Τον Μάρτιο του 2005, στην 43η επέτειο του θανάτου του Βασίλη Στάλιν, δημοσιεύθηκαν στον αστικό τύπο διάφορα συκοφαντικά άρθρα με θέμα τον ίδιο. Ο Βασίλι Στάλιν πέθανε σε ηλικία 42 ετών πάνω στην ακμή της νιότης του.
Οι χρουτσιωφικοί και οι φιλελεύθεροι δημοκράτες δεν συκοφάντησαν μόνο τον μεγάλο σταχαστή και ηγέτη Ι. Β. Στάλιν αλλά και τα παιδιά του, το Γιάκοφ, την Σβετλάνα και το Βασίλι.
Τα παιδιά του Στάλιν δεν ήταν τα «παιδιά του Αρμπάτ» που απεχθάνονταν το Σοβιετικό λαό και την πατρίδα τους και σε αντίθεση με το γιο του Χρουτσιώφ, δεν πρόδωσαν τους στενούς τους φίλους και συντρόφους.
Ο μεγαλύτερος γιος του Στάλιν προτίμησε να πεθάνει πέφτοντας στο ηλεκτροφόρο συρματόπλεγμα του γερμανικού στρατοπέδου αιχμαλώτων πολέμου παρά να παραμείνει έγκλειστος σε αυτό. Οι συνθήκες ζωής για την κόρη του Στάλιν, τη Σβετλάνα, ήταν σε τέτοιο βαθμό ανυπόφορες που η ίδια αναγκάστηκε να αποδράσει από την ίδια της τη χώρα και να περάσει τις τελευταίες μέρες της ζωής της σε ένα καταφύγιο στο Λονδίνο.
Ο Βασίλι Στάλιν εξευτελίστηκε και συκοφαντήθηκε. Παρουσιάστηκε ως άχρηστος ταραχοποιός νεαρός, ατάλαντος πιλότος, ανίκανος διοικητής και αλκοολικός με γαλόνια στρατηγού. Τίποτα απ’ όλα αυτά όμως δεν είναι αλήθεια. Όλα είναι συκοφαντίες εναντίον ενός έντιμου, αξιοπρεπή, ειλικρινή, ανιδιοτελή και ταλαντούχου ανθρώπου που μόνο όφελος και δόξα θα μπορούσε να προσφέρει στη Σοβιετική Ένωση. Τα ταλέντα όμως του Βασίλι δεν ενδιέφεραν τον τροτσκιστή Χρουτσώφ και τον περίγυρό του. Εκδικήθηκαν τον Στάλιν και το γιό του γιατί τον φοβόντουσαν. Ο Βασίλι είχε δυνατό χαρακτήρα και επομένως αποτελούσε έναν επικίνδυνο αντίπαλο για τους χρουτσιοφικούς. Παρά την πίεση που του άσκησαν, ο Βασίλι αρνήθηκε να αποκηρύξει τον πατέρα του. Δεν δέχτηκε ούτε να αλλάξει το όνομά του, ούτε να παραμείνει σιωπηλός όπως η αδελφή του η Σβετλάνα.
Ο Νικολάι Ζένκοβιτς μελέτησε λεπτομερώς τη ζωή και τη στρατιωτική δράση του Βασίλι Σταλίν και την παρουσίασε στην πραγματεία του «Ο πρίγκιπας και η νοσοκόμα». Το ίδιο έκανε ο Γιούρι Μούχιν στα βιβλία του «Η δολοφονία του Στάλιν και του Μπέρια» και «Άσοι των αιθέρων και προπαγάνδα» και η Έλενα Προυντνικόβα στο βιβλίο της «Στάλιν. Η δεύτερη δολοφονία». Η πληρέστερη εξιστόρηση της ζωής του Βασίλι Στάλιν μπορεί να βρεθεί στα δημοσιεύματα του πρώην πιλότου και συγγραφέα Στανισλας Γκριμπανόφ και άλλων. Σε αυτές τις μελέτες οι συγγραφείς αποκαλύπτουν την διακεκριμένη προσωπικότητα του Βασίλη Στάλιν ως πιλότου, ως διοικητή και ως διοργανωτή χρήσιμων δραστηριοτήτων στον στρατό. Ταυτόχρονα, ξεσκεπάζουν τους μύθους και τις συκοφαντίες της αδελφής του Σβετλάνας και άλλων κακοπροαίρετων εναντίον στον Στάλιν και τους γιούς του.
Ο Βασίλι γεννήθηκε το Μάρτη του 1921. Ήταν ένα δραστήριο, παθιασμένο και επίμονο παιδί. Όλοι τον είχαν κακομάθει, οι συγγενείς, οι δάσκαλοι. Ο Βασίλι δεν ήταν μετριόφρων· τους εκβίαζε όλους με τη σειρά εκμεταλλευόμενος τη θέση του.
Ο Ι.Β. Στάλιν επιθυμούσε να δει τους γιούς του στρατιωτικούς. Ο Βασίλι μπήκε στην σχολή αεροπορίας Κατσίνσκι όπου εκπαιδεύονταν πιλότοι στρατιωτικών αεροπλάνων. Οι γιοί του Μικογιάν και άλλων στελεχών του Κρεμλίνου λάμβαναν την εκπαίδευσή τους εκεί. Ο Βασίλι αποφοίτησε πολύ άνετα με το βαθμό του υπολοχαγού. Τον Μάρτιο του 1940, τον στέλνουν στο τμήμα της πολεμικής αεροπορίας το οποίο εφοδίαζε με ανταλλακτικά τα καταδιωκτικά Ι-15. Εκεί είχαν ανάγκη από πιλότους πολεμικών αεροπλάνων με ξεχωριστό θάρρος, ιδιοσυγκρασία και πάθος. Μαζί όμως με αυτά τα χαρακτηριστικά, ο Βασίλι άρχιζε να επιδεικνύει μια σειρά άλλα όπως η πραγματοποίηση καλομελετημένων ενεργειών καθώς και το σοβαρό ενδιαφέρον στη νέα τεχνολογία. Ο Βασίλι είχε μεγάλη αδυναμία στην πολεμική αεροναυτική.
Σ’ ένα γράμμα προς τον πατέρα του, παραπονείται γιατί οι συνάδελφοί στη μοίρα πετούσαν ήδη με νέου τύπου αεροσκάφη: Μιγκ, Γιακ και Λαβ και ότι είναι ο μόνος μεταξύ των μελλοντικών διοικητών που πετούσε ακόμα με τα παλιά Ι-15. Ο Βασίλι πρότεινε όλα τα κέντρα εκπαίδευσης πιλότων να αποκτήσουν αεροσκάφη τελευταίας τεχνολογίας και όλοι οι μελλοντικοί μοίραρχοι να εκπαιδεύονται με αυτά
Οι πιλότοι πολεμικών αεροσκαφών είναι άνθρωποι με ξεχωριστές ικανότητες. Βρίσκονται διαρκώς πάνω στη κόψη του ξυραφιού, μεταξύ ζωής και θανάτου, και η κάθε αποστολή τους στη διάρκεια του πολέμου θα μπορούσε να είναι η τελευταία τους. Στον ελεύθερο χρόνο τους ξεκουράζονταν και, μερικές φορές, χαλάρωναν με λίγα ποτά. Και ο Βασίλι έπινε αλλά όχι περισσότερο από τους άλλους. Η αδερφή του η Σβετλάνα, που από μικρή δεν τον αγαπούσε, έγραψε ότι ήταν «πέρα για πέρα αλκοολικός». Ποτέ όμως δεν έζησε μαζί με τον αδελφό της και σπάνια τον συναντούσε. Ο Βασίλι ήταν στρατιωτικός, εκείνη πολίτης και επομένως οι ισχυρισμοί της είναι αμφίβολοι.
Η Σβετλάνα έγραψε μόνο αρνητικά για τον αδερφό της χωρίς να αναφερθεί στο πώς υπηρέτησε στο στρατό και στο πώς πολέμησε. Και αυτή ακριβώς είναι η πιο σημαντική πλευρά της ζωής ενός τόσο ξεχωριστού ατόμου όπως ο Βασίλι Στάλιν. Όπως ήταν φυσικό, οι μεγαλύτεροι διοικητές τον πρόσεχαν και περιόριζαν τον αριθμό των αποστολών που αναλάμβανε. Προήχθηκε στο βαθμό του επιθεωρητή-πιλότου και κατόπιν επικεφαλής των επιθεωρήσεων στην αεροπορία του Κόκκινου Στρατού, θέση στην οποία υπηρέτησε μέχρι το Ιανουάριο του 1943.
Ο Βασίλι δεν ήταν ικανοποιημένος στη θέση του επιθεωρητή. Ήθελε πάρα πολύ να είναι στο μέτωπο· αισθανόταν ότι η θέση του βρισκόταν εκεί. Είχε την αίσθηση ότι τον υποτιμούσαν δίνοντάς του μια θέση στα μετόπισθεν. Όντας γενναίος και δραστήριος, ήθελε να βρίσκεται στην καρδιά των γεγονότων. Παρ’ όλα αυτά δεν του επιτράπηκε να πάει στο μέτωπο. Οι διοικητές του γνώριζαν ότι ο μεγαλύτερος γιός του Στάλιν είχε καταλήξει αιχμάλωτος σε γερμανικό στρατόπεδο και ήταν άγνωστο αν θα επιστρέψει ζωντανός. Και ότι ο άλλος, ο τελευταίος, γιός του Στάλιν, επίσης φλογερός πατριώτης καιγόταν να συμμετάσχει στην πολεμική δράση όπου θα μπορούσε να σκοτωθεί ανά πάσα στιγμή. Σε αυτήν την περίοδο λοιπόν «της υπηρεσίας στα μετόπισθεν» ίσως κυκλοφόρησαν κάποιες φήμες ότι ο γιός του Στάλιν έπιασε «κελεπούρι» στην πλάτη του πατέρα του και ότι «την περνούσε χαλαρά». Η ειρηνική ζωή στα μετόπισθεν ήταν μεγάλο βάρος για τον ίδιο.
Τον Ιανουάριο του 1943 η επιθεώρηση καταργήθηκε. Ο Βασίλι Στάλιν με το βαθμό του συνταγματάρχη προοριζόταν για διοικητής του 32ου Αεροπορικού Τάγματος Φρουρών. Σχετικά με το πώς πολέμησε και πως διοίκησε ο Βασίλι Στάλιν, γράφει ο πιλότος και Ήρωας της Σοβιετικής Ένωσης, Σ.Φ. Ντολγκούσιν: «Ο Βασίλι διοίκησε το τάγμα με επιμέλεια και άκουγε με προσοχή εμάς τους πιο έμπειρους πιλότους. Ως διοικητής του τάγματος θα μπορούσε, κατά την διάρκεια μιας αποστολής, να τεθεί επικεφαλής μιας οποιασδήποτε μοίρας, για κάποιο λόγο, πετούσε με την δική μου. Το Φεβρουάριο και το Μάρτιο του 1943, με τη συμμετοχή του Βασίλι, καταρρίψαμε αρκετά εχθρικά αεροσκάφη. Την 5η Μαρτίου κατέρριψε μόνος του ένα FW-190…Θυμάμαι μια φορά που έκανε ένα λάθος, συνηθισμένο για νέους πιλότους, μολονότι ο ίδιος ήταν ήδη «παλιά καραβάνα». Καταδίωκε ένα Fokker και πάνω στην πίεση της στιγμής αποκόπηκε από την ομάδα και δέχτηκε επίθεση από έξι εχθρικά αεροσκάφη. Τον βοηθήσαμε όλοι να βγει από την δύσκολη θέση. Επιστρέψαμε στη βάση. Ο Βασίλι ήταν συνταγματάρχης και εγώ λοχαγός – εκείνος διοικητής του τάγματος και εγώ μοίραρχος. Στην αεροπορία η διάκριση των βαθμών δεν ήταν πολύ έντονη. Τον κάλεσα σε μια άκρη και έκανα την δική μου ανάκριση για την πτήση. Έβγαλα το βάρος από πάνω μου όπως έπρεπε.
Στο φύλλο απονομής, που υπογράφεται από τον διοικητή της 16ης Αεροπορικής Δύναμης Σ. Ρουντένκο, φαίνεται ότι ο Β. Στάλιν κατέρριψε ακόμα ένα εχθρικό αεροσκάφος. Συνολικά δύο, πέραν εκείνων που καταρρίφθηκαν από όλη την ομάδα στην οποία αναφέρεται ο Ντολγούσιν.
Όσο περισσότερο πετούσε ο Βασίλι τόσο περισσότερο κίνδυνο διέτρεχε να καταρριφθεί, και να πιαστεί αιχμάλωτος πολέμου όπως ο αδερφός του ο Γιάκοφ. Κάτι τέτοιο δεν έπρεπε να γίνει σε καμία περίπτωση. Προκειμένου να αποφευχθεί ένα τέτοιο ενδεχόμενο, ο Βασίλι πετούσε χωρίς αλεξίπτωτο. Ήταν υπολογισμένο ως εξής: εάν το αεροσκάφος του καταρρίπτονταν από εχθρικά πυρά ο ίδιος θα σκοτωνόταν. Τούτο το γεγονός, αν και ελάχιστα γνωστό, ήταν αληθινό.
Από το 1943 ο Βασίλι Στάλιν υπηρετούσε συνεχώς σε διοικητικές θέσεις, και κατόπιν έγινε διοικητής σώματος έχοντας υπό τις διαταγές του μια ολόκληρη περιοχή. Σε τέτοιες θέσεις δεν διατηρούνται αλκοολικοί και επιπλέον ο ίδιος ο πατέρας του δεν θα επέτρεπε σε ένα τέτοιο άτομο να διοικεί τόσο μεγάλες μονάδες. Δεν προήχθηκε γιατί ήταν γιός του Στάλιν, αν και ένα τέτοιο επιχείρημα θα μπορούσε να έχει βάση. Σύμφωνα με τις αναμνήσεις πολλών συναδέλφων του, ο κύριος λόγος ήταν το γεγονός ότι η δραστηριότητα του Βασίλι ως διοικητή είχε θετικά αποτελέσματα.
Όταν προήχθηκε σε διοικητή μεραρχίας, είχε στο ενεργητικό του 3105 ώρες πτήσης. Ο βοηθός του είχε 2000 ώρες πτήσης και οι διοικητές ταγμάτων από 1000 ώρες ο καθένας. Άρα, με βάση τον αριθμό ωρών στον αέρα και την εμπειρία, διέθετε τα προσόντα για τη θέση του διοικητή μεραρχίας. Ο Βασίλι Στάλιν πετούσε με πολεμικά αεροσκάφη όλων των τύπων και, επίσης, με διαφόρων ειδών βομβαρδιστικά. Κάτεχε καλά την αεροναυτική και την αγαπούσε πολύ.
Μερικοί υποστηρίζουν ότι ο Βασίλι Στάλιν βρισκόταν υπό προστασία και ότι πετούσε με συνοδό. Όμως ο πιλότος πολεμικών αεροσκαφών πετούσε πάντα μόνος του, χωρίς συνοδό. Όταν στέλνονται σε αποστολές, πετούν είτε κατά ζεύγη, είτε σε σειρά, είτε σε σχηματισμό μοίρας καλύπτοντας ο ένας τον άλλο διατρέχοντας, συχνά, μεγάλο κίνδυνο.
Όντας ήδη διοικητής μεραρχίας με το βαθμό του συνταγματάρχη, έγινε στρατηγός μόνο μετά από τέσσερα χρόνια, το 1946, και μετά το τέλος του πολέμου. Ο πατέρας του συγκατατέθηκε στην προαγωγή του μόνο όταν του παρουσίασαν για τρίτη φορά το Βασίλι με το βαθμό του στρατηγού.
Το 1948, ο Βασίλι Στάλιν διορίστηκε Διοικητής Αεροπορίας της Στρατιωτικής Περιοχής Μόσχας. Σε αυτή τη θέση μεγάλης ευθύνης, αναδείχθηκε σε σπουδαίο στρατιωτικό ηγέτη και οργανωτή. Παρέλαβε την περιοχή όταν βρισκόταν σε δεινή κατάσταση. Από άποψη εκπαίδευσης και άλλων δεικτών καταλάμβανε τη 10η θέση ανάμεσα στις Αεροπορικές Δυνάμεις άλλων περιοχών. Παραλαμβάνοντας την περιοχή, ο Βασίλι Στάλιν άρχισε να μελετάει εντατικά την κατάσταση με σκοπό να εντοπίσει τις αδυναμίες και να τις διορθώσει. Πρώτα απ’όλα ενίσχυσε την πειθαρχία, απαγόρευσε την κατανάλωση βότκας στους χώρους δουλειάς και απαίτησε την μείωση στην κατανάλωση ποτού γενικά. Σε σύντομο χρονικό διάστημα τα αεροδρόμια επανήλθαν σε κανονική λειτουργία και κατασκευάστηκαν νέα. Ο ίδιος ο Βασίλι Στάλιν ανέλαβε την εκπαίδευση των πιλότων και για μήνες ολάκερους παρέμενε στην μονάδα. Ολόκληρη η αεροπορική μεραρχία υπό την διοίκηση του Κοζντούμπ πέρασε την εκπαίδευση υπό την επίβλεψη του Βασίλι Στάλιν. Διακρίθηκε στον πόλεμο της Κορέας και επέτρεψε ουσιαστικά χωρίς απώλειες.
Ο Βασίλι Στάλιν προσέφερε ανεπιφύλακτη στήριξη στους υφιστάμενούς του. Επέλεγε τα διαμερίσματα τους και τους βοηθούσε υλικά. Την ίδια ώρα, ήταν απαιτητικός προς αυτούς. Ενέπνεε το φόβο και το σεβασμό. Η είδηση ότι ο Βάσια «επιστρέφει στην βάση» προκαλούσε ρίγη ανατριχίλας. Μεγάλη προσοχή έδωσε επίσης και στα σπορ φροντίζοντας να σχηματιστούν αρκετές ομάδες. Όταν εξελέγη βουλευτής στο Ανώτατο Σοβιέτ το 1948 ερχόταν σε επαφή με τους εκλογείς του σε καθημερινή βάση. Κανείς ποτέ δεν παρατήρησε ότι ήταν μεθυσμένος ή ότι έπινε.
Τα αποτελέσματα της δουλειάς του Βασίλι Στάλιν έγιναν ορατά. Μετά από ένα χρόνο η Αεροπορία της Στρατιωτικής Περιοχής Μόσχας κατέλαβε την δεύτερη θέση ενώ το 1949, 1950, και 1951 την πρώτη. Σύμφωνα με την στρατιωτική παράδοση, ο διοικητής μιας μονάδας που καταλαμβάνει τρεις συνεχόμενες φορές την πρώτη θέση δικαιούται βραβείο, ένα παράσημο. Ο Βασίλι Στάλιν είχε κερδίσει ένα τέτοιο βραβείο αλλά ο πατέρας του αρνήθηκε να του το δώσει με την αιτιολογία ότι είχε ήδη αρκετά
Το καλοκαίρι του 1952 ο Βασίλι Στάλιν απομαρκρύνθηκε από τη θέση του διοικητή Αεροπορίας της στρατιωτικής Περιοχής Μόσχας. Όσον αφορά τα αίτια, υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Σύμφωνα με τη Σβετλάνα, ο λόγος ήταν η συντριβή αρκετών αεροπλάνων λόγω κακών καιρικών συνθηκών κατά την παρέλαση της Πρωτομαγιάς. Αυτό όμως δεν είναι αλήθεια. Στην πραγματικότητα δεν επρόκειτο για την παρέλαση της Πρωτομαγιάς αλλά μια παρέλαση προς τιμήν της Αεροπορίας η οποία εξελίχθηκε όμως χωρίς κανένα επεισόδιο. Ο Στάλιν ανακοίνωσε τις ευχαριστίες του προς τους πιλότους. Ο Βασίλι αφού μπήκε στο κτίριο όπου βρίσκοταν οι ηγέτες, ήπιε γεμάτος χαρά.. Ο Στάλιν βλέποντας τον γιό του σε αυτή τη κατάσταση ρώτησε: «Τι είναι λοιπόν όλα αυτά;» Και ο Βασίλι απάντησε «Είμαι κουρασμένος». «Αισθάνεσαι συχνά τέτοια κούραση;» ρώτησε ο Στάλιν. Η απάντηση ήταν «Όχι». Ο αρχηγός της Αεροπορίας Ζιγκάρεφ ανταπάντησε «Συχνά» και ο Βασίλι του’βαλε τις φωνές. Ο Στάλιν διέταξε να απομακρυνθεί από τη θέση του και να μετατεθεί στην Άπω Ανατολή.
Αυτή η εκδοχή πλησιάζει την αλήθεια. Δεν δόθηκε όμως διαταγή να μετατεθεί ο Βασίλι στην Άπω Ανατολή. Στην περίπτωσή του δεν υπήρχε κανένα ιστορικό αλκοολισμού. Αν κάποιος κοιτάξει φωτογραφίες του από την δεκαετία του ’60 δεν θα παρατηρήσει κανένα ίχνος αλκοολισμού.
Το πιο πιθανό ήταν η απαλλαγή του να συνδέεται με την είσοδό του στην Ακαδημία του Γενικού Επιτελείου. Απαραίτητη προϋπόθεση για την διατήρηση αυτής της θέσης με το βαθμό του υποστράτηγου, ήταν η κατοχή ανώτερης στρατιωτικής μόρφωσης που ο Βασίλι δεν είχε. Πολλοί που μεγάλωσαν κατά την διάρκεια του πολέμου δεν απέκτησαν την ανάλογη μόρφωση. Ήταν υποχρεωμένοι να μελετήσουν και μελέτησαν. Και ο Βασίλι ήταν υποχρεωμένος να μελετήσει. Το φθινόπωρο του 1952, έγινε δεκτός χωρίς εξετάσεις στην Ακαδημία του Γενικού Επιτελείου. Δεν κατάφερε όμως να αρχίσει την μελέτη. Μετά το θάνατο του πατέρα του, αποστρατεύθηκε και συλλήφθηκε αμέσως.
Προκύπτει το ερώτημα: Γιατί συνελήφθη ο γιος του Στάλιν; Πρόσφατα δημοσιεύτηκαν κάποια υλικά από την ανάκρισή του. Σε αυτά τονίζεται ότι ο Βασίλι Στάλιν είχε χτίσει πισίνα, συντηρούσε αθλητές, κυνηγετικό καταφύγιο και άλογα χρησιμοποιώντας κονδύλια της Στρατιωτικής Περιοχής. Για ένα τέτοιο αδίκημα, η χειρότερη ποινή που θα μπορούσε να του επιβληθεί ήταν επίπληξη.
Κανένα στοιχείο ατομικού πλουτισμού δεν ανακαλύφθηκε. Ούτε λάφυρα από τη Γερμανία, που πολλοί άλλοι είχαν, δεν βρέθηκαν. Ο διακεκριμένος δικηγόρος, Α. Σοκουλίμοφ, κατά την εξοικείωσή του με την ποινική υπόθεση του Βασίλι Στάλιν σημείωσε τα παρακάτω: «Σε ένα τραπέζι μπροστά μου βρίσκεται ο κατάλογος των κατασχεθεισών αντικειμένων: μία συλλογή τουφεκιών, δώρα κυρίως του πατέρα του, σπαθιά που του τα δώρισε ο Κ. Βοροσίλοφ και μια σέλα που του δώρισε ο Μπουντιένυ. Εκτός από αυτά δεν υπήρχε τίποτα το ενδιαφέρον. Ένα επιτραπέζιο ρολόι, κυνηγετικές μπότες, μια φωτογραφική και μια μηχανή λήψης, δύο ποδήλατα και δυο μοτοσικλέτες (δώρο του Ι. Β. Στάλιν) και ένα αυτοκίνητο.
Στα 1946-1947, ο Βασίλι ήταν διοικητής σώματος στρατού στη Γερμανία. Μία από τις μεραρχίες του ήταν σταθμευμένη στο Grossenhein, μισή ώρα από την πινακοθήκη της Δρέσδης. Ένα άλλο τάγμα ήταν σταθμευμένο στο Πότσδαμ, όπου βρισκόταν τα ανάκτορα των Πρώσων βασιλέων. Αν ήθελε θα μπορούσε να πάρει μαζί του πολλά αντικείμενα πολιτιστικής αξίας. Δεν το έκανε όμως σε αντίθεση με άλλους, κατά τα άλλα δοξασμένους, ανώτατους αξιωματικούς που βρισκόταν σε υπηρεσία στην Γερμανία εκείνη την περίοδο. Ο Βασίλι δεν έκλεψε ούτε απόκτησε τίποτε που δεν του άνηκε.
Παρόλ’ αυτά, δικάστηκε και καταδικάστηκε σε οχτώ χρόνια φυλάκιση από τα οποία εξέτισε τα εφτά. Οι Χρουτσιοφικοί νόμιζαν ότι είχε αναγνωρίσει την «προσωπολατρεία» γύρω από τον πατέρα του και την τραγωδία των «σταλινικών διώξεων». Αφέθηκε ελεύθερος στις 9 Ιανουαρίου 1960 και βγήκε στην σύνταξη. Του πρότειναν να αλλάξει επίθετο, αλλά αρνήθηκε.
