Στις 21η Απρίλη 1967 μια μεγάλη νύχτα τρόμου και μαρτυρίου αρχίζει για τον Ελληνικό λαό, η οποία θα κρατήσει για επτά ολόκληρα χρόνια 1967-1974, με την επιβολή της αμερικανοκίνητης φασιστικής δικτατορίας των Συνταγματαρχών, της οποίας επικεφαλής ήταν οι Γ. Παπαδόπουλος, Σ. Πατακός και Ν. Μακαρέζος.
Η επιβολή της δικτατορίας σχετίζεται άμεσα με την ικανοποίηση των αμερικανικών στρατηγικών συμφερόντων στην περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου (πόλεμος των έξι ημερών Ισραήλ-Αράβων 28/6/ 1967, πραξικόπημα και εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο το 1974). Την ίδια μέρα στις 21/4/1967 προς τις βραδινές ώρες το πραξικόπημα είχε σταθεροποιηθεί με την προσχώρηση σ’ αυτό και του Βασιλιά Κωνσταντίνου Γλύξμπουργκ1, ο οποίος στις επτά το βράδυ όρκισε το πρώτο κυβερνητικό σχήμα της δικτατορίας με πρωθυπουργό τον Κων/νο Κόλια, εισαγγελέα του Αρείου Πάγου.
Πριν ο Βασιλιάς με το Γενικό Επιτελείο Στρατού (ΓΕΣ) και τους Αμερικανούς ετοίμαζαν άλλο πραξικόπημα από στρατηγούς με την κωδική ονομασία «Ιεράξ 2». Τους πρόλαβαν οι συνταγματάρχες. «Η προτίμηση της αμερικανικής πλευράς στους «συνταγματάρχες», σε αντίθεση με τους «στρατηγούς» του Παλατιού, σχετίζονταν ίσως με τις εξελίξεις στην Κύπρο, όπου η διαρκώς έκρυθμη κατάσταση κινδύνευε να οδηγήσει σε κατάρρευση τη νοτιανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ. Η ομάδα των συνταγματαρχών παρουσιαζόταν πιο εύπλαστη στο κρίσιμο αυτό ζήτημα»2.
Με την εκδήλωση του πραξικοπήματος κύμα μαζικών συλλήψεων και διώξεων ξεκίνησε από την πρώτη στιγμή, με αποτέλεσμα τη νύχτα 21/4/1967 να συλληφθούν 6.509 πολίτες, κύρια κομμουνιστές, αριστεροί και γενικότερα αντιφασίστες προοδευτικοί άνθρωποι. Τις επόμενες μέρες οι συλλήψεις συνεχίσθηκαν με μεγαλύτερη ένταση από την Αστυνομία και την Χωροφυλακή. Οι κατάλογοι με τους φακέλους υπήρχαν από πριν στην Ασφάλεια ενημερωμένοι. Υπήρχαν ήδη, από την περίοδο του Ελ. Βενιζέλου με το νόμο του ιδιώνυμου του 1929, από την περίοδο της δικτατορίας του Ι. Μεταξά (1936-1941), από την Κατοχή της χώρας από τους Γερμανούς, Ιταλούς και Βούλγαρους φασίστες καταχτητές (1941-1944), από την περίοδο της απελευθέρωσης, από την περίοδο του εμφυλίου πολέμου (1946-1949) και φυσικά από όλες τις μοναρχοφασιστικές μεταεμφυλιακές κυβερνήσεις έως το πραξικόπημα στις 21 Απριλίου του 1967. Όλη αυτή την περίοδο του εμφυλίου και ως το τέλος της δικτατορίας οι πολίτες χωρίζονταν σε κατηγορίες, σε «ληστοσυμμορίτες κομμουνιστές» και «συνοδοιπόρους» ή «μιάσματα» και σε «εθνικόφρονες» που θεωρούνταν το «καμάρι του έθνους». Παράλληλα για οτιδήποτε από την περίοδο του εμφυλίου έως το 1974, σπουδές, για δημόσιες θέσεις, μετανάστευση κ.τ.λ. χρειαζόταν ο ενδιαφερόμενος να έχει φασιστικό «πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων». Παράλληλα την μετεμφυλιακή περίοδο ως το 1967, οι διώξεις και η βία ενάντια σε κάθε προοδευτικό, αριστερό, κομμουνιστή, που αγωνίζονταν για το μεροκάματο, δικαιώματα ήταν μεγάλη, η κοινωνία βίωνε τη φασιστικοποίση της δημόσιας ζωής.
Με το πραξικόπημα το 1967, οι όποιες ψαλιδισμένες ελευθερίες υπήρχαν καταργούνται και αυτές. Λίγες μέρες μετά το πραξικόπημα, οι πρώτοι 6.083 κρατούμενοι στέλνονται εξορία στη Γυάρο3 για να ακολουθήσουν συνέχεια κι άλλοι. Τα φακελώματα στην Ασφάλεια συνεχίζονται όπως και πριν αλλά και με μεγαλύτερη ένταση. Οι συλληφθέντες περνάνε από χίλιους εξευτελισμούς και βασανιστήρια, ακολουθούν φυλακές και εκτοπίσεις σε ξερονήσια. Εκεί τα ίδια, εξευτελισμοί βασανιστήρια, καταπίεση για δηλώσεις υποταγής στο φασιστικό καθεστώς, «δηλώσεις μετανοίας». Αλλά και έξω όσους δεν στέλνουν εξορία τους καλούνε στην Ασφάλεια για «δήλωση μετανοίας», για καθολική υποταγή. Στη συνέχεια τις «δηλώσεις» που ήταν όλες αποτέλεσμα βίας, τρομοκρατίας, τις δημοσιεύουν στον τύπο για εξευτελισμό και για «σωφρονισμό» των υπόλοιπων. Η δημοσίευση των «δηλώσεων» γινόταν ήδη από τη δεκαετία του 1930. Εργάτες, αγρότες, υπάλληλοι, μικροεπαγγελματίες με τη βία και την τρομοκρατία που τους επιβλήθηκε από τις τότε μοναρχοφασιστικές κυβερνήσεις και παρά τη θέλησή τους αναγκάστηκαν να υπογράψουν αυτή την αισχρή «δήλωση μετανοίας», που οι περισσότεροι το έκαναν μόνο και μόνο για να πάρουν το περιβόητο φασιστικό «πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων» για να μεταναστεύσουν στο εξωτερικό για εργασία, την περίοδο αυτή η μετανάστευση, όπως και πριν από τη δεκαετία του 1950 βρέθηκε στο αποκορύφωμά της. Όλες οι «δηλώσεις» σχεδόν ανέφεραν τα εξής:
ΔΗΛΩΣΗ
Η υπογεγραμμένη…Μ…. κάτοικος Κεφαλοβρύσου ΔΗΛΩ ότι την κατοχήν πλανήθηκα από τα απατηλά συνθήματα των κομμουνιστών και οργανώθηκα στην ΕΠΟΝ διά της παρούσης μου αποκηρύσσω το ΚΚΕ και την ΕΔΑ και τάσσομαι στο πλευρό της πατρίδος μου. Καλώ δε όλους τους συγχωριανούς να μιμηθούν το παράδειγμα μου.
Εν Ελασσώνι τη 25-9-61
Η δηλούσα [ονοματεπώνυμο]4
ΔΗΛΩΣΗ
Ο κάτωθι υπογραμμένος Δ… κάτοικος Καρυάς, ΔΗΛΩ ότι ουδέποτε υπήρξα κομμουνιστής, αποκηρύσσω το ΚΚΕ και την ΕΔΑ και τάσσομαι εις το πλευρόν της Εθνικής Κυβερνήσεως
Εν Καρυά τη 27-12-1967
Ο δηλών [ονοματεπώνυμο]5
Το έργο της εκτόπισης το διεκπεραίωναν τυπικά τα έκτακτα στρατοδικεία, στην Αθήνα, Τρίπολη, Λαμία, Λάρισα, Ιωάννινα, Θεσσαλονίκη, Κοζάνη, Αλεξανδρούπολη, Χανιά και Δράμα. Ακολούθησε η διάλυση και απαγόρευση των πολιτικών και συνδικαλιστικών οργανώσεων, στις 29/4/1967 διαλύεται η ΕΔΑ και οι οργανώσεις Ε.Ρ.Ε.Ν., Ε.Δ.Η., Δ.Ν. «Λαμπράκη», Κ.Α.6 Την ίδια περίοδο, στις 28/4/1967 από τους πρώτους που έσπευσαν να δηλώσουν ανοιχτά υπέρ της δικτατορίας ήταν οι εφοπλιστές7, με κριτήριο, μεταξύ άλλων λόγων, τα δικά τους ταξικά συμφέροντα, γενικότερα για την καλύτερη εξυπηρέτηση των συμφερόντων της αντιδραστικής αστικής τάξης και των ιμπεριαλιστών έγινε το φασιστικό πραξικόπημα, η δικτατορία. Στις 22 Ιουνίου 1967 ο τ. αντιπρόεδρος των ΗΠΑ Νίξον επισκέφτηκε την Αθήνα, στην οποία είχε συναντήσεις με την πολιτική ηγεσία της χούντας. Η επίσκεψη αυτή δήλωνε την επίσημη αποδοχή του καθεστώτος από τις ΗΠΑ, που είχαν πρωτοστατήσει στην επιβολή του, η οποία είχε δρομολογηθεί και γίνει από τους Αμερικανούς και Βρετανούς από την πρώτη εβδομάδα από το πραξικόπημα8. Παράλληλα το καθεστώς έθεσε σε απόλυτο έλεγχο την Παιδεία και τον Τύπο. Τα πάντα τέθηκαν υπό αυστηρή φασιστική λογοκρισία9. Η εκκλησία από την πρώτη στιγμή στηρίζει και τάσσεται με το καθεστώς της δικτατορίας. Από πάνω προς τα κάτω οι κεφαλές της εκκλησίας, Αρχιεπισκοπή Αθηνών, Πατριαρχεία Κων/πολης, Ιεροσολύμων κλπ., δεσποτάδες και γενικότερα το Ιερατείο στηρίζει και υμνολογεί τους δικτάτορες10 Οι δεσποτάδες «…προβαίνουν σε εμετικούς εκθειασμούς των δικτακτόρων και των ανύπαρκων αρετών τους: «Αγίους», «Αποστόλους», «Σωτήρες», «παιδιά του Θεού» τους αποκαλούσαν και έλειωναν σαν κεριά στην αγωνία μήπως δεν φάνηκαν δουλικότεροι των δούλων απέναντί τους»11. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, ο μετέπειτα αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χριστόδουλος Παρασκευαΐδης που στη διάρκεια της δικτατορίας «…ο κ. Χριστόδουλος Παρασκευαΐδης ήτο έμπιστος γραμματεύς της Ι. Συνόδου επί Ιερωνύμου…»12. Ήταν γραμματέας του αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου, ο οποίος ήταν διορισμένος από τους δικτάτορες. Αργότερα ο Χριστόδουλος, όταν πλέον έγινε αρχιεπίσκοπος (1998-2008), σε δηλώσεις του έλεγε ότι κατά τη διάρκεια της δικτατορίας «διάβαζε πολύ» ! και δεν «ήξερε» ούτε αν υπήρχε Χούντα ούτε αν διαπράττονταν απ’ τα αφεντικά του εγκλήματα. Την ίδια περίοδο που έκανε τις δηλώσεις αυτές σε επιστολή του στις 31/5/2001 σε έναν από τους φασίστες πραξικοπηματίες τον Σ. Πατακό, ο υμνωδός των φασιστικών εγκλημάτων προκαλεί τα δημοκρατικά φρονήματα του λαού μας γράφοντας ότι ο Πατακός υπήρξε «εκφραστής ξεχωριστών προσόντων και αρετών»!!13 Παράλληλα την ίδια περίοδο στην Θεσσαλονίκη αντιφασίστες φοιτητές σε συνθήματα σε πορείες στους δρόμους λέγανε: «Στα νιάτα του ο Χριστόδουλος διάβαζε πολύ, γι’ αυτό και αγαπάει της χούντας το πουλί». Φυσικά στο χώρο της εκκλησίας υπήρξαν και ορισμένες εξαιρέσεις που ήταν μετρημένες. Δύο μητροπολίτες αντιτάχθηκαν στη φασιστική Χούντα και μετρημένοι παπάδες14. Το βασικό σύνθημα «Ελλας Ελλήνων Χριστιανών»(!) αναδεικνύεται σε κεντρικό ιδεολογικό στοιχείο του φασιστικού καθεστώτος. Ο εθνικισμός-σοβινισμός ο αντικομμουνισμός, η πρόφαση «κομμουνιστικού κινδύνου» η θρησκοληψία, τα κατηχητικά, ο προσκοπισμός15 και οι «ηθικές αρχές» στο χώρο της Παιδείας, αλλά και γενικότερα στην κοινωνία, γίνονται κυρίαρχα στην καθημερινότητα. Όλα αυτά ασφυκτικά πιέζουν και καταπιέζουν τις λαϊκές μάζες για την αποδοχή τους ως «μόνες αλήθειες», μέσα από αναφορές και διαστρεβλώσεις στην ιστορία από την αρχαιότητα έως τη σύγχρονη εποχή.
Οι δημόσιοι υπάλληλοι και ιδίως οι δάσκαλοι και οι καθηγητές υποχρεούνται να βγάζουν λόγους σε σχολεία, εκκλησίες και συγκεντρώσεις και να γράφουν στον τύπο για την «Εθνοσωτήριο επανάσταση που μας έσωσε από τον κομμουνισμό». Παράλληλα η ωμή βία και η τρομοκρατία με φυλακές και εξορίες, είναι μέρος της καθημερινότητας που επιβάλλεται από το φασιστικό καθεστώς έως την κατάρρευση του, τον Ιούλιο του 1974.
Στα πλαίσια της καπιταλιστικής βαρβαρότητας με την εκμετάλλευση και την καταπίεση των εργαζομένων, σε όλη αυτή την περίοδο όπως και πριν, οι πλούσιοι, η αστική τάξη και οι εκπρόσωποι της γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι. Παράλληλα η εξάρτηση της χώρας από το ξένο κεφάλαιο, τις πολυεθνικές, τους ιμπεριαλιστές μεγαλώνει κατά τη διάρκεια της δικτατορίας των συνταγματαρχών (1967-1974) και το εξωτερικό χρέος με δάνεια, τα οποία έφαγαν οι χουντικοί και οι κεφαλαιοκράτες, τριπλασιάζεται16. Το χρέος καλείται να πληρώσει ο λαός με τη φορολογία. Φυσικά τα δάνεια και η εξάρτηση της χώρας συνεχίστηκε και μεγάλωσε και τα επόμενα χρόνια από όλες τις αστικές κυβερνήσεις και συνεχίζεται και σήμερα.
Η απάντηση όμως στη βαρβαρότητα του φασισμού που επιβλήθηκε στη χώρα μας για επτά ολόκληρα χρόνια, ήταν η αντίσταση για την ανατροπή. Αντίσταση στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό, όπου υπήρχαν οργανώσεις στις Κοινότητες Ελλήνων. Ήταν η αντίσταση με αποκορύφωμα την εξέγερση του Πολυτεχνείου στις 17 Νοέμβρη 1973. Το Πολυτεχνείο δεν ήταν γιορτή, όπως συνηθίζεται να λέγεται, αλλά ήταν αγώνας και πάλη ταξική. Ήταν το αποκορύφωμα της εφτάχρονης πολύμορφης πάλης της εργατικής τάξης και της ανυπόταχτης νεολαίας, ενάντια στο τυραννικό καταπιεστικό καθεστώς των φασιστών συνταγματαρχών και των προστατών τους, τους Αμερικάνους, πάλη που έφτασε ως την σύγκρουση, με την οποία κατάφερε αποφασιστικό πλήγμα στο φασιστικό καθεστώς, το οποίο απάντησε με αιματοκύλισμα και δολοφονίες αγωνιστών. Στις 23 Ιουλίου 1974 η στρατιωτική δικτατορία κατέρρευσε. Στις 24 Ιουλίου 1974 επέστρεψε από τη Γαλλία στην Αθήνα ο Κων/νος Καραμανλής και ορκίστηκε πρωθυπουργός μετά από συμφωνία των στρατιωτικών με εκπροσώπους των αστικών κομμάτων17. Και φυσικά με συμφωνία του ξένου παράγοντα των αφεντικών τους, των Αμερικανών ιμπεριαλιστών.
Πριν την κατάρρευση της δικτατορίας, είχαν προηγηθεί αλλεπάλληλες απόπειρες δολοφονίας από τους χουντικούς του Μακαρίου στην Κύπρο. Στις 15/7/1974 επέβαλαν πραξικόπημα στην Κύπρο με την άμεση βοήθεια-συμμετοχή των αμερικανο-άγγλων ιμπεριαλιστών. Στις 20/7/1974 πραγματοποιήθηκε στρατιωτική εισβολή των Τούρκων στο νησί, καταλαμβάνοντας διαδοχικά με τον «Αττίλα» το 38% του εδάφους, με σκοτωμούς, καταστροφές και πρόσφυγες. Τριάντα χρόνια αργότερα στα Βρετανικά αρχεία του Φορεϊν Όφις, φαίνεται ότι οι Βρετανοί και Αμερικανοί κάλυψαν και έδωσαν πράσινο φως για την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο18. Μετά την εισβολή των Τούρκων στην Κύπρο το φασιστικό καθεστώς της δικτατορίας κατέρρευσε. Οι Αμερικάνοι δεν τους χρειαζόταν πλέον, εξασφαλίζοντας παράλληλα μια ομαλή μετάβαση στην αστική μεταπολίτευση, κοινοβουλευτική δημοκρατία, η μετάβαση έγινε