Απολογία του κατηγορούμενου κομμουνιστή Αλβανού Ακίνδυνου, ηγετικού στελέχους της Ο.Π.Λ.Α., στο έκτακτο Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης

Ανασύνταξη Αρ. Φύλ. 195 1-15 Δεκέμβρη 2004 και 196 15-31 Δεκέμβρη 2004

Αναδημοσιεύουμε παρακάτω την απολογία του κομμουνιστή Αλβανού Ακίνδυνου, ηγετικού στελέχους της Ο.Π.Λ.Α. Θεσσαλονίκης, στο έκτακτο Στρατοδικείο. Ο Αλβανός Ακίνδυνος καταδικάστηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε στις 17 Οκτωβρίου 1947 στις 6.40 πίσω απ' τις φυλακές Επταπυργίου. Συνολικά καταδικάστηκαν τότε 52 από τους κατηγορούμενους σε θάνατο, από τους οποίους οι 47 εκτελέστηκαν πίσω από τις φυλακές Γεντί Κουλέ.

Η απολογία είναι παρμένη από το βιβλίο του Τ. Α. Κατσαρού: "Μια απόφαση, να μάχομαι μέχρι το τέλος. Στενή αυτοάμυνα Ο.Π.Λ.Α. 1946-47", Καβάλα 2003.

Πρόεδρος: «Κατηγορούμενε, γνωρίζεις την κατηγορία σου. Τι απολογείσαι;»

Κατηγορούμενος: «Είμαι από το χωριό Αγία Παρασκευή Μυτιλήνης. Το 1932 οργανώθηκα στο ΚΚΕ γιατί είναι κόμμα της εργατικής τάξης. Είμαι εργάτης και συλλογικά ανήκω σ’ αυτό. Από τότε που οργανώθηκα στο κόμμα, με την καθοδήγησή του, πάλεψα για την εξυπηρέτηση του εργαζόμενου λαού και για ζητήματα του χωριού, κυρίως για τους ακτήμονες. Σαν πρόεδρος του Συνεταιρισμού ακτημόνων, πάλεψα να πάρω τα τσιφλίκια, τα ανταλλάξιμα. Η δουλειά μου αυτή χαρακτηρίστηκε αναρχική και εκτοπίστηκα ένα χρόνο στη Σύκινο. Πάλεψα επίσης ενάντια στους φόρους και τους φοροεισπράκτορες που έρχονται και πανικοβάλουν τον κόσμο. Παλέψαμε για την αναστολή των ενταλμάτων, για να τα πληρώσουν οι αγρότες όταν θα έχουν συγκομιδή.

Η αναστολή πέτυχε, αλλά εγώ φυλακίστηκα επτά μήνες για αντίσταση κατά της αρχής. Οι δυο φυλακίσεις μου δεν προήλθαν από την προσπάθειά μου να ευνοήσω το άτομό μου, αλλά γιατί πάλευα για την καλυτέρευση της ζωής της τάξης που υπηρετεί το συμφέρον του λαού, γιατί έτσι θα βελτίωνα και το ατομικό μου συμφέρον.

Την 4η Αυγούστου περνώ όλα τα βασανιστήρια της Ασφάλειας και κλείνομαι στο κάτεργο της Ακροναυπλίας, στην Ελληνική Βαστίλη. Με έκλεισαν μέσα επ’ άριστον, έως ότου κάνω δήλωση. Κάθισα επτά χρόνια. Δεν αναγνώρισα την κυβέρνηση. Δεν αποκήρυξα τον κομμουνισμό, γιατί πίστευα και πιστεύω ότι μονάχα μ’ αυτόν θα ζήσει ο λαός την καλυτέρευση της ζωής που περιμένει. Μέσα στην Ακροναυπλία ήμασταν αρκετοί κομμουνιστές, περίπου χίλιοι. Όμως, απ’ όσους πέρασαν, μόνο εξακόσιοι επιβίωσαν. Οι άλλοι πέθαναν από φυματίωση και άλλες αρρώστιες.

Όταν μας χτύπησε ο Ιταλικός φασισμός, και εισέβαλαν στην πατρίδα μας, ζητήσαμε από την κυβέρνηση να μας βγάλει για να πολεμήσουμε. Κάναμε υπόμνημα όλοι οι φυλακισμένοι γι’ αυτό το σκοπό. Αντί γι’ αυτό, ενίσχυσαν τη φρουρά και μας φύλαγαν ακόμη πιο σίγουρα.

Στο μέτωπο πολέμησαν δυο αδέλφια μου. Ο ένας σκοτώθηκε.

Εδώ πρέπει να τονίσω και το ανοιχτό γράμμα του αρχηγού Νίκου Ζαχαριάδη, που καλούσε τον ελληνικό λαίο, τους κομμουνιστές και κάθε σπίτι, να γίνει φρούριο για να διώξουν τον εισβολέα. Και αυτό είναι κάτι που χαρακτηρίζει τους κομμουνιστές. Αναγνωρίσαμε την κυβέρνηση, παρόλο που μας είχε μέσα. Θέλαμε να πολεμήσουμε για την πατρίδα. Αυτό το τονίζω, γιατί δείχνει τον πατριωτισμό των κομμουνιστών και για να δείξω ότι δεν ήμασταν όπως θέλουν να μας χαρακτηρίζουν.

Η φρουρά έρχεται σε επαφή με τους πρώτους Γερμανούς αλεξιπτωτιστές που ήρθαν, με σκοπό να μας παραδίνει έναν-έναν. Μας φύλαγαν χωροφύλακες, παρά τους βομβαρδισμούς που γίνονταν στο λιμάνι. Οι βομβαρδισμοί ήταν συχνοί επειδή έφευγαν από κει τα Αγγλικά πλοία. Παρέδωσαν στους Γερμανούς δυο χιλιάδες κομμουνιστές στις φυλακές, στα ξερονήσια και στα στρατόπεδα και τον αρχηγό μας, Νίκο Ζαχαριάδη, από την Ασφάλεια. Όταν ήρθαν και άλλα στρατεύματα και οι Ιταλοί οχύρωσαν το μέρος, επειδή ήταν λιμάνι και για να μην κάνουν αποβίβαση οι Εγγλέζοι, διέλυσαν το στρατόπεδο κι εμάς, που ήμασταν μέσα στα οχυρά, μας έστειλαν όλους σε άλλα στρατόπεδα. Μάλιστα έβγαλαν άτομα από τα στρατόπεδα και τα τουφέκισαν, γιατί έγιναν σαμποτάζ από το ΕΑΜ σε ένα εργοστάσιο.

Εμένα μαζί με άλλους μας μετέφεραν στη «Σωτηρία», σε ένα ξεχωριστό μέρος που είχαν κάνει σαν φυλακή και μας φύλαγαν εκεί. Δε βγαίναμε καθόλου. Αυτή η δουλειά γίνεται το 1943. Κάθισα εκεί δυο μήνες και με τη βοήθεια του Εφεδρικού ΕΛΑΣ Αθηνών, δραπετεύσαμε και φύγαμε, καθείς για εκεί που τον καλούσε το καθήκον.

Εγώ μαζί με άλλους, τράβηξα για τη Μακεδονία και ανέβηκα στην ελεύθερη Ελλάδα. Οργάνωσα το νοσοκομείο ανταρτών στο χωριό Αβδέλλες και από κει πέρασα στη Βέροια, στο Γιδά, στη Νάουσα, κλπ.

Εδώ πρέπει να τονίσω πως σ’ αυτή την περίοδο, με την εισβολή των κατακτητών, παρουσιάζεται κατάσταση πανικού και ο λαός δεν ξέρει από ποιον να ζητήσει συμβολή, τι πρέπει να κάνει. Η κυβέρνηση με το βασιλιά και την ακολουθία της, τραβάνε για το Κάιρο. Άλλοι πλουτοκράτες κοιτάνε να γλιτώσουν. Άλλη μερίδα έχει μια παθητικότητα και δίνει μια απογοήτευση στο λαό. Άλλη μερίδα είναι φασιστική, όπως η 5η φάλαγγα που πρόδωσε και το στρατό».

Πρόεδρος: «Να περιοριστείς στις κατηγορίες σου. Αυτά δεν ενδιαφέρουν την υπόθεση».

Κατηγορούμενος: «Εννοώ τον Τσολάκογλου. Η κατάσταση εξελίσσεται έτσι, ώστε οι κομμουνιστές και τα άλλα μικρά κόμματα, που αποτελούνται από γνήσιους πατριώτες, να δίνουν θάρρος στο λαό, για την επίθεση και την απελευθέρωση του τόπου. Έχουμε ένα σωρό αγώνες να απαριθμήσουμε.

Εδώ, δυστυχώς, όταν ακούσουν ότι κάποιος είναι ΕΑΜίτης, φτάνει για να τον χαρακτηρίσουν δεν ξέρω κι εγώ πως. Και από τους συγκατηγορούμενούς μου, παρατήρησα ότι ντρέπονται και φοβούνται να το πουν. Το ΕΑΜ δεν ήταν κόμμα. Ήταν εθνικός συνασπισμός. Και συγκέντρωνε κόσμο από όλα τα στρώματα του λαού, από τον εργάτη, αγρότη, βιοτέχνη, επιστήμονα, μέχρι τον κληρικό. Και είδαμε στο Εθνικό Συμβούλιο πως αντιπροσωπευόταν.

Εκτός από το ΕΑΜ, υπήρχε και το μαχητικό μέρος του, ο ΕΛΑΣ. Εδώ κατηγορήθηκε ο ΕΛΑΣ ότι δεν πολέμησε, αλλά ότι έριξε μόνο μερικές πιστολιές. Αυτό είναι ντροπή για το κίνημα Εθνικής Αντίστασης της Ελλάδας, που φημίζεται στο εξωτερικό».

Πρόεδρος: «Τι σχέση έχουν όλα αυτά με την κατηγορία σου;»

Κατηγορούμεμνος: «Παρέλειψα να απαντήσω στο μάρτυρα Σκουλαρίκη και να του πω ότι η κυβέρνηση, φεύγοντας από δω, είχε δώσει εντολή να κρύψουν τους φακέλους των κομμουνιστών. Όχι μόνο δεν έγινε αυτό, αλλά επιπλέον τους παρέδωσαν στους Γερμανούς και εδώ έχουν τη φωτογραφία μου στην Ασφάλεια. Το 1943 έρχομαι στη Μακεδονία. Ο κάμπος του Γιδά ήταν η μόνη περιφέρεια που είχε απ’ όλες τις παρατάξεις. Και όλα τα στρατεύματα των κατακτητών περνούσαν από κει, όταν έπρεπε να κινηθούν στα μετόπισθεν. Δεν είναι μικρό πράγμα ότι η περιφέρεια της Βέροιας βαστά όλη τη Μακεδονία. Και όπως τη βαστά, μπορεί να αντιμετωπίσει όποιον περάσει και όποιον θέλει να τραβήξει παραπέρα. Γι’ αυτό και η περιφέρεια είχε μεγάλη σημασία. Σ’ αυτήν πήγα κι εγώ. Θα σας πω τη δράση μου εκεί.

Στην Κρύα Βρύση ήταν ο Πούλος, ο οποίος εξορμούσε σ’ όλο τον κάμπο και λεηλατούσε τα πάντα. Ήταν και ο Μιχάλ-Αγάς που έκανε το ίδιο. Ήταν από την άλλη μεριά και ο Κισσά –Μπαζάκ, που έκανε την ίδια δουλειά, όπως η Π.Α.Ο, που διαλύθηκε.

Ειδικότερα για τους κομμουνιστές έχει μιλήσει ο ίδιος ο Τσόρτσιλ. Μίλησε για το ελληνικό μικρό, πατριωτικό κομμουνιστικό κόμμα. Φυσικά, τώρα το αρνούνται. Παρουσιάζουν τα πράγματα όποτε θέλουν έτσι και όποτε θέλουν αλλιώς. Όπως τον ΕΛΑΣ, ο οποίος πήρε συγχαρητήρια από το αρχηγείο της Μέσης Ανατολής και έδωσε ένα σωρό μάχες με τους Γερμανούς. Στο τέλος είπαν ότι έγινε κομματικός αγώνας. Μετά την απελευθέρωση δε θα πούμε για την Εθνική Κυβέρνηση».

Πρόεδρος: «Αυτά δε μας ενδιαφέρουν».

Κατηγορούμενος: «Ωστόσο πρέπει να ξέρετε ότι φαγώθηκαν όλα τα ψώνια στο Λίβανο και κατέβηκε η αντιπροσωπεία της ΠΕΑ που έκανε το κίνημα της Εθνικής Αντίστασης και τα υπουργεία περιορίστηκαν σε επτά μόνο. Παρ’ όλα αυτά, εμείς, με τον πατριωτισμό μας, που δε θέλαμε να γίνει εμφύλιος πόλεμος, δεχτήκαμε με επτά υπουργεία να γίνει Εθνική Κυβέρνηση, για να περάσουμε ομαλά στην πολιτική ζωή, χωρίς αιματοχυσία. Είναι γνωστά τα γεγονότα του Δεκέμβρη. Δεν ήμασταν εμείς που τα προκαλέσαμε».

Πρόεδρος: «Κάνεις απολογία δική σου ή του ΕΑΜ;»

Κατηγορούμενος: «Είπατε πολλές περικοκλάδες, γι’ αυτό απαντώ. Η κατηγορία προέρχεται ύστερα από μια κατάσταση που δημιουργήθηκε και θα πρέπει να την αναλύσω».

Πρόεδρος: «Δεν χρειάζεται ανάλυση. Τα είπε ο Παπαγεωργίου».

Κατηγορούμενος: «Ο Παπαγεωργίου τα είπε για τον εαυτό του. Εγώ δυο λόγια θα πω για το ζήτημα της μεταδεκεμβριανής κατάστασης.

Από τους ΕΛΑΣίτες και τους ΕΑΜίτες είχαμε μέχρι τις εκλογές 1.500 σκοτωμένους, από κρατικά και παρακρατικά όργανα, δέκα επτά χιλιάδες (17.000) φυλακισμένους και κάπου εκατό χιλιάδες σκόρπιους εδώ κι εκεί. Κι όλα αυτά ενώ η Βάρκιζα έλεγε ότι θα κατέβουμε σε πολιτικό αγώνα και ότι δεν έπρεπε να χτυπιόμαστε εδώ. Αυτό όμως δεν έγινε. Οι κυβερνήσεις δεν μπόρεσαν να κάνουν τίποτε άλλο, παρά να κατευθύνουν την κατάσταση πιο αποφασιστικά για να χτυπήσουν την αριστερά. Μέχρι τότε άφηναν τις συμμορίες να δρουν ανενόχλητες. Έγιναν νόθες εκλογές...».

Πρόεδρος: «Ψήφισε το 5% και απείχε το 95%. Τα ξέρουμε όλα αυτά».

Κατηγορούμενος: «Και από τότε άρχισαν να χρησιμοποιούν καινούργια μέσα και αναρχίες και έφτασαν μέχρι τα στρατοδικεία. Φυσικά υπήρχε και η τρομοκρατία. Τα κρατικά όργανα άρχισαν ξυλοδαρμούς, ακόμα και λυντζάρισμα. Εδώ στη Θεσσαλονίκη, όπως ανέφερε με όλη του την ειλικρίνεια κάποιος συγκατηγορούμενός μου από ένα χωριό, το Χαρμάνκιοϊ (Κορδελιό), κατέβαιναν οι τραμπούκοι και τους έκαναν πολλά. Δε ρώτησες, όμως κύριε πρόεδρε. Τι έκανε σ’ αυτούς η αρχή; Τους τιμώρησε; Από εδώ βγαίνει ότι έπρεπε ο λαός να αμυνθεί απ’ τα εγκληματικά μέτρα που έπαιρναν τα κρατικά και τα παρακρατικά όργανα. Εμείς, επειδή στη Βάρκιζα είχαμε υπογράψει να μην κατέβουμε σε ένοπλο αγώνα, απαγορεύσαμε σε όλους να πιάσουν όπλα. Σαν παράδειγμα σας αναφέρω τον Βελουχιώτη. Τον είχε αποκηρύξει το κόμμα γιατί δε δέχτηκε τη συμφωνία της Βάρκιζας.

Επομένως, ο λαός έπρεπε να υπερασπίσει τον εαυτό του με το μαζικό του όγκο. Έγινε ζήτημα να χτυπηθούν οπωσδήποτε οι τραμπούκοι με τα μέσα αυτά. Έπρεπε να αυτοαμυνθεί ο λαός.

Εδώ στη Θεσσαλονίκη δημιουργήθηκε η πλατειά ή Μαζική Λαϊκή Αυτοάμυνα, που είχε δυο σκοπούς. Ο Ένας ήταν να διαφωτιστεί ο κόσμος για το πως να αμυνθεί και ο άλλος, να ορμήσουν με ξύλα και με πέτρες να χτυπήσουν τους τραμπούκους. Η οργάνωση δεν είχε στρατό. Κάθε σπίτι, κάθε συνοικία, κάθε τετράγωνο, θα έπρεπε να αμυνθεί. Και αυτή τη δουλειά την ανέλαβα εγώ.

Παρέλειψα ένα βασικό στοιχείο, πως μετά το Δεκέμβρη βρέθηκα εδώ.

Όπως ανέφερα, χιλιάδες αγωνιστές μπήκαν στις φυλακές. Έτσι κι εγώ κλείστηκα στη φυλακή σαν ηθικός αυτουργός δυο φόνων και σαν συνεργάτης των Γερμανών. Με την αποσυμφόρηση, τον Φεβρουάριο το 1946, βγήκα από τη φυλακή. Αλλά είχα αρχίσει να σκέφτομαι πριν ακόμη βγω, που έπρεπε να τραβήξω.

Όταν βγήκα, η δουλειά ήταν οργανωμένη. Ήθελαν να με δολοφονήσουν. Το αντιλήφθηκα και δε πήγα σπίτι μου. Κατέβηκα στη Θεσσαλονίκη. Ήταν λάθος, όμως. Έρεπε να πάω στο βουνό.

Στη Θεσσαλονίκη, φυσικά, ήμουν ανοργάνωτος. Ήμουν ασύνδετος και δεν μπορούσα να προσφέρω τίποτα. Εδώ δεν ήξερα και πολλά πράγματα. Ούτε καν την ίδια την πόλη. Ευτυχώς, είχα κάνα δυο συγγενείς και μέσω αυτών, μπόρεσα να τακτοποιηθώ. Έμαθα που είναι τα γραφεία και κατέβηκα και συνάντησα ένα σωρό γνωστούς. Τους είπα ότι βγήκα από τη φυλακή και ότι σκεφτόμουν τι έπρεπε να κάνω.

Εδώ η οργάνωση δε δέχτηκε να με χρησιμοποιήσει και με άφησε να σκεφτώ αν θα ενεργήσω μόνος. Είχα όμως τη γυναίκα μου στη Βέροια και έπρεπε να την ασφαλίσω. Γι’ αυτό φρόντισα να την κατεβάσω στη Θεσσαλονίκη. Αλλά κι εδώ με έψαχναν για να με δολοφονήσουν.

Τον Μάιο με Ιούνιο του 1946 ανταμώνω με κάποιον που τον ακούω εδώ ως Αλέκο. Τον γνώρισα μέσω του Κικίτσα στη Βέροια και τον ήξερα με το παρατσούκλι «Χονδρό». Του λεω ότι βγήκα από τη φυλακή και ότι έπρεπε να σκεφτώ τι θα γίνει. Αυτός ήταν οργανωμένος στρατιωτικά, ΕΑΜικά, δεν ξέρω πως και μου ζήτησε τη διεύθυνση όπου έμεινα. Ήρθε και με συνάντησε.