Ο Βασίλι επιχείρησε να συναντηθεί με τον Χρουτσιόφ αλλά εκείνος δεν τον δέχονταν στέλνοντας στη θέση του τον Κ. Βοροσίλοφ. Η συνάντηση πραγματοποιήθηκε στις 9 Απριλίου 1960 και καταγράφηκε από συσκευή παρακολούθησης της KGB. Ο Βασίλι ζήτησε να του δώσουν δουλειά. Ο Βοροσίλοφ απάντησε: «Τούτο θα εξαρτηθεί από την συμπεριφορά σου από δω και στο εξής. Αν συνεχίσεις να συμπεριφέρεσαι όπως πριν, τούτο δεν πρόκειται ανεκτό σε καμιά περίπτωση. Ο Βασίλι είπε τότε: «πάνω απ’ όλα χρειάζομαι μια δουλειά». Ο Βορόσιλοφ δήλωσε τότε: «Προτού αρχίσεις να δουλεύεις, θα πρέπει να βάλεις ένα τέλος σε όλα εκείνα που σε εμποδίζουν να επιβιώσεις και μα δουλέψεις. Αν δεν μας διαβεβαιώσεις ότι θα συμπεριφερθείς καλά, δεν θα σου δώσουμε καμία δουλειά. Ο Βοροσόλοφ έφερε ως παράδειγμα την Σβετλάνα η οποία «ζει σωστά και συμπεριφέρεται καλά» και ρώτησε το Βασίλι: «Δεν θα την συναντήσεις ποτέ;». Και εκείνος απάντησε: «Δεν ξέρω, δεν βλεπόμαστε ποτέ». «Μα γιατί, σε αγαπάει». – «Μία κόρη που αποκήρυξε τον πατέρα της δεν μπορεί να είναι αδερφή μου. Ποτέ δεν αποκήρυξα τον ίδιο μου τον πατέρα και ούτε πρόκειται να το κάνω. Δεν είμαι διατεθειμένος να έχω καμία σχέση μαζί της». Απ’ ότι φαίνεται, ο Βοροσίλοφ, κατ’ ανάθεση του Χρουτσιώφ, υπέβαλε τον Βασίλι σε μια δοκιμασία προκειμένου να διαπιστώσει εάν εκείνος είχε αλλάξει αφ’ ότου βγήκε από τη φυλακή και εάν ήταν διατεθειμένος να αποκηρύξει τον πατέρα του. Αν ικανοποιούσε όμως την επιθυμία των χρουτσιοφικών αποκηρύσσοντας τον πατέρα του, δεν θα ήταν ένας Στάλιν. Ως αποτέλεσμα, στις 16 Απριλίου 1960, ο Βασίλι οδηγήθηκε πίσω στην φυλακή για να εκτίσει την οχτάχρονη ποινή του. Βγήκε τον επόμενο χρόνο, το 1961. Το επίθετό του είχε αλλάξει. Του δόθηκε διαβατήριο με το όνομα Βασίλι Τζουγκασβίλι και εξορίστηκε στο Καζάν όπου και πέθανε λίγο αργότερα. Του επέβαλαν μια ποινή φυλάκισης χωρίς να έχει διαπράξει απολύτως τίποτα, έτσι ώστε να σιωπήσει για πάντα. Και πραγματικά σιώπησε και θάφτηκε στο νεκροταφείο Άρσκι του Καζάν.
Γιατί, όμως, οι χρουτσιοφικοί μισούσαν τόσο πολύ τον Βασίλι Στάλιν;
Ο Γιούρι Μούχιν στο βιβλίο του «Η δολοφονία του Στάλιν και του Μπέρια» υποστηρίζει την εκδοχή ότι την νύχτα της 28ης Φλεβάρη 1953, ο Χρουτσιόφ, ο Ιγνάτιεφ και ο γιατρός Σμιρνόφ βρίσκοταν με τον Στάλιν και τον δηλητηρίασαν. Σύμφωνα όμως με την άποψη του συγγραφέα, ο Στάλιν δεν πέθανε αμέσως. Παραπλάνησαν τον φρουρό λέγοντάς του ότι ο Στάλιν είχε πιεί λίγο παραπάνω και ότι έπρεπε να τον αφήσουν να ξεκουραστεί. Όταν ο φρουρός μάντεψε τι συνέβη, άρχισε να τηλεφωνεί σε όλους συμπεριλαμβανομένου και του γιού του Στάλιν. Ο Βασίλι έφτασε νωρίς και, απ’ ότι φαίνεται, έμαθε κάτι από το φρουρό. Δίχως να μασάει τα λόγια του, επέπληξε τα μέλη του Προεδρείου της ΚΚ του ΚΚΣΕ: «Καταστρέψατε τον πατέρα μου ασυνείδητοι!» Όταν ο Χρουτσιόφ άκουσε αυτά τα λόγια κατάλαβε ότι ο Βασίλι γνώριζε περισσότερα απ’ όσα θα έπρεπε για το θάνατο του Στάλιν και ότι, επομένως, έπρεπε να απομονωθεί.