χωρίς εξεγέρσεις, όπως το Πολυτεχνείο, ή κινήματα όπως του Ναυτικού, εξασφαλίζοντας στο έπακρο τα συμφέροντα τους με την επιλογή τους στο πρόσωπο του Κ. Καραμανλή. Κατά τη διάρκεια της δικτατορίας 21/4/1967 έως 23/7/1974, σύμφωνα με τα ως τώρα στοιχεία (ο κατάλογος θεωρείται ελλιπής) καταγράφτηκαν 88 θάνατοι αγωνιστών και θυμάτων της περιόδου αυτής από το φασιστικό καθεστώς19. Την ίδια περίοδο 1967-74 το καθεστώς αφαίρεσε την Ελληνική υπηκοότητα σε χιλιάδες Έλληνες μετανάστες, οι οποίοι συμμετείχαν στην αντίσταση εναντίον του στις χώρες που εργάζονταν. Η ίδια τακτική είχε ακολουθηθεί από την περίοδο του εμφυλίου πολέμου (1946-1949) και από τις μετεμφυλιακές κυβερνήσεις, με αποτέλεσμα από το 1948 έως το 1963 είχαν αφαιρέσει την Ελληνική υπηκοότητα σε 22.266 Έλληνες, οι οποίοι ήταν πολιτικοί πρόσφυγες στην Σοβιετική Ένωση και στις άλλες Λαϊκές Δημοκρατίες20. (ο αριθμός αυτός ήταν πολύ μεγαλύτερος διότι δεν καταγράφονται τα παιδιά που γεννήθηκαν τότε εκεί) Με την κατάρρευση της δικτατορίας και την μετάβαση στην αστική μεταπολίτευση, Δημοκρατία, άρχισε σταδιακά η ανάκληση των χουντικών αποφάσεων για την αφαίρεση της Ελληνικής ιθαγένειας που έγινε σε Έλληνες του εξωτερικού21.
Το 1974 μια νέα σελίδα άρχιζε για την Ελληνική κοινωνία στα πλαίσια της αστικής μεταπολίτευσης με ό, τι συνεπάγεται αυτό σε οικονομικό, πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Φυσικά με ανεκπλήρωτους τους πόθους και τις επιδιώξεις του λαού μας, όπως αυτά καταγράφονταν από την περίοδο της Εθνικής Αντίστασης, του Δ.Σ.Ε. και φτάνοντας ως την εξέγερση του πολυτεχνείου το Νοέμβρη του 1973 ενάντια στην οποία τάχθηκαν όχι μόνο τα αστικά κόμματα αλλά και τα δυο ρεφορμιστικά «Κ»ΚΕ-«Κ»ΚΕεσ. Η ιστορία και η μνήμη δεν πρέπει να σβήνει. Πρέπει να μιλά και να μην ησυχάζει. Πρέπει να αποκαλύπτει το πραγματικό πρόσωπο του φασισμού. Της βίας, της φτώχειας και της εξαθλίωσης. Πρέπει να φωνάζει. «Ο φασισμός δεν έρχεται από μόνος του» Οι ρίζες του βρίσκονται στα σπλάχνα αυτής της κοινωνίας του καπιταλισμού, αυτή είναι η γέννα του. Φράξτε του το δρόμο με «νύχια και με δόντια». «Και στη ζωή δεν υπάρχουν θεατές η αυλαία σηκώνεται. Άνθρωποι σας αγαπούσα, Επαγρυπνείτε»!!
Γιούλιος Φούτσικ «Ρεπορτάζ κάτω από την κρεμάλα» 9-6-1943 Πράγα.
-Βιβλιογραφία-Πηγές
1. «(Περί αναστολής των διατάξεων των άρθρων 5, 6, 8, 10, 11, 12, 14, 18, 20, 95 και 97 του Συντάγματος καθ’ όλον το Κράτος
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ
Έχοντες υπ’ όψιν το άρθρον 91 του Συντάγματος και κατόπιν εισηγήσεως της Κυβερνήσεως, ανστέλομεν τας διατάξεις των άρθρον 5, 6, 8, 10, 11, 12, 14, 18, 20, 95 και 97 του εν ισχύει Συντάγματος καθ’ όλον το Κράτος λόγω έκδηλου απειλής κατά της δημόσιας τάξεως και ασφαλείας της χώρας εξ εσωτερικών κινδύνων. Ο ημέτερος επί των Εσωτερικών υπουργός δημοσιεύει και εκτελέσει το διάταγμα τούτο. Εν Αθήναις τη 21η Απριλίου 1967
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ» Ελευθερία, 22/4/1967, Λάρισα.
2. Μαργαρίτης Γιώργος. Η 21η Απριλίου όπως οι δικτάτορες έβαλαν τη χώρα «στον γύψο για θεραπεία». εφημ. Εμφύλιος τύπος φ. 53 [χ.χ]
3. Φαλιάγκα Ελένη-Παπαθανασίου. Νήσος Γιάρος-Γιούρα. Αθήνα 1989.