Στη δεύτερη συνάντηση είναι που κάναμε ολόκληρη ανασκόπηση της κατάστασης, για το που τραβάμε και το που πρέπει να πάμε. Εγώ φυσικά, δεν ήθελα να φύγω και να κρυφτώ από φόβο. Στο λίγο διάστημα που ήμουνα στη Θεσσαλονίκη, είδα να σκίζονται εφημερίδες, να δέρνονται εφημεριδοπώλες, να σκοτώνονται τυπογράφοι, να δολοφονείται ο Ζεύγος. Δεν ήθελα να φύγω. Γι’ αυτό προτίμησα να μείνω στη Θεσσαλονίκη και να οργανώσω το λαό για να κρατήσει τις ελευθερίες του.

Αυτή η Λαϊκή Μαζική Αυτοάμυνα κράτησε μέχρι τότε που δημιουργήθηκαν οι επιτροπές ασφαλείας και τα στρατοδικεία. Δεν ήταν δυνατόν μ’ αυτά τα μέσα, να αντιμετωπιστεί η κατάσταση, γιατί όπως είπαν οι συγκατηγορούμενοί μου, εκείνοι έρχονταν με τα όπλα και εμείς δεν μπορούσαμε να τους αντιμετωπίσουμε.

Έτσι συζητήσαμε με τον Αλέκο και καταλήξαμε ότι η κατάσταση δεν πάει καλά. Δεν μπορούμε να κατεβάζουμε τον κόσμο άοπλο να αντιμετωπίζει τους Βενίτες. Δεν μπορούμε να φυλάξουμε τα γραφεία. Πρέπει να δούμε τι θα γίνει.

Εγώ είχα τη γνώμη, γιατί οι δυο μας κάναμε τι δουλειά, ότι δεν μπορεί η Θεσσαλονίκη να περιφρουρηθεί χωρίς οργανωμένη δύναμη, η οποία θα χρησιμοποιούσε τα ίδια μέσα μ’ αυτούς και ότι αυτά δεν μπορεί να είναι άλλα, παρά ένα τμήμα του Δημοκρατικού Στρατού. Γι’ αυτό θα έπρεπε να ζητήσουμε τη γνώμη του Δημοκρατικού Γενικού Αρχηγείου.

Ο Αλέκος που είχε επαφές με τον Κικίτσα, ήρθε σε επαφή μαζί του και ζήτησε τη γνώμη του. Η γνώμη του ήταν ότι δεν ήταν σε θέση ο στρατός να περιφρουρήσει το λαό της Θεσσαλονίκης».

Πρόεδρος: «Ευτυχώς».

Κατηγορούμενος: «Αλλά και τις άλλες πόλεις δεν μπορούσαμε να περιφρουρήσουμε. Γι’ αυτό, η Θεσσαλονίκη έπρεπε να βρει τρόπο να οργανώσει τμήματα από μέσα.

Είχα αναλάβει τη μαζική αυτοάμυνα με τρία-τέσσερα πρόσωπα. Πηγαίναμε στις συνοικίες και κάναμε διαφώτιση. Τώρα εδώ ακούω για πλατιά μαζική αυτοάμυνα. Δεν ξέρω. Έπρεπε να βρω ορισμένα παιδιά, ανεξάρτητα αν ήταν ΕΠΟΝίτες, που να είχαν γνωριστεί μέσα στην πάλη της αντιμετώπισης των τραμπούκων. Εγώ ανέλαβα να βρω τα παιδιά.

Τον Ελευθεριάδη τον γνώριζα από τη Βέροια. Βρήκα κι άλλα παιδιά. Τους εξήγησα ότι θα χρησιμοποιήσουμε τα μέσα που χρησιμοποιούν οι αντίπαλοί μας και μας χτυπούν. Γιατί; Γιατί σχηματίστηκαν επιτροπές ασφαλείας που στέλνουν εξορία. Γιατί δημιουργήθηκαν τα στρατοδικεία που σκοτώνουν αράδα, που ξαμολήθηκαν και σκοτώνουν το λαό μέσ’ στο δρόμο. Γι’ αυτό το λόγο έπρεπε να τους αντιμετωπίσουμε. Παραδείγματα σας έφερα πολλά και αραδιάζω και τώρα την παραβίαση του οικογενειακού ασύλου. Εδώ μας κατηγορούν ότι υπονομεύουμε την τάξη και την ησυχία του λαού, ενώ αυτοί ήταν υπαίτιοι γι’ αυτό. Έχουμε πολλά παραδείγματα: της Τούμπας, της Καμάρας, των τυπογράφων, το φόνο του Ζεύγου».

Πρόεδρος: «Εσείς τον σκοτώσατε».

Κατηγορούμενος: «Το Γ.Σ. Στρατού, η ΕΣΑ και ο Ζέρβας».

Πρόεδρος: «Όπως και τους αεροπόρους».

Κατηγορούμενος: «Τώρα θα απολογηθώ και για το φόνο του Ζεύγου;

Όταν βρήκα τους ανθρώπους, τους εξήγησα και συζητήσαμε με τον Αλέκο πως θα αρχίσουμε και από που. Τον οπλισμό τον είχαμε. Ήταν μερικά πιστόλια και αυτόματα που τα είχαμε κρυμμένα. Προσωπικά, εγώ είχα τη γνώμη, ότι τα παιδιά θα έπρεπε να συνηθίζουν στην ιδέα ότι θα πιάσουμε αυτούς τους τραμπούκους, που έρχονται να παραφυλάξουν και ότι θα τους χτυπήσουμε στην ίδια συνοικία που έρχονται να μας χτυπήσουν αυτοί. Αλλά η υπόθεση πέρασε από τους τραμπούκους, έφτασε στα Στρατοδικεία και τις επιτροπές ασφαλείας. Γι’ αυτό τους είπα, ότι θα πρέπει να τους αντιμετωπίσουμε χτυπώντας μόνο ορισμένους απ’ αυτούς, για να βάλουμε φρένο στη δολοφονική τρομοκρατία.

Σχετικά με τον Κωφίτσα τώρα. Εδώ κατηγορήθηκα ότι είχα προσωπικά μαζί του. Εγώ έχω τη γνώμη ότι ο Κωφίτσας είναι αυτός που, επί Μεταξά, γνώριζε πρόσωπα και πράγματα. Πήρε ένα σωρό ανθρώπους στο λαιμό του. Οργάνωσε συλλήψεις ηγετικών στελεχών της Μακεδονίας και της Θράκης. Είναι εισηγητής στο Στρατοδικείο και είναι άνθρωπος ο οποίος είχε λόγο στα μέτρα βίας που πάρθηκαν ενάντια στο λαό. Γι’ αυτό, πρότεινα να χτυπηθεί. Εγώ έδωσα εντολή στα παιδιά να τον χτυπήσουν.