Ένα μήνα μετά το θάνατο του Ι. Β. Στάλιν, ο Βασίλι συλλαμβάνεται και καταδικάζεται σε οχτώ χρόνια κάθειρξη σύμφωνα με το άρθρο 58, παρ.1 και παρ.10, του ποινικού κώδικα για «προδοσία της πατρίδας», «αντισοβιετική προπαγάνδα» και «κατάχρηση» τα οποία ουδέποτε διέπραξε. Προκειμένου να δικαιολογήσουν την εκδικητική μανία τους εναντίον του Βασίλι, οι χρουτσιοφικοί άρχιζαν να ουρλιάζουν ότι ο γιός του Στάλιν ήταν χρόνια αλκοολικός. Μια τέτοια κατηγορία θα δικαιολογούσε το θάνατό του και θα δυσφημούσε τον πατέρα του.
Ο Α. Σοκουλίμσκι γράφει επ’ αυτού: «Αν ο Βασίλι Στάλιν ήταν αλκοολικός, τότε κατά την διάρκεια της παραμονής του στη φυλακή θα προσπαθούσε να προμηθευτεί αλκοόλ. Αλλά καμία τέτοια προσπάθεια δεν έγινε όπως σημειώνουν οι φρουροί. Επιβλέποντας τον Βασίλι στην φυλακή ο αντισυνταγματάρχης Κόζικ ανέφερε τα εξής στον Χρουτσιόφ: «Είναι ευγενικός όταν συζητάει με την διοίκηση και αφιερώνει πολύ χρόνο στο διάβασμα. Αλλά θεωρεί την καταδίκη του ως «παράνομη» και όλες τις κατηγορίες εναντίον του ως «προϊόν σκευωρίας από την αρχή μέχρι το τέλος».
Ο Σοκουλίμσκι έψαξε στη φυλακή για τους δεσμοφύλακες που θυμούνται ακόμα τον Βασίλι. Του είπανε ότι ο Βασίλι ζήτησε από τη διοίκηση να του δώσουν μια δουλειά στη συντήρηση της φυλακής. Εκτέλεσε τα καθήκοντά του άψογα. Έφτιαξε μάλιστα ένα καροτσάκι με το οποίο με το οποίο διένειμε φαγητό στους κρατούμενους. Κανείς δεν επιβεβαίωσε ότι ο Βασίλιεφ-Στάλιν προσπάθησε να προμηθευτεί αλκοόλ από έξω.
Ο Βασίλι Στάλιν είχε παντρευτεί τρεις φορές. Είχε αποκτήσει τέσσερα παιδιά από τους δύο πρώτους γάμους και μια υιοθετημένη κόρη από τον τρίτο. Και τα πέντε παιδιά ζούσαν μαζί του. Αν ήταν αλκοολικός τότε οι μητέρες και οι παππούδες των παιδιών δεν θα τα άφηναν να μένουν με ένα μέθυσο πατέρα. Και είχαν παππούδες: ένας ήταν συνταγματάρχης της MGB, του υπουργείου Κρατικής Ασφαλείας, ο δεύτερος ο στρατάρχης της Σοβιετικής Ένωσης Σ. Κ. Τιμοσένκο και ο τρίτος ο στρατηλάτης της ΕΣΣΔ. Όλα αυτά επιβεβαιώνουν έμμεσα ότι ο Βασίλι Στάλιν δεν θα μπορούσε να ήταν χρόνια αλκοολικός. Αν όντως έπινε, τότε δε θα ξεπερνούσε τους υπόλοιπους πιλότους και στρατηγούς.
Οι συγκρατούμενοι του Βασίλι Στάλιν φρόντισαν για την αποκατάστασή του τις επόμενες δεκαετίες. Δεν θα επιδείκνυαν μια τέτοια επιμονή εάν ο ίδιος ήταν αλκοολικός ή ανάξιος σεβασμού. Το φθινόπωρο του 1999, το Στρατιωτικό Συμβούλιο του Ανωτάτου Δικαστηρίου κατόπιν έφεσης του στρατιωτικού εισαγγελέα αποκατέστησε πλήρως τον Βασίλι Ιωσήφοβιτς Στάλιν κατά το άρθρο 58-10 με βάση το οποίο καταδικάστηκε για την «διατύπωση δυσφημιστικών σκευωριών» εναντίον της ανώτατης ηγεσίας της χώρας όσον αφορά την οργάνωση της κηδείας του πατέρα του. Έτσι η ρωσική δικαιοσύνη, έστω και καθυστερημένα, αποκατέστησε τον Βασίλι Ιωσήφοβιτς Στάλιν.
V. Kadet, υποψήφιος διδάκτορας στις Ιστορικές Επιστήμες
Δημοσιεύτηκε στο Mogilyev (Vperyod N0 7 (135) 2005)