4. Ανδρώνης Στάθης. Η Επαρχία Ελασσόνας στη δεκαετία του 1960. Ελασσόνα 1989, σ. 24.
5. Ανδρώνης Στάθης. Η Επαρχία (…) 1989, σ. 35.
6. Ελευθερία, 30/4/1967, Λάρισα.
7. «Αθήναι, 28,- Το διοικητικόν συμβούλιον της Ενώσεως Ελλήνων Εφοπλιστών απέστειλε θερμόν τηλεγράφημα προς τον κ. πρόεδρον της κυβερνήσεως συγχαίρον τούτον και τα μέλη της κυβερνήσεως, διά την ανάληψιν της διακυβερνήσεως της χώρας και ευχόμενον ολοκλήρωσιν του αναληφθέντος έργου (…) Αθήναι, 28. – Προς τον κ. προθυπουργόν και τον κ. υπουργόν Εμπορικής Ναυτιλίας απηύθυνεν επίσης θερμά συγχαρητήρια διά τηλεγραφήματος το διοικητικόν συμβούλιον του Ναυτικού Επιμελητηρίου της Ελλάδος. (…)»Ελευθερία, 29/4/1967, Λάρισα.
8. «Εν τω μεταξύ το πρακτορείον «Ηνωμένος τύπος» μεταδίδει: «Αξιόπιστος πηγή ανέφερεν ότι αι κυβερνήσεις των Ηνωμένων Πολιτειών και της Βρετανίας παρέσχον ενδείξεις της προθυμίας των συνεργασίας με την νέαν ελληνικήν κυβέρνησιν διά της επισήμου αναγνωρίσεως του νέου υπουργού των Εξωτερικών κ. Οικονόμου-Γκούρα. (…) Ο υπουργός των Εξωτερικών κ. Οικονόμου-Γκούρας εγνωστοποίησε δι’ επιστολών του τον διορισμόν του την παρελθούσαν Δευτέραν εις όλους τους εν Ελλάδι πρεσβευτάς. Εις τας επιστολάς τοιαύτης φύσεως παρέχεται συνήθως ‘αμεσως απάντησις. Εν τούτοις, ως ανέφερε μία πηγή, ο Αμερικανός πρεσβευτής κ. Τάλμποτ μόλις την Πέμπτην ανεγνώρισε τον διορισμόν. Η αυτή πηγή προσέθεσεν ότι και ο Βρετανός πρεσβευτής αντέδρασε βραδέως. Η καθυστέρησις εις την απάντησιν εκ μέρους των Ηνωμένων Πολιτειών παρέχει ενδείξεις ότι ο κ. Τάλμποτ ήλθε εις συνεννόησιν με το Στέητ Ντιπάρτμεντ εις την Ουάσιγκτων και ότι η επακολουθήσσα εκ μέρους του αναγνώρισις αντιπροσωπεύει απόφασιν της κυβερνήσεώς του. Αι ενέργειαι αυταί παρέχουν επίσης ενδείξεις ότι τόσον αι Ηνωμέναι Πολιτείαι όσον και η Βρετανία θεωρούν ότι το καθεστώς εις την Ελλάδα έχει εγκαθιδρυθή». Ελευθερία, 30/4/1967, Λάρισα.
9. Χαρακτηριστική είναι η χουντική «Εγκύκλιος διαταγή Εν Αθήναις τη 25.1.1968 (…) Η παρούσα να κοινοποιηθή εις άπαντας τους ενδιαφερομένους της περιφερείας σας ως απόρρητον έγγραφον. Ήτοι ουδεμία είδησις θα δημοσιεύται μη προερχομένη εκ του Αθηναϊκού Πρακτορείου ή την Γενικήν διεύθυνσιν Τύπου και ουδέν σχόλιον, άρθρον και κ.λ.π. το οποίον να είναι αντίθετον προς την Κυβερνητικήν γραμμήν. Η Κυβέρνησις διατηρεί απόλυτον το δικαίωμα της υποχρεωτικής δημοσιεύσεως κατά την κρίσιν της ειδήσεων άτινες θα προέρχονται εκ της Γενικής Διευθύνσεως Τύπου. Κρίσεις ως και ειδήσεις επί θεμάτων εξωτερικής πολιτικής υπόκεινται απολύτως εις τον έλεγχον της Κυβερνήσεως. Η μη δημοσίευσις των ‘‘υποχρεωτικών’’ κειμένων δέον να επισύρη αμέσως τας συνεπείας του Στρατιωτικού Νόμου. γ) Δέον πάντοτε να προτιμώνται κατά σειράν τα τηλεγραφήματα εκ του εξωτερικού του Αθηναϊκού Πρακτορείου τα φέροντα την ένδειξιν ‘‘ΕΠΕΙΓΟΝ’’ Η δημοσίευσιν τούτων είναι υποχρεωτική». Ελευθερία, 22/9/1974, Λάρισα.
10. Καρανικόλας Γιώργος. Οι ρασοφόροι συμφορά του Έθνους. Θουκυδίδης (Δ΄ έκδ.), Αθήνα 1985, σσ. 314-387
11. Γκίνης Γιάννης. Ιεράρχες διάκονοι της χούντας. Φάκελοι της ντροπής Εγκύκλιοι, ομιλίες, ευχές απόρρητα έγγραφα. Εκδόσεις Γιάννης Β. Βασδέκης (Β΄έκδ.), Αθήνα 1981, σ. 30
12. Γκίνης Γιάννης. Ιεράρχες (…). Αθήνα 1981, σ. 37
13. Πολιτικά Θέματα, 12/12/2003, Αθήνα, εφ. Ανασύνταξη, φ. 175, 1/15/2004, Αθήνα.
14. Καρανικόλας Γιώργος. Οι ρασοφόροι (…). Αθήνα 1985, σ. 310
15. Η δικτατορία το Ι. Μεταξά (1936-1941), οι μετεμφυλιακές μοναρχοφασιστικές κυβερνήσεις και η δικτατορία των Συνταγματαρχών (1967-1974) χρησιμοποίησαν τον προσκοπισμό, που από την φύση του ήταν ότι πιο συντηρητικό πολιτικά και ιδεολογικά υπήρχε για να ελέγχουν τη ναιολέα ενάντια σε κάθε προοδευτική κατεύθυνση της νεολαίας που οργανωμένα διεκδικούσε δημοκρατικά κοινωνικά δικαιώματα. Αποκαλυπτικό είναι το έγγραφο της Γεν Ασφάλειας στις 20/7/1961.
ΥΠΟ/ΣΙΣ ΓΕΝΙΚΗΣ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ
ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΩΝ ΑΠΟΡΡΗΤΩΝ
ΕΙΔΙΚΟΝ
Εν Αθήναις τη 20η Ιουλίου 1961
Προς
τον κ. Γενικόν Διντην πολιτ. Γραφείου
κ. Προέδρον της Κυβερνήσεως
ΕΝΤΑΥΘΑ
Εις απάντισιν του υπ, αριθ. 487/10-7-1961 εγγράφου
Υμών, έχομεν την τιμήν να γνωρίσωμεν Υμίν τα κάτωθι:
1- Αι προσπάθειαι των Κομμουνιστών διά την κατάληψιν όσον το δυνατόν περισσοτέρων συνδικλιστικών οργανώσεων ενετάθησαν εις βαθμόν δικαιολογούντα, αφ’ ενός μεν την λήψιν αυστηρών μέτρων, αφ’ ετέρου δε την κινητοποίησιν των ημετέρων σωματείων διά την πρόληψιν μεγαλυτέρας διεισδύσεως.
2- Κατόπιν αλλεπαλλήλων συσκέψεων μετά των Προεδρείων των Εθνικών Αντικομμουνιστικών Οργανώσεων διεπιστώθη πλήρως η ανάγκη ευρυτέρας ηθικής και οικονομικής ενισχύσεως αυτών προς αντιμετώπισιν της Κομμουνιστικής δραστηριότητος, ώστε να φαίνηται πλέον ότι αντ[ι]δρα ο λαός εις τας διαφόρας εκδηλώσεις και όχι η αστυνομία.]
3- Αι Φοιτητικαί Οργανώσεις διαβρώθησαν επικινδύνος υπό των Κομμουνιστών Φοιτητών τη ανοχή και συνεργασία των Κεντρόων και Προοδευτικών Φοιτητών. Εισηγούμεθα την λήψιν μέτρων προς διαφώτισιν των Φοιτητών και την κατά τρόπον θετικόν αντιμετώπισιν των Φοιτητικών προβλημάτων.
4- Εις το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων (ΣΕΠ) επεσημάνθη χαλάρωσις του ελέγχου των εισερχομένων εις αυτό προσώπων παρά τας επανειλημένας συστάσεις μας, η δε ανάθεσις εντολής διοικήσεως εις πρόσωπα μη αυστηρώς ηλεγμένα αποτελεί κίνδυνον διαβρώσεως του Σώματος. Εισηγούμεθα την λήψιν μέτρων προς εκκαθάρισιν των υπόπτων στελεχών και μελών και την ανάθεσιν της αντικομμουνιστικής αγωγής εις πρόσωπα απολύτου εμπιστοσύνης.
5- Η κυκλοφορία των Κομμουνιστικών εντύπων παρουσιάζει ασυνήθη αύξησιν τόσον μεταξύ των Φοιτητών, όσον και του λοιπού κοινού, επεχειρήθη δε διανομή τούτων και εις μαθητάς Γυμνασίων υπό νέων της ΕΔΑ.
6. Η έκτασις της συνεργασίας των Κεντρώων και Προοδευτικών μετά των Κομμουνιστών εις πάσαν κίνησιν είναι αναμφισβητήτως μεγάλη, χωρίς όμως να δύναται λα λεχθή μετά βεβαιότητος εάν αυτή επικροτήται και υπό της ηγεσίας των δύο Εθνικών Κομμάτων. Πάντως ουδέν δυνάμεθα να αποκλείσωμε.
Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΑΡΑΧΑΛΙΟΣ ΑΣΤΥΝΟΜΙΚΟΣ Δ/ΝΤΗΣ. Αυγή, 17/11/1965, Αθήνα.
Επίσης ξεκάθαρη είναι η θέση του χουντικού αντιπροέδρου. «… ο αντιπρόεδρος της κυβερνήσεως και υπουργός εθνικής αμύνης κ. Σπαντιδάκης (…) απαντών εις προσφώνησιν του κ. Μακρίδη [«γενικός Έφορος» του ΣΕΠ] (…) ετόνισεν ότι η εθνική κυβέρνησις, έχουσα ως ιερόν σκοπόν την διαφύλαξιν των παραδόσεων του έθνους και την χάραξιν της ασφαλεστέρας οδού διά τα πεπρωμένα της Ελλάδος, αποδίδει όλως ιδιαιτέραν σημασίαν εις τον ελληνικόν προσκοπισμόν και προτίθεται να καταβάλη κάθε φροντίδα και να παράσχη κάθε συνδρομήν προς χάριν του ελληνικού προσκοπισμού». Ελευθερία, 27/7/1967, Λάρισα.
16. «Αναφερόμενος ο κ. Κανελλόπουλος [στις 27/9/1974] εις την οικονομικήν πολιτικήν της προηγουμένης 7ετίας [1967-1974], εξέφρασεν την άποψιν ότι έσφαλε και εις την βραχυχρόνια και εις την μακροχρόνια κατεύθυνσιν της. Μακροχρονίως, οι προηγούμενες κυβερνήσεις έσπευσαν να κάνουν δαπάνες, αλλά τελικώς προώθησαν μη παραγωγικές επενδύσεις. Ηγνόησαν τους τομείς της βαρείας βιομηχανίας και γεωργίας, για να ευνοήσουν τους τομείς της οικοδομής και του τουρισμού, με αποτέλεσμα να δανειστεί η Ελλάς από το εξωτερικό, κατά τα τελευταία 7 χρόνια, όσα δεν εδανείστηκε στα 150 χρόνια από της απελευθερώσεως της μέχρι το 1967. Το σύνολο του εξωτερικού χρέους της Ελλάδος ήταν 1,1 δισ. δολάρια το 1966 και έφθασε το 1974 τα 3,3 δισ. δολάρια δηλαδή τριπλασιάστηκε σε διάστημα 7 ετών. Επίσης, το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών διπλασιάστηκε. Ενεφανίσθη, βέβαια, ένα μεγάλο συναλλαγματικό απόθεμα, το οποίον δεν ήταν παρά τα δάνεια, τα οποία ετοποθετήσαμε στο συναλλαγματικό μας απόθεμα. Ελευθερία, 28/9/1974, Λάρισα».
17. Σαμπατάκη Θ. Η πτώση της δικτατορίας. Ιστορικά 246 (22/7/2004 Αθήνα) 44
18. Τα Νέα, 3/1/2005, Αθήνα, Ελευθεροτυπία, 3/1/2005, Αθήνα.
19. Ελευθεροτυπία, 18/11/2000, Αθήνα, Ανασύνταξη, φ. 175, 15/11/2004, Αθήνα.
20. Ανώνυμος. Ο επαναπατρισμός των πολιτικών προσφύγων νόμιμο δικαίωμα τους. Επαναπατρισμός 1(Αθήνα 1976) 31
21. ΦΕΚ τχ Γ΄ 505 (19/12/1974), τχ Γ΄ 540 (31/12/1974), τχ 541 (31/12/1974)