Άλλος στόχος που εγώ προσωπικά είχα ήταν ο Βαρδουλάκης. Ο Βαρδουλάκης έκανε αυτή την εκστρατεία εναντίον του λαού του Βερμίου. Για να χτυπήσει έναν Μπαρούτα, ξεσπίτωσε και ρήμαξε τους κατοίκους. Έκανε τόσα και τόσα. Γι’ αυτό, πίστευα ότι έπρεπε να ανακουφιστεί ο λαός του Βερμίου απ’ αυτόν. Αντί γι’ αυτόν, χτυπήθηκαν τα παιδιά από την περίπολο. Εδώ, εκτός από το Βαρδουλάκη είχαμε και τον Ταμβακά, σαν σφαγιαστή των καλύτερων παιδιών μας. Αυτός έστελνε από το στρατοδικείο στο εκτελεστικό απόσπασμα τους καλύτερους αγωνιστές.

Εγώ αυτούς είχα ως στόχο στον τομέα που είχα υπ’ ευθύνη μου. Δεν είχα, όπως παρουσιάζεται εδώ, όλη την πόλη. Είχα μερικά παιδιά και αυτούς τους στόχους. Αυτά τα παιδιά εκτέθηκαν. Πιάστηκαν αυτά, πιάστηκα κι εγώ».

Πρόεδρος: «Πιάστηκες και παλιότερα;»

Κατηγορούμενος: «Ναι πιάστηκα.

Από εδώ αφήνω το Διογένη και τον Αλέκο. Από το δικαστήριο δεν ξέρω άλλα παιδιά. Πήγα στη Θεσσαλονίκη για να βρω ανθρώπους που γνώριζα και να οργανώσω μια-δυο ομάδες. Ή ακόμα να δουλέψω χωρίς ομάδες, προσωπικά. Εκεί έμεινα αρκετό καιρό χωρίς δουλειά. Κατά τον Απρίλιο βρήκα ορισμένα παιδιά και μ’ αυτά πήγα να κάνω δουλειά. Χωρίς όμως να έχω αποτελέσματα.

Τα παιδιά που βρήκα ήταν πολλά. Άλλα δέχτηκαν, άλλα δε δέχτηκαν. Για να τους ενθαρρύνω, πήγα στην Τούμπα. Φυσικά δεν είχα σκοπό να χτυπήσω τον Μπόνο και το καφενείο του, αλλά τους μαυροσκούφιδες που τρομοκρατούσαν την Τούμπα και κάτι Βενίτες που αλώνιζαν. Δεν τους βρήκα εκεί και πήγα στο καφενείο όπου κάθονταν οι οργανωτές αυτής της δουλειάς.

Αυτή τη δουλειά εγώ την έκανα όχι με προσωπικό μίσος και με εγκληματικά αισθήματα, αλλά γιατί αυτοί ήταν που βασάνιζαν το λαό. Και εξ’ αγάπης προς το λαό...».

Πρόεδρος: «Λευτεριά του λαού...» (ειρωνικά).

Κατηγορούμενος: «Έτσι πίστευα και πιστεύω. Σχετικά με την Αεροπορία τώρα. Η Αεροπορία δεν ήταν μέσα στις ιδιαίτερες συνθήκες που ζούσαμε εδώ, ούτε μέσα στα ιδιαίτερα καθήκοντα που έβαζαν στις γραμμές του Δημοκρατικού Στρατού. Αυτό το συνδυάσαμε με τη γενικότερη επίθεση που γινόταν εκ μέρους του στρατού της μοναρχοφασιστικής κυβέρνησης προς το Δημοκρατικό Στρατό.

Με τον Αλέκο συζητούσαμε για τις επιχειρήσεις που γίνονταν επάνω. Είχαμε σύνδεση και ξέραμε τι γινόταν. Μάλιστα εδώ, στο δικαστήριο, έγινε πολύς ντόρος γιατί σκοτώθηκε ένας στο καφενείο του Μπόνου την ημέρα του Πάσχα. Τις δεύτερες εκκαθαριστικές επιχειρήσεις τις κάνατε το Πάσχα. Και σκοτώθηκαν ένα σωρό δημοκράτες. Θυμάμαι καλά και θεωρώ ότι η μέρα ήταν Αγία. Αλλά εφόσον ο αντίπαλός μας εξαπόλυσε, την προηγούμενη μέρα, επίθεση και χύθηκε αίμα, κι εμείς είπαμε: τι μέρα και ξεμέρα...

Με τον Αλέκο συζητούσαμε για τις επιχειρήσεις. Όταν κατέβαιναν τα Δημοκρατικά στρατεύματα σε χωριά για να βολευτούν, η Αεροπορία πυροβολούσε γυναικόπαιδα, αδιάκριτα, στις ανταρτοκρατούμενες περιοχές. Έτσι εγώ παίρνω εντολή να χτυπήσω εν λευκώ την αεροπορία, με ότι τρόπο μπορώ, για να φέρουμε χτύπημα και να ανακουφίσουμε τον πληθυσμό. Εμείς φυσικά, τους ιπτάμενους θέλαμε. Γιατί αυτοί είναι που αδιάκριτα χτυπούν. Και έπρεπε να φέρουμε χτύπημα για να σκεφτούν, ότι για όλες τις φορές που χτύπησαν τον κόσμο αδιάκριτα, όπου να’ ναι θα τιμωρηθούν, ακόμη και μέσα στη Θεσσαλονίκη.

Εγώ καθόμουν στην οδό Μισραχή. Έβλεπα ότι περνούσαν πολλά αυτοκίνητα, χωρίς να ξέρω πολλά πράγματα. Συζητώντας, συμφωνήσαμε ότι ένα συγκεκριμένο αυτοκίνητο μετέφερε τους ιπτάμενους. Από που πήρε ο Αλέκος τις πληροφορίες δεν ξέρω. Βρήκα, όμως, τον τρόπο και τα μέσα για να χτυπήσουμε τους αεροπόρους. Τώρα άλλα γράφουν. Αλλά εμείς δεν δίνουμε σημασία. Εμείς δεν ξέραμε τι θα πει ο Σιάντος, τι θα πει το Κόμμα. Εμείς ήμασταν στρατός και θα χτυπούσαμε καθορισμένους στόχους. Και το Κόμμα σαν Κόμμα, ας έκανε ότι ήθελε.

Από κει και πέρα δεν ξέρω να υπάρχουν τομεάρχες, όπως τους παρουσιάζουν εδώ, ομάδες και τα ρέστα. Και βλέπω σχεδιαγράμματα. Ανατολικούς τομείς-ομάδες τόσες, δυτικούς τομείς-ομάδες τόσες. Εγώ, στον δικό μου τομέα, παρουσιάζεται ότι είχα επτά ομάδες, που ήταν όμως, ανύπαρκτες. Δεν ξέρω τίποτα για τους άλλους. Παρουσιάζουν τον Καλλίνικο με μια ομάδα. Αραδιάζουν ομάδες και πρόσωπα από μια συνοικία και κάνουν σχεδιαγράμματα με βάση την ύπαρξη επτά ομάδων. Δεν υπάρχουν. Υπήρχαν ορισμένα πρόσωπα, τα οποία δεν ήταν ομάδες, που τα έβλεπα προσωπικά εγώ».

Επακολουθεί δεκάλεπτη διακοπή.

Κατηγορούμενος: (συνεχίζει) «Για το ζήτημα των αεροπόρων, όπως είπα, εμείς είχαμε σκοπό να χτυπήσουμε τους ιπτάμενους. Τώρα, μέσα υπήρχαν κι άλλοι που δεν ήταν τέτοιοι. Αυτό δεν μπορούμε να το θεωρήσουμε έγκλημα. Σε μια επιχείρηση, θα πρέπει να τραβήξεις μπροστά, ανεξάρτητα αν θα αντιμετωπίσεις ορισμένα πράγματα τα οποία δεν έχεις προβλέψει. Δεν θεωρώ την πράξη αυτή, όπως και όλες τις άλλες, εγκληματικές, γιατί εκείνοι που πολεμούν δεν κάνουν εγκλήματα. Πολεμούν για ένα σκοπό. Όπως είπα, λόγω της κατάστασης, έπρεπε να τους αντιμετωπίσουμε έτσι, γιατί αλλιώς, ήταν αδύνατον. Εμείς δε θέλαμε να χύσουμε αίμα, ούτε δεξιού ούτε αριστερού. Άλλοι είναι οι υπαίτιοι.

Η κατηγορία ότι οι πράξεις μου αποβλέπουν στην απόσπαση ενός μέρους της επικρατείας της χώρας μας, δεν είναι σωστή. Εγώ, από την αρχή που μπήκα στον αγώνα, μέχρι σήμερα, παλεύω για τον Ελληνικό λαό, την Ελληνική γη και μόνο γι’ αυτό. Ίσως να νομίζουν ότι άλλοι σκέφτονται και παρακινούν κι εμένα για να φτάσουν στο σκοπό τους. Αλλά εγώ δεν είμαι τέτοιος άνθρωπος που να μην καταλαβαίνω. Είμαι βέβαιος ότι κανένας, από τους ανωτέρους μέχρι τους κατωτέρους της αριστεράς, δε σκέφτεται να παραχωρήσει μέρος της Ελλάδας μας σε ξένους γείτονες και Σλάβους.

   Για την κατηγορία ότι πολεμούμε την ησυχία και την τάξη του λαού και πάμε για την ανατροπή της σημερινής κυβέρνησης...»

Βασιλικός Επίτροπος: «Δεν υπάρχει τέτοια κατηγορία».

Κατηγορούμενος: «Οι ομάδες, όπως λέτε, τότε, σε τι αποβλέπουν;».

Βασιλικός Επίτροπος: «Οι ομάδες αποβλέπουν στο να προσβάλλουν τα όργανα της τάξης».

Κατηγορούμενος: «Σε μας τονίσατε ότι πάμε να καταλάβουμε την αρχή. Όσο για τις μικρές ομάδες, που πραγματοποίησαν τις επιθέσεις, πράγματι τις οργάνωσα εγώ. Και κατείχα όπλα που ανήκαν στο στρατό. Αλλά ο σκοπός μου ήταν αυτός που ανέφερα. Σκοπός μου ήταν να φρενάρω τη λυσσασμένη επίθεση της μοναρχοφασιστικής κλίκας που κυβερνά τη χώρα μας, με τα ξένα όπλα που έφεραν στην αρχή.

Αν επιτρέπεται, δυο λόγια για το ζήτημα της κυβέρνησης... Εγώ πάλι τονίζω ότι έμεινα πιστός στα δημοκρατικά ιδανικά που πιστεύω και για τα οποία δούλεψα μέχρι σήμερα. Απ’ την αρχή που μπήκα στον αγώνα, δεν αγωνίστηκα για το ατομικό μου απλώς συμφέρον, αλλά για το γενικό, για να καλυτερέψει έτσι και το ατομικό. Φιλοτομαριστής δεν είμαι και το απέδειξα στις τόσες κακουχίες και τα τόσα βάσανα. Εγώ τράβηξα μπροστά αποφασιστικά, γι’ αυτό που πιστεύω για το λαό.

Εδώ, η δίκη αυτή, ο τρόπος της διοργάνωσης και της διεξαγωγής της, δεν έχει σκοπό να περιοριστεί στα πλαίσια απλώς του κατηγορητηρίου, αλλά να κάνει ντόρο, να δυσφημίσει την αριστερά γενικά και τα πρόσωπα που κατηγορούνται. Εγώ αυτό το αντελήφθην. Και με βρίζετε και με διαπομπεύετε με τον τρόπο που ξέρετε εσείς.

Για τον Πούγκουρα, ιδέα δεν έχω. Τώρα το ακούω ότι τον σκότωσαν. Εδώ σκοτώθηκε ένα σωρό κόσμος, χωρίς να έχει κανείς ιδέα και τώρα παρουσιάζουν έναν Πούγκουρα και μας λένε ότι τον σκοτώσαμε εμείς. Αυτό δεν είναι σωστό.

Ένα ζήτημα που επανειλημμένως χρησιμοποίησε η μαύρη αντίδραση ενάντια στο πρόσωπό μου και αναφέρθηκε εδώ, είναι και το ζήτημα του γάμου μου».

Πρόεδρος: «Αυτός δεν ανήκει στην ουσία της κατηγορίας».

Κατηγορούμενος: «Είναι βασικό για μένα. Εδώ ανέφερε η Ασφάλεια και σεις προσωπικά, ότι, δεν ξέρω πόσοι τορβάδες λίρες ξοδεύτηκαν και ότι έκανα πριγκηπικό γάμο, πράγμα που είχε επίδραση και στον καθηγητή Βασδέκη, συγκατηγορούμενό μου, αφού είπε ότι πραγματικά τώρα μάθαινε ότι κάποιοι έκαναν τέτοιους γάμους.

Για το ζήτημα αυτό εγώ λογοδότησα στο κόμμα μου, επειδή έκανα κάτι που έγινε σε μια εποχή λευτεριάς. Ήρθε πολύς κόσμος που δεν μπορούσα να τον διώξω. Έτσι, πήρε ο γάμος μαζικό χαρακτήρα. Και τότε, χτυπώντας εμένα, χτυπούσαν τους αγωνιστές.

Θέλω να αναφερθώ και σε ένα άλλο ζήτημα αν και το έθιξα ήδη. Πρέπει, όμως, να το αναπτύξω. Εδώ ανέφερε ο Παπαδόπουλος ότι το κόμμα τους δολοφονούσε και εμείς παίρναμε μέτρα...»

Βασιλικός Επίτροπος: «Για το κόμμα απολογείσαι ή για σένα;».

Κατηγορούμενος: «Αυτό έχει σημασία. Πρέπει να απαντήσω στο μάρτυρα που κατέθεσε αυτά».

Βασιλικός Επίτροπος: «Ρώτησες και σου απάντησε».

Κατηγορούμενος: «Ανέφερε πράγματα αλλά δεν είχα απαντήσει. Δεν είχα το δικαίωμα τότε».

Βασιλικός Επίτροπος: «Απάντησες και του είπες ότι είναι ψέματα. Και του είπες να σου αναφέρει παραδείγματα».

Κατηγορούμενος: «Δε μίλησε, όμως, γι’ αυτά».

Βασιλικός Επίτροπος: «Δε σε αφορά εσένα αυτό».

Κατηγορούμενος: «Με αφορά. Γιατί θα μιλούσα όπως μίλησα και για το ζήτημα του Πούγκουρα».

Βασιλικός Επίτροπος: «Για το ζήτημα του Πούγκουρα, όμως, έπρεπε να μιλήσεις, γιατί σου είχε απαγγελθεί κατηγορία και έπρεπε να την αντικρούσεις».

Κατηγορούμενος: «Ναι, αλλά πάνω στο μάρτυρα δεν απολογήθηκα».

Βασιλικός Επίτροπος: «Σου είπε ορισμένα πράγματα ο μάρτυς και απολογήθηκες».

Κατηγορούμενος: «Στο ζήτημα ότι έκανα διαπραγματεύσεις με την Ασφάλεια, τους προκαλώ ανοιχτά να μιλήσουν και να μου πουν τι ανταλλάγματα τους ζήτησα».

Βασιλικός Επίτροπος: «Δεν είπε τέτοια πράγματα. Είπε ότι απεκάλυψες ότι τα κρυμμένα όπλα βρίσκονταν στο σπίτι της Πατσιά, στην κρύπτη του παραθύρου».

Κατηγορούμενος: «Έστω κι αυτό. Αλλά είπε και άλλα πράγματα για διαπραγματεύσεις και τα δημοσίευσαν».

Βασιλικός Επίτροπος: «Δεν είπε τέτοια πράγματα. Είπε μόνο ότι κατέθεσες ορισμένα πράγματα και ζήτησες να μην γίνουν γνωστά».

Κατηγορούμενος: «Αυτό δεν ισχύει.

Τώρα, για τις δουλειές που ευθύνομαι προσωπικά, αυτές είναι: ο συντονισμός ενεργειών και τα χτυπήματα. Τον Κωφίτσα εγώ προσωπικά έδωσα εντολή να τον παρακολουθήσουν και εκτελέστηκε. Ήμουν υπεύθυνος εγώ. Για τον Παγώνη, εγώ παίρνω την ευθύνη. Για το καφενείο «Ελληνικόν», εγώ έδωσα εντολή στο Διογένη και έριξαν τις χειροβομβίδες. Για την Τούμπα και το καφενείο του Μπόνου, προσωπικά πήγα εγώ. Για τους αεροπόρους, εγώ έκανα την παρακολούθηση. Αν ένα παιδί δεν μπορούσε να ρίξει τη χειροβομβίδα, θα την έριχνα εγώ». (ακούγεται φωνή αποδοκιμασίας από το ακροατήριο. Ο Πρόεδρος παρεμβαίνοντας, λέει ότι ο κατηγορούμενος είναι ιερός).

Βασιλικός Επίτροπος: «Δε μου λες. Αλβανέ. Για την επίθεση κατά του καφενείου «Ελληνικός» δεν μας είπες πολλά».

Κατηγορούμενος: «Είπα ότι έδωσα εντολή».

Βασιλικός Επίτροπος: «Είπες προηγουμένως ότι έδωσες λόγο στο κόμμα για το γάμο σου. Σε κατηγόρησαν γι’ αυτό;».

Κατηγορούμενος: «Δεν ξέρω».

Βασιλικός Επίτροπος: «Μα για να δώσεις λόγο;».

Κατηγορούμενος: «Εδώ δεν μπορούν να αναφερθούν ζητήματα κομματικά».

Βασιλικός Επίτροπος: «Πάντως λογοδότησες».

Κατηγορούμενος: «Είπα».

Βασιλικός Επίτροπος: «Δε μου λες, όταν ήρθε ο Ζαχαριάδης...».

Κατηγορούμενος: «Α! Μου διέφυγε. Ο Ζαχαριάδης απ’ την Κέρκυρα έστειλε γράμμα».

Βασιλικός Επίτροπος: «Ποιο γράμμα; Το πρώτο ή το δεύτερο που λέτε να συνθηκολογήσουμε με τους Ιταλούς;».

Κατηγορούμενος: «Αυτό ήταν δικό σας. Το έκανε ο Μανιαδάκης που έβγαζε ψεύτικο «Ριζοσπάστη». Ο Ζαχαριάδης ήρθε εδώ και ο λαός της Θεσσαλονίκης του έκανε μεγάλη υποδοχή. Εσείς τον βρίσατε ως αλήτη. Έτσι όμως, βρίσατε όλο το λαό της Θεσσαλονίκης.

Τότε εγώ ήμουνα φυλακή. Η Ασφάλεια μου είπε ότι αυτός μάζεψε τα στελέχη της Μακεδονίας και Θράκης και ότι έγινε σύσκεψη στο Γραφείο του κόμματος. Επίσης ότι εκεί ήταν ο Χατζής. Εφ’ όσον δεν είχα καμιά οργάνωση στα χέρια μου, δηλαδή δεν καθοδηγούσα οργάνωση, με τι ιδιότητα να πήγαινα να λογοδοτήσω;».

Βασιλικός Επίτροπος: «Δεν ήσουν περιφερειακός;».

Κατηγορούμενος: «Εγώ το 1935 έφυγα».

Βασιλικός Επίτροπος: «Εγώ σου λέω για το 1946».

Κατηγορούμενος: «Δεν ήμουν. Ήμουν φυλακή από το 1945 ως το 1946. Νωρίτερα ήμουν εδώ, αλλά δεν είχα οργάνωση».

Βασιλικός Επίτροπος: «Ήσουν μέσα στη κομματική οργάνωση. Δεν ήσουν περιφερειακός στη Βέροια;».

Κατηγορούμενος: «Ναι, αλλά εφ’ όσον μπήκα φυλακή, την οργάνωση την πήραν άλλοι και δεν υπολογιζόμουν οργανωμένο μέλος».

Βασιλικός Επίτροπος: «Έπαυσες να είσαι κομμουνιστής;».

Κατηγορούμενος: «Όχι. Αλλά εδώ ήρθαν τα στελέχη που καθοδηγούσαν τις πόλεις και οι Γραμματείς. Εγώ δεν μπορούσα να πάρω μέρος. Το ζήτημα του Ζαχαριάδη, σας λέω ότι, προσωπικά, δεν το γνωρίζω. Ούτε στην πρώτη ούτε στη δεύτερη σύσκεψη πήρα μέρος, ούτε στο λευκό Πύργο».

Βασιλικός Επίτροπος: «Αυτό δεν μπορούμε να το πιστέψουμε».

Κατηγορούμενος: «Τι να σας πω τότε; Εσείς θέλετε να σας πω ότι τον ξέρω για να τον πείτε δολοφόνο».

Βασιλικός Επίτροπος: «Μα είναι δολοφόνος. Ξέρεις, ότι έχει βγει καταδικαστική απόφαση για φόνο εις βάρος του, προ είκοσι ετών;».

Κατηγορούμενος: «Εσείς ότι θέλετε βγάζετε».

Βασιλικός Επίτροπος: «Έχει σκοτώσει έναν Αρχειομαρξιστή στον Πειραιά. Η γραμμή της μαζικής αυτοάμυνας από που πάρθηκε;».

Κατηγορούμενος: «Πάρθηκε από την ανάγκη να αμυνθεί ο λαός, στη σύσκεψη που κάναμε εγώ και ο Αλέκος».

Βασιλικός Επίτροπος: «Σεις οι δυο δώσατε «τη γραμμή» σε όλη την Ελλάδα;».

Κατηγορούμενος: «Δεν ξέρω τι έγινε σ’ όλη την Ελλάδα».

Βασιλικός Επίτροπος: «Δε διάβαζες τύπο;».

Κατηγορούμενος: «Η Μαζική Λαϊκή Αυτοάμυνα δεν ήταν οργανωτικό ζήτημα».

Βασιλικός Επίτροπος: «Σύμφωνοι. Αλλά έγινε με απόφαση του κόμματος».

Κατηγορούμενος: «Εγώ δεν ξέρω. Δεν είχα κομματικό βιβλιάριο».

Βασιλικός Επίτροπος: «Ναι, αλλά διάβαζες τη «γραμμή» από τον τύπο».

Κατηγορούμενος: «Ο τύπος εδώ στη Θεσσαλονίκη, έγραφε να διαφωτιστεί ο λαός και να δει ότι από το ίδιο το Σύνταγμα έχει το δικαίωμα να αμυνθεί».

Βασιλικός Επίτροπος: «Η «γραμμή» δόθηκε από τον τύπο. Αφού διάβαζες, θα ήξερες ότι ήταν «γραμμή» την οποία έδινε το κόμμα».

Κατηγορούμενος: «Εγώ ήξερα πως να αμυνθεί ο λαός και είχα την ικανότητα να τον διαφωτίσω. Το άρθρο αυτό που δημοσιεύτηκε, το είδα. Μα δεν το είχα υπ’ όψιν μου από πριν».

Βασιλικός Επίτροπος: «Εσύ που ξέρεις την κομματική φρασεολογία, μπορείς μέσα σε ορισμένες γραμμές του άρθρου, να διαβάζεις και να καταλαβαίνεις πολύ περισσότερα πράγματα από μένα».

Κατηγορούμενος: «Ο Παπαδόπουλος είπε ότι ο Αλβανός είχε την ικανότητα να παίρνει «γραμμή» απ’ την εφημερίδα. Άρα, βρήκαν ότι είναι περιττό να πηγαίνει σε συσκέψεις. Είτε ήμουν είτε δεν ήμουν σε συσκέψεις, σύμφωνα μ’ αυτούς, ότι έκανα ήταν κομματικό. Εγώ είπα ότι είχα την ικανότητα να λέω στο λαό πως να περιφρουρήσει τις δημοκρατικές του ελευθερίες. Είχα την ικανότητα να τον οργανώσω να αμυνθεί. Αλλά αυτό είναι...».

Βασιλικός Επίτροπος: «Εγώ δεν παραγνωρίζω την ικανότητά σου. Δεν ήταν λίγα αυτά που έκανες. Αλλά θέλεις να απαντήσεις ή υπεκφεύγεις;».

Κατηγορούμενος: «Τι υπεκφεύγω;».

Βασιλικός Επίτροπος: «Πες μου. Η «γραμμή» ήταν σύμφωνη με τη Λαϊκή Αυτοάμυνα; Διάβαζες εφημερίδα, «Ριζοσπάστη», «Ελεύθερη Ελλάδα», «Λαϊκή Φωνή». Δε διάβασες το λόγο του Ζαχαριάδη και τις αποφάσεις του Μακεδονικού Γραφείου;».

Κατηγορούμενος: «Μάλιστα. Σχετικά με το λόγο του Ζαχαριάδη, διάβασα  ότι έγινε ολόκληρη μάχη στη «Λαϊκή Φωνή» με το «Φως», ότι παραποίησαν το λόγο, ότι από δω έδωσε το σύνθημα να βγουν οι Μπαρούτηδες και οι αντάρτες, ότι κήρυξε την επανάσταση. Για το λόγο του, συγκεκριμένα θυμάμαι τούτο: ότι έκανε μια ανάλυση της κατάστασης στην Νοτιοανατολική Ευρώπη, στις Λαϊκές Δημοκρατίες, πως οργανώνονται, κλπ.».

Βασιλικός Επίτροπος: «Από την ημέρα που ήρθες στη Θεσσαλονίκη, ως την ημέρα που πιάστηκες, έπαυσες να είσαι κομμουνιστής;».

Κατηγορούμενος: «Οργανωμένος, ναι».

Βασιλικός Επίτροπος: «Έπαυσες να είσαι μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος;».

Κατηγορούμενος: «Δεν είχα το βιβλιάριο του κόμματος».

Βασιλικός Επίτροπος: «Τι σημασία έχει αυτό;».

Κατηγορούμενος: «Πως δεν έχει».

Βασιλικός Επίτροπος: «Δηλαδή διεγράφης από το κόμμα;».

Κατηγορούμενος: «Δεν είναι αυτό. Αυτό δεν μπορώ να το ξέρω, γιατί εγώ δεν είχα ανάμειξη στα κομματικά ζητήματα. Εγώ τράβηξα άλλη γραμμή».

Βασιλικός Επίτροπος: «Τότε γιατί σε καλεί το κόμμα και σου κάνει επικρίσεις;».

Κατηγορούμενος: «Δεν ξέρω. Που; Πότε;».

Βασιλικός Επίτροπος: «Τότε για την περίφημη υπόθεση του μαζικού, όπως είπες, γάμου σου».

Κατηγορούμενος: «Τότε ήταν άλλη εποχή. Δεν είχα συλληφθεί τότε».