πολλές χιλιετίες. Ο Μαρξ μας καθησυχάζει: “ωστόσο το λογικό θα νικήσει στην παγκόσμια ιστορία!” (Δ.Π.).
Εγώ δεν έχω άλλο κανένα θετικό πρόγραμμα κοινωνικών μετασχηματισμών. Όχι ότι εγώ δεν είμαι ικανός να επινοηθώ κάτι σχετικά μ' αυτό, αλλά επί της αρχής. Οποιαδήποτε άλλα προγράμματα κοινωνικών μεταρρυθμίσεων έχουν σαν σκοπό και εν μέρει μάλιστα και σαν αποτέλεσμα να χτίσουν έναν επίγειο παράδεισο. Όμως η πείρα να χτιστούν επίγειοι παράδεισοι δεν εξαλείφουν τα προβλήματα της ζωής, τα δράματα και τις τραγωδίες.
Παρατηρώντας τη ζωή και μελετώντας την ιστορία, πείσθηκα ότι οι πιο σταθερές και απαίσιες ελλείψεις της κοινωνίας γεννιούνται από τις πιο καλές αρετές. Κάθε βελτίωση του κομμουνιστικού κοινωνικού καθεστώτος έχει σαν αποτέλεσμα την ενίσχυση των έμφυτων αρετών του. Κάθε εξασθένηση αυτού του καθεστώτος έχει σαν αποτέλεσμα το όργιο των αντιδραστικών δυνάμεων, που προκαλούν τη διαμαρτυρία μου.
Εγώ έβγαλα αυτά τα συμπεράσματα όχι με βάση τα αγνά συναισθήματα και τους γενικούς συλλογισμούς, αλλά με βάση τη συγκεκριμένη ανάλυση της σοβιετικής κοινωνίας. Εγώ, επανεξέτασα όλους τους λογικά νοητούς μετασχηματισμούς: τη συγκεντροποίηση, την αποκέντρωση, την αυτοδιαχείριση, την πολυκομματικότητα, την ομοσπονδοποίηση αυτόνομων κρατών, την ατομική πρωτοβουλία, τον κατατεμαχισμό, κλπ. Και διαπίστωσα ότι όλοι αυτοί οι μετασχηματισμοί και οποιοσδήποτε άλλος συνδυασμός τους θα έχουν απαραίτητα το αντίθετο αποτέλεσμα, χειρότερο από ότι υπήρχε νωρίτερα.
Και έβγαλα το συμπέρασμα ότι μόνο το ζωντανό ιστορικό προτσές μπορεί να δώσει λύση σε όλα τα προβλήματα.
(Από το βιβλίο του Α. Ζινόβιεφ: “Το πεπρωμένο της Ρωσίας”, Μόσχα 1999, σελ. 370-372)
Μετάφραση από τα ρωσικά: Δημήτρης ΠΑΝΟΣ
«ΑΝΑΣΥΝΤΑΞΗ», αρ.φύλλου 148, 15-31 Δεκέμβρη 2002
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